Fundacja Instrat zaapelowała o otwarty dostęp do danych na temat sektora energetyki i górnictwa w Polsce. Pod apelem podpisało się już 60 organizacji, ekspertów i liderów opinii.
Kto ma wiedzę, ten ma władzę
Jak pokazują badania, dostęp do wiedzy w sektorze energetyki i górnictwa, która powinna być własnością wszystkich obywateli, jest w Polsce bardzo ograniczony i częściowo odpłatny. Pełnym i bezpłatnym dostęp do tych informacji cieszą się jedynie monopoliści.
Tymczasem, jak przypominają inicjatorzy apelu, kto ma wiedzę, ten ma władzę.
Transparentność to konieczny warunek do szybkiej i skutecznej redukcji emisji w Polsce. Dlatego eksperci Instratu chcą zwrócić uwagę na problem z ograniczoną dostępnością danych. Ich list otwarty w tej sprawie uzyskał szerokie poparcie.
“Unijne regulacje dotyczące reformy rynku energii elektrycznej oraz polityki zarządzania informacjami z sektora publicznego pokazują, że dostęp do danych odblokowuje ich wartość, czyli tworzy potencjał zaistnienia nowych modeli biznesowych. Dotyczy to zwłaszcza danych statystycznych, które powinny być dostępne powszechnie i nieodpłatnie. Polska powinna wykorzystać zdobyte doświadczenie w otwieraniu zasobów publicznych do zwiększenia transparentności energetyki i górnictwa” – powiedział Paweł Czyżak, współautor platformy energy.instrat.pl z otwartymi, całkowicie bezpłatnymi i przystępnie przedstawionymi danymi z zakresu energetyki i górnictwa.
Dlaczego warto?
Postępująca cyfryzacja gospodarki i boom w energetyce rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii to niepowtarzalna szansa dla obywateli, aby mogli zmniejszyć rachunki za energię elektryczną, a nawet na jej wytwarzaniu zarobić.
Aby jednak to nastąpiło konieczny jest zdemokratyzowany, powszechny i bezpłatny dostęp do danych z zakresu energetyki. Wynika to nie tylko z europejskich i unijnych regulacji, ale też konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej.
Pełna transparentność danych dotyczących górnictwa i energetyki to również warunek konieczny dla sprawiedliwej transformacji regionów górniczych. Bez znajomości danych, niemożliwe jest ich zrozumienie, a co za tym idzie, akceptacja społeczna dla zmian, przed którymi i tak nie ma odwrotu.
Czytaj także: Raport: Bez dekarbonizacji gospodarki bezrobocie w UE może wzrosnąć o 27,5% w 2050 r.
Niestety, obecnie pisany plan restrukturyzacji górnictwa owiany jest tajemnicą i nikt nie jest w stanie realnie zweryfikować propozycji rządu. tylko instytucje rządowe wiedzą w jakim stanie jest sektor górniczy. Ponadto większość informacji statystycznych w obszarach energetyki i górnictwa od ponad 20 lat jest nadal dostępna odpłatnie – zauważają eksperci z Instrat.
Dzieje się tak pomimo finansowania badań przez rząd, który wydaje na ten cel ok. 10 milionów złotych rocznie. Za jej wykonanie odpowiadają Agencja Rynku Energii S.A. oraz katowicki oddział Agencji Rozwoju Przemysłu. Zebrane dane powinny widnieć na stronach rządowych lub Głównego Urzędu Statystycznego, zamiast być dostępne tylko dla przedstawicieli rządowych instytucji.
Poparcie dla apelu
Pośród sygnatariuszy apelu są przedstawiciele najważniejszych instytucji zajmujących się transformacją energetyczną w Polsce, w tym Forum Energii, WWF Polska, Greenpeace oraz posłowie, akademicy oraz praktycy biznesu i administracji.
W tym gronie znaleźli się między innymi Maciej Bando, były prezes Urzędu Regulacji Energetyki oraz Piotr Woźny społeczny doradca Ministra Klimatu ds. wdrażania programu Czyste Powietrze.
“Popieram inicjatywę Instratu. Transformacja polskiego sektora telekomunikacyjnego to modelowy przykład tego co można osiągnąć dzięki umiejętnej liberalizacji rynku i zapewnieniu równych zasad gry dla wszystkich graczy, a nie tylko dla zasiedziałych monopolistów. Energetyka i środowisko to jeden wielki worek danych. Otwartość i równy dostęp do danych opisujących realia działania polskiej energetyki umożliwią optymalizację tak potrzebnych dzisiaj Polsce inwestycji w odnawialne, rozproszone źródła energii” – powiedział Piotr Woźny, były prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Apel dostępny jest m. in. na stronie internetowej Fundacji Instrat www.instrat.pl/energy-instrat-apel oraz platformie energy.instrat.pl.
McKinsey: Polska może być neutralna klimatycznie za 30 lat. Koszt? 380 mld euro