Ceny gazu dla gospodarstw domowych mogą wzrosnąć tej zimy nawet dwukrotnie. Tak drastyczne podwyżki znacząco podwyższą odsetek gospodarstwa, które mierzą się z problemem ubóstwa energetycznego.
Rosnące ceny gazu już powodują wyraźne pogorszenie sytuacji w UE, jeśli chodzi o bezpieczeństwo energetyczne. Tylko do czerwca 2022 roku liczba gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym w UE wzrosła o ponad połowę. Ale najgorsze niestety wciąż przed nami.
Z analiz grupy ubezpieczeniowej Allianz Trade wynika, że nadciągające niedobory gazu mogą spowodować wzrost jego cen detalicznych nawet o 200 procent tej zimy. Do końca tego roku może doprowadzić to nawet do potrojenia odsetka niemieckich gospodarstw domowych mających trudności z opłaceniem rachunków za energię.
Czeka nas „Gazmageddon”?
– Ubóstwo energetyczne to odwieczna zmora UE. Jeszcze zanim rozpoczął się dzisiejszy kryzys energetyczny, miliony ludzi miało trudności z ogrzaniem swoich domów i zapłaceniem rachunków za energię z powodu niskich dochodów, wysokich cen i niskiej wydajności energetycznej – wskazują analitycy Allianz Trade.
Według Obserwatorium Ubóstwa Energetycznego (EPOV) przy Komisji Europejskiej, w 2018 roku aż 6,6 proc. gospodarstw domowych w UE nie było w stanie zapłacić na czas rachunków za media. Gospodarstwa te były w związku z tym zagrożone odłączeniem od sieci energetycznej.
Jednocześnie 7,3 proc.gospodarstw domowych w UE nie było w stanie odpowiednio ogrzać swoich domów. Jeszcze więcej, bo 16,2 proc. wydawało na energię ponad dwa razy więcej niż wynosiła mediana stosunku takich wydatków do dochodów w danym kraju.
W tym roku sytuacja uległa znacznemu pogorszeniu, ponieważ inwazja Rosji na Ukrainę spowodowała eksplozję cen gazu do poziomu niespotykanego od ponad dekady. Ceny detaliczne w całej UE już wzrosły średnio o 22 proc. w stosunku do poziomu z 2021 roku. W niektórych krajach – Niemczech, Wielkiej Brytanii i Holandii – ceny gazu poszybowały w górę odpowiednio o 58 proc., 83 proc. i 85 procent.
Jak temu zaradzić? Wdrażane do tej pory w UE środki zaradcze, takie jak obniżki podatków i limity cenowe mają poważne słabości. Jedną z najpoważniejszych jest osłabienie motywacji do oszczędzania energii – wskazują analitycy Allianz Trade.
Nowe podejście
Ich zdaniem, lepszym podejściem może być system podwójnych cen. Pozwalałby każdemu gospodarstwu domowemu na zakup określonej z góry ilości energii do zasilania domu po cenie regulowanej. Natomiast wszelkie dalsze potrzeby energetyczne musiałyby być zaspokajane po cenie rynkowej.
Według analityków Allianz Trade najlepszym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie nowego świadczenia, w rodzaju „dodatku na zakup energii” – jednak z pewną modyfikacją. Świadczenia odbiorca nie dostawałby do kieszeni czy na kotno. Zamiast tego wypłata dokonywana byłaby na tak zwane „konto oszczędności energii”. Byłoby to np. konto oszczędnościowe. Jeśli środki nie zostałyby wydane od razu na zakup energii, tylko pozostawione na koncie w formie oszczędności, państwo podwajałoby zaoszczędzoną kwotę.
– W ten sposób można upiec dwie pieczenie na jednym ogniu – powodując zmianę zachowań w kierunku obniżenia zużycia energii oraz gromadzenie rezerw finansowych przez gospodarstwa domowe o niskich dochodach – wskazują analitycy.
Więcej o cenach energii i gazu piszemy tutaj:
- Ubóstwo energetyczne: „w Polsce to palenie śmieciami i smog”. Tej zimy może być dużo gorzej
- UE chce wziąć w karby ceny gazu. Rozważa wprowadzenie górnego limitu
- Gaz LNG płynie do Europy. Potentaci energetyczni z Chin odsprzedają surowiec
- Po zatrzymaniu Nord Stream. Co będzie z cenami i dostępnością gazu
- Cena gazu na giełdzie w Holandii znów mocno w górę. To efekt zamknięcia Nord Stream 1
- Dopłaty do gazu, pelletu i drewna. Ile wyniosą i kto dostanie dodatek do ogrzewania? [EXPLAINER]