Pod koniec II kwartału br. 3,8 proc. polskich pracowników wykonywała pracę zdalną – wynika z danych GUS. Tylko w trzech sektorach praca zdalna zagościła na dłużej.
To najniższy odczyt od początku pandemii, czyli momentu, w którym praca zdalna pojawiła się w polskim prawodawstwie (w tzw. „ustawie covidowej”). Wtedy też zaczęła być monitorowana przez GUS w ramach kwartalnego badania dotyczącego popytu na pracę.
Dane GUS wskazują na znikome odsetki osób pracujących zdalnie w większości sektorów gospodarki. Wyjątek stanowią „Informacja i komunikacja” (41,1 proc.), „Działalność finansowa i ubezpieczenia” (21,5 proc.) oraz „Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna” (17,8 proc.).
Praca zdalna remedium na pandemiczny kryzys
Szczytowym okresem pracy zdalnej w trakcie pandemii był I kwartał 2021 roku, w którym pracę wykonywało w ten sposób 14,2 proc. pracowników. W marcu 2021 r. rozpędzała się trzecia fala zakażeń. Dlatego nauka odbywała się w szkołach w trybie zdalnym, obowiązywały też rozmaite obostrzenia związane z kontaktami społecznymi.
Kolejne szczyty zachorowań – na przełomie lat 2021 i 2022 – nie wiązały się już z tak daleko idącymi obostrzeniami. To sprawiło, że praca zdalna ustabilizowała się na poziomie 5-7 proc.
Wraz z ograniczaniem obostrzeń pandemicznych, zaczęła rozwijać się nowa forma pracy – hybrydowa. Na koniec 2021 roku pracowało tak 8,5 proc. Polaków. Dane Eurostatu pozwalają na wyodrębnienie osób wykonujących pracę z domu czasem od grupy pracujących z domu codziennie.
W 2021 roku 15,4 proc. polskich pracowników wykonywało „czasem lub zazwyczaj” pracę z domu, a 6,9 proc. stanowiły osoby pracujące tylko zdalnie. Zgodnie z danymi Eurostatu, w zeszłym roku z domu pracowało tylko nieznacznie więcej osób niż przed pandemią w 2019 roku (łącznie 14,4 proc.).
Kto tak naprawdę pracuje zdalnie?
Analiza polskiego rynku pracy wskazuje na realne ok. 25 proc. osób, które mogą wykonywać pracę w formie zdalnej lub hybrydowej. 31 proc. siły roboczej w Polsce przypada na przemysł, a 8 proc. na rolnictwo, w którym praca zdalna jest zazwyczaj niemożliwa.
Choć w sektorze usług zatrudnienie znajduje 60 proc. Polaków, to duża część tej grupy pracuje w branżach wymagających stałej obecności w miejscu pracy. To sektory takie jak handel (ok. 15 proc. pracowników), transport (ok. 6 proc.) czy ochrona zdrowia (ok. 6 proc.). W trzech sektorach, w których szeroko upowszechniona jest praca zdalna, pracuje łącznie ok. 9 proc. Polaków.
Najbardziej zdalną branżą wydaje się być sektor IT – zaliczany do sekcji J „Informacja i komunikacja”. Według badania branży z II kwartału 2022 roku, 61 proc. pracowników sektora w państwach Grupy Wyszehradzkiej wykonuje pracę całkowicie zdalnie.
25 proc. pracuje w domu 2-4 dni w tygodniu, a 6 proc. może wykonywać pracę z domu przez jeden dzień w tygodniu. Oznacza to, że standardem branży IT jest zdalna forma pracy. Osoby wykonujące pracę całkowicie w formie stacjonarnej to pojedyncze jednostki.
Praca zdalna do tej pory wiązała się głównie z ochroną przed zakażeniem wirusem COVID-19. Jednak w 2022 roku Międzynarodowa Agencja Energii (MAE) wskazuje ją jako sposób na przezwyciężenie kryzysu energetycznego.
W swoich szacunkach MAE założyła, że około 30 proc. miejsc pracy można przenieść do domu. Każdy dzień pracy zdalnej na skalę globalną może przynieść dzienną oszczędność ok. 170 tys. baryłek ropy naftowej. Sugerowany przez MAE model pracy dla osób to 3 dni z domu i 2 dni z biura.
Kto zyskał, a kto stracił na rynku pracy przez nowe technologie? Nowy raport IBS