Elektrownia Bełchatów jest dla Polski trochę jak toksyczny związek. Z jednej strony, jako największa elektrownia w Polsce, jest dziś niezbędna dla systemu elektroenergetycznego, a także dla gospodarki. Z drugiej – jak nic innego w Europie zanieczyszcza środowisko, szkodzi klimatowi oraz zdrowiu.
Na 14 ilustracjach, mapach i wykresach pokazujemy, jaką rolę – pozytywną i negatywną – Elektrownia Bełchatów odgrywa dla Polski.
1. Elektrownia Bełchatów, największa elektrownia na węgiel brunaty w Polsce i Europie, wytwarza 17 proc. energii elektrycznej produkowanej w Polsce.
2. PGE GiEK, do której należy elektrownia, odpowiada za zatrudnienie co piątego mieszkańca regionu Bełchatowskiego. W skali całego kraju to trzeci największy pracodawca.
3. Ale jednocześnie… zajmuje niechlubne pierwsze miejsce wśród największych pojedynczych emitentów gazów cieplarnianych w Europie.
4. W 2020 roku Elektrownia Bełchatów odpowiadała za 30,1 mln ton emisji CO2 – więcej niż jakakolwiek inna elektrownia na całym kontynencie.
5. Wynik za 2020 rok i tak jest lepszy niż w 2018 roku, gdy emisje z Bełchatowa sięgnęły 38 mln ton CO2 i zrównały się z emisjami całej Nowej Zelandii.
6. Emisje Bełchatowa w 2020 roku stanowiły 16 proc. wszystkich emisji w Polsce.
7. … oraz 85 proc. emisji CO2 w województwie łódzkim.
8. Te abstrakcyjne liczby przekładają się na ludzkie istnienia: według badań z 2018 roku, zanieczyszczenia z Bełchatowa przyczyniają się do prawie 500 przedwczesnych zgonów rocznie.
9. Zgony, przewlekłe zapalenia oskrzeli, hospitalizacje, dni chorobowe i astma u dzieci składają się na koszty zewnętrzne zanieczyszczenia z Bełchatowa i wedle szacunków sięgnęły nawet, 1,43 mld euro tylko w 2016 roku.
10. Nie zdają sobie z tego jednak sprawy mieszkańcy regionu bełchatowskiego: tylko 25 proc. z nich ocenia stan środowiska w regionie jako zły lub bardzo zły.
11. Uruchomiona w 1981 roku Elektrownia Bełchatów ma zakończyć wydobycie w 2036 roku. Znany plan wygaszania elektrowni różni ją od większości elektrowni węglowych w kraju.
12. Wyłączenie elektrowni może w znaczącym stopniu wpłynąć na sytuację gospodarczą w województwie łódzkim.
13. Jednak odpowiednio zaplanowana transformacja może nie tylko zmniejszyć emisje CO2 w regionie do 2030 roku. Dobrze zaplanowane zielone inwestycje mogą w przyszłości, wedle szacunków, stworzyć nawet 61 tys. miejsc pracy w regionie.
14. Czy to się jednak stanie, zależy od tego, jak władze krajowe i lokalne oraz firmy spożytkują 15 lat transformacji regionu. Więcej na ten temat piszemy na przykład tutaj: Odejście od węgla w Bełchatowie: jak zreformować największego truciciela w UE w 15 lat
Dane z obrazków pochodzą z raportu publicznego think tanku gospodarczego Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) „Neutralność klimatyczna Bełchatowa”, 2021; z raportu niezależnego think tanku ds. polityk publicznych Instrat „Sprawiedliwa transformacja w regionie bełchatowskim”, 2021; danych Statista.com oraz innych źródeł.
Autorem wszystkich grafik i map w tekście jest Adrian Cibicki.
Samoloty na tory: czy nocne pociągi zmienią to, jak podróżujemy po Polsce i Europie?