Czy czterodniowy tydzień pracy jest rozwiązaniem, który powinno się wprowadzić w życie? Póki co wszystkie przykłady wskazują na korzyści tego rozwiązania dla pracowników, pracodawców, gospodarki oraz środowiska – pisze Miriam Marra z University of Reading.
Idea czterodniowego tygodnia pracy nabiera popularności. W 2019 roku pojawiła się w wyborczych obietnicach Partii Pracy w Wielkiej Brytanii, a japoński oddział Microsoftu ogłosił pozytywne wyniki testowanego jakiś czas wcześniej podobnego rozwiązania.
Równocześnie podnoszą się głosy, że tego rodzaju pomysły „zrujnują gospodarkę.”
Badania brytyjskich naukowców wskazują jednak, że korzyści płynące z czterodniowego tygodnia pracy (bez obniżania wynagrodzenia) przeważają nad negatywami, i to zarówno z perspektywy przedsiębiorców, jak i pracowników.
Przebadane przez Brytyjczyków firmy, które wprowadziły już to rozwiązanie, oszczędzały co roku prawie 92 mld funtów (około 2 proc. całkowitego obrotu.)
Nieco ponad połowa (51 proc.) respondentów deklaruje, że czterodniowy tydzień pracy pozwolił im obniżyć koszty. Spośród nich, 62 proc. twierdzi, że pracownicy brali dzięki temu mniej dni wolnych, 63 proc. zauważyło wzrost jakości pracy, a 65 proc. wzrost wydajności.
Badanie sugeruje również, że firmy, które jeszcze nie wprowadziły czterodniowego tygodnia pracy, mogłyby oszczędzić około 12 mld funtów decydując się na zmianę. W połączeniu z oszczędnościami odnotowanymi przez przedsiębiorstwa już operujące w oparciu o czterodniowy tydzień daje to łączne oszczędności w wysokości około 104 mld funtów rocznie.
Przypadek Microsoftu w Japonii
Wyniki powyższych badań są zbieżne z rezultatami odnotowanymi przez Microsoft Japan.
W sierpniu 2019 r. w ramach testowania czterodniowego tygodnia pracy 2300 pracowników dostało co tydzień płatny wolny piątek. Firma odnotowała imponujący, 40-proc. wzrost wydajności pracy (zmierzony w stosunku do sierpnia 2018).
Zastosowano tam jednak równocześnie dodatkowe metody podnoszenia produktywności, takie jak znaczne skrócenie czasu i liczby spotkań oraz zachęty do wykorzystywania platform internetowych w pracy zespołowej.
Pracowników namawiano, by dni wolne od pracy wykorzystali na wolontariat, naukę i szkolenia – lub po prostu na odpoczynek, który podnosi wydajność i kreatywność. Po pięciu kolejnych wolnych piątkach firma odnotowała 40-proc. wzrost sprzedaży, zużycie energii elektrycznej spadło o 23 proc., a liczba zadrukowanych stron papieru o 59 proc.
Wyniki tego eksperymentu wydają się wskazywać, że rozwiązanie da się skutecznie wdrożyć w wielkiej korporacji, w dodatku w jednym z państw o niezwykle silnej kulturze pracoholizmu.
Inne firmy też zadowolone
Inne przedsiębiorstwa również odnotowały wzrost wydajności pracowników po wprowadzeniu czterodniowego tygodnia – na przykład Perpetual Guardian, nowozelandzka firma zarządzająca nieruchomościami, która przyjęła tę politykę w listopadzie 2018.
Perpetual Guardian przeprowadziło ankietę wśród swoich pracowników przed i po zmianie: spadku produktywności nie odnotowano, za to wyniki wskazują, że równowaga między życiem zawodowym a prywatnym osób zatrudnionych poprawiła się o 24 proc., ich poczucie sprawczości o 20 proc., poziom zdolności przywódczych i zaangażowania wzrosły odpowiednio o 22 i 20 proc., a stymulacji w miejscu pracy o 22 proc.
>>> Polecamy także: Nie, nowa premier Finlandii nie wprowadza 4-dniowego tygodnia pracy
Autorzy brytyjskiego badania podkreślają, że czterodniowy tydzień przynosi korzyści nie tylko przedsiębiorcom i pracownikom. Dodatkowy dzień wolny może wywołać efekt domina w całym społeczeństwie: 54 proc. pracowników zadeklarowało chęć zrobienia tego dnia zakupów, co oznacza możliwy wzrost sprzedaży, 43 proc. chciało iść do kina lub teatru, a 39 proc. do restauracji.
Krótszy tydzień pracy to również potencjalne korzyści dla środowiska naturalnego. Oprócz mniejszego zużycia energii i papieru w Microsoft Japan, mniej dojazdów do miejsca pracy i z powrotem może przełożyć się na eko-dywidendy w postaci mniejszego zużycia paliwa i redukcji zanieczyszczenia.
Wyzwania
Kluczowe pytanie brzmi jednak: czy tego rodzaju rozwiązanie da się łatwo przełożyć na zmianę ustawodawczą? Podczas dorocznej konwencji Partii Pracy w Wielkiej Brytanii, John McDonnel, kanclerz skarbu w gabinetu cieni oznajmił, że jeśli jego partia wygra wybory, to w ciągu dekady skróci wymiar pracy do 32 godzin tygodniowo.
Głównym wyzwaniem byłoby wdrożenie czterodniowego tygodnia w branżach usługowych, w których wymagana jest całotygodniowa dostępność, szczególnie w przypadku mniejszych firm. Oznaczałoby to również poważne zmiany w organizacji usług publicznych, takich jak szkolnictwo czy opieka medyczna. Partia Pracy ma świadomość tego, że różne sektory gospodarki będą wymagały odpowiednio dostosowanych rozwiązań.
Tymczasem wyliczenia centroprawicowego think tanku Center for Policy Studies mówią, że w przypadku sektora publicznego skrócenie wymiaru pracy oznaczałoby dla skarbu państwa w najlepszym przypadku koszt w wysokości 17, a w najgorszym 47 miliardów funtów – przy założeniu braku wzrostu produktywności i konieczności zwiększenia zatrudnienia w usługach publicznych.
Najważniejsze jednak, że jakakolwiek zmiana przepisów prawnych powinna dążyć nie tylko do skrócenia czasu pracy, ale znalezienia sposobów na podniesienie produktywności pracowników w czasie, kiedy ją wykonują.
Redukcję godzin pracy należy więc postrzegać zarówno jako sposób na – jak i wynik – zwiększonej produktywności.
Autor: Miriam Marra, wykładowczyni specjalizująca się w finansach, University of Reading.
Tłumaczenie: Anna Warso.
Artykuł w oryginale ukazał się na theconversation.com. Tekst w języku angielskim jest dostępny na licencji Creative Commons CC BY-ND 4.0. Tłumaczenie na język polski dla 300gospodarka.pl zostało wykonane za zgodą autorki i podlega prawu autorskiemu. Lead, tytuł i śródtytuły pochodzą od redakcji.