Giełda to ważny element rozwoju współczesnych gospodarek. O głównych zadaniach i wyzwaniach rynku kapitałowego w Polsce mówi Waldemar Markiewicz, prezes zarządu Izby Domów Maklerskich.
Organizowana przez IDM XXIII Konferencja Rynku Kapitałowego odbędzie się w Bukowinie Tatrzańskiej już w dniach 1-4 marca. 300Gospodarka jest patronem medialnym wydarzenia.
Jak pan ocenia obecny stan rozwoju polskiego rynku kapitałowego?
Rynek kapitałowy to nieodłączny element finansowania wzrostu gospodarczego kraju, jedno z najważniejszych narzędzi unowocześniania gospodarki. Celem rynku kapitałowego jest wspieranie wzrostu gospodarczego poprzez finansowanie rozwoju krajowych przedsiębiorstw. Rynek kapitałowy to miejsce lokowania i pomnażania oszczędności obywateli.
W ostatnich latach wiele się działo w temacie rynku kapitałowego. To za sprawą rządowej Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, która w szeroki sposób traktowała różne aspekty funkcjonowania rynku kapitałowego i działalności jego uczestników. To zasługa pani pełnomocnik Katarzyny Szwarc.
Jednak w ramach tego procesu, nie dotknęliśmy fundamentów a bez tego osiągniecie trwałej zmiany jest niemożliwe. W jakim stanie jest dziś rynek niech pokażą wskaźniki – np. wskaźnik kapitalizacji spółek notowanych na giełdzie do PKB, to średnia europejska wynosi 55 proc., Francja ma prawie 100 proc., kraje anglosaskie 120-130 proc., a w Polsce wskaźnik utrzymuje się od 10 lat w przedziale 25-27 proc.
Dziś rozwój rynku jest jednak nieadekwatny do potrzeb polskiej gospodarki. A przed nami wiele wyzwań, naszych krajowych i międzynarodowych. Nie wspominając o Ukrainie.
Waldemar Markiewicz, prezes IDM
Jakie są dziś główne wyzwania dla rynku?
Rynek jest tam, gdzie kapitał. Dla rozwoju silnego rynku kapitałowego fundamentalne znaczenie ma silna lokalna baza kapitałowa. W Polsce, obecnie, udział rynku kapitałowego w finansowaniu gospodarki szacuje się na poziomie około 5-7 proc., wobec 30 proc. w krajach UE i około 70 proc. w USA. Jeśli chcemy zwiększyć innowacyjność i produktywność polskiej gospodarki to musimy znacznie zwiększyć udział rynku kapitałowego w finansowaniu inwestycji.
To jest fundament i cel rynku kapitałowego. Szczególnie, że pomimo globalizacji rynków finansowych w lokalne spółki inwestycje przede wszystkim lokalny kapitał. Czyli polskie firmy sektora MŚP zdane są na krajowy rynek kapitałowy. Dlatego konieczna jest odważna polityka wspierania budowy kapitału w kraju.
Podstawowym rezerwuarem kapitału krajowego są oszczędności gospodarstw domowych, z których blisko 60 proc. jest dziś na rachunkach w bankach. To nieporównywalnie więcej niż w krajach wyżej rozwiniętych. Jak zwiększyć ten kapitał na rynku? Podstawowym narzędziem do przesuwania części oszczędności gospodarstw domowych na rynek kapitałowy jest polityka podatkowa – zniesienie podatku od zysków kapitałowych na rynku regulowanym.
Obecnie opodatkowanie zysków z inwestycji w firmy notowane na giełdzie jest takie samo jak przychodów z bezpiecznych lokat bankowych. A przecież inwestycje w firmy obarczone są nieporównywalnie większym ryzykiem niż lokaty bankowe. Potrzebna jest więc polityka gospodarcza, która zachęca społeczeństwo do inwestycji dla dobra całej gospodarki i wszystkich obywateli.
Nasza kolejna propozycja to przeniesienie środków obywateli z OFE do IKE, czyli ich prywatyzacja. Obecny mechanizm suwaka środków z OFE nie jest korzystny ani dla gospodarki, ani dla obywateli. O tym też będziemy rozmawiać podczas konferencji w Bukowinie Tatrzańskiej.
Ważnym elementem wspierającym rynek kapitałowy jest rozwój Pracowniczych Planów Kapitałowych. Środki zgromadzone w PPK to bardzo ważne źródło podaży krajowego kapitału dla najbardziej dynamicznych i innowacyjnych polskich przedsiębiorstw. Taką rolę odgrywały kiedyś otwarte fundusze emerytalne, teraz zaś PPK jest dobrym impulsem ponownie napędzającym rozwój rynku.
Dziś kluczowy jest więc powrót do fundamentów, czyli zwiększenie roli rynku kapitałowego w rozwoju gospodarki. Drogą do osiągnięcia równowagi na rynku kapitałowym jest jak najszybsze wdrożenie inicjatyw wspierających rozwój krajowej branży maklerskiej. Bo nie ma rynku kapitałowego bez silnej branży firm inwestycyjnych, które wspierają przedsiębiorstwa w pozyskiwaniu kapitału na inwestycje.
Tu ważna jest polityka Giełdy Papierów Wartościowych, ponieważ jako monopolista ma istotny wpływ na sytuację na rynku i kondycję branży maklerskiej. Jeśli analizujemy strategię Giełdy w kontekście jej kontrybucji do rozwoju rynku kapitałowego i gospodarki, a taka powinna być strategia GPW, ponieważ taka jest rola giełdy, to ważnym jej elementem powinno być wspierania krajowej branży maklerskiej, ponieważ to ona odpowiada za obsługę inwestorów i generowanie wartości dla rynku.
Jeśli chcemy, żeby rynek kapitałowy wsparł banki w finansowaniu inwestycji, czas wrócić do pierwotnej misji giełdy, tej która leżała u źródła jej powołania – świadczenia taniej usługi infrastruktury rynku publicznego. I odejść od obecnej misji giełdy – maksymalizacji zysków dla akcjonariuszy.
Jak na aktywność inwestorów wpływa obecna sytuacja makroekonomiczna?
Rynki antycypują, co się może dziać w gospodarce, a takie czynniki jak wzrost inflacji zawsze wpływa negatywnie na inwestowanie. Jednak obecna sytuacja makroekonomiczna do nie jedyny czynnik, który wpływa na nastroje inwestorów.
Czy giełda odczuwa wpływ takich wydarzeń jak inwazja Rosji na Ukrainę?
Sytuacja geopolityczna ma kluczowy wpływ na rynki giełdowe. Skutki inwazji rosyjskiej w Ukrainie odczuwa cała Europa, a szczególnie Polska jako kraj przyfrontowy. Widzimy to chociażby właśnie w wycenie akcji spółek notowanych na giełdzie czy zainteresowaniu inwestorów zagranicznych krajowymi przedsiębiorstwami.
Ale jeśli wspominamy Ukrainę, to ważne jest, aby w kontekście zadań stojących przed rynkiem kapitałowym poruszyć wątek odbudowy Ukrainy. Jak powiedział prezes jednego z najważniejszych banków Polsce: banki nie udźwigną same odbudowy Ukrainy! Potrzebny jest drugi filar finansowania – rynek kapitałowy. Wyzwanie, jakie jest przed nami, równa się temu po 1989 roku w Polsce.
Dlatego dziś znowu jest czas dla rynku kapitałowego! Podejmijmy więc działania na miarę wyzwań, a te są ogromne. Potrzeba tylko stworzyć warunki i nie przeszkadzać, rynek kapitałowy ma już doświadczenia w finansowaniu ogromnych transakcji więc z pewnością będziemy gotowi, aby się zaangażować. Trzeba pamiętać, że warszawska giełda ma już dobrą historię ukraińskich emitentów!
XXIII Konferencja Rynku Kapitałowego IDM już na początku marca