Agresja Rosji na Ukrainę i trwająca już czwarty miesiąc wojna ma negatywne konsekwencje dla życia społecznego i gospodarczego. Niemal wszystkie polskie firmy odczuły jej skutki, wynika z badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego
Na początku marca 42 proc. badanych przez Polski Instytut Ekonomiczny i BGK przedsiębiorstw przyznało, że agresja Rosji na Ukrainę może w dużym lub bardzo dużym stopniu zagrozić prowadzonej działalności. Równocześnie 23 proc. nie podzielało takich obaw. Chociaż przedsiębiorcy widzieli zagrożenie, to stopień jego wpływu na swój biznes określały jako bardzo mały lub mały.
Wojna odbiła się na prawie każdej firmie
Z badań przeprowadzonych 1 lipca 2022 roku wynika, że zdecydowana większość firm (94 proc.) odczuła negatywny, słabszy lub silniejszy, wpływ wojny w Ukrainie na przynajmniej jeden obszar swojej działalności.
Skutki wojny dotykają polski biznes bez względu na wielkość firmy, czy rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Trwająca wojna przekłada się na dużą niepewność sytuacji gospodarczej. Od wybuchu wojny 75 proc. badanych przez PIE przedsiębiorstw wskazuje ją jako barierę silnie utrudniającą prowadzenie biznesu.
Jakie problemy zauważają przedsiębiorstwa?
Efekty wojny przekładają się na reakcje firm. W obliczu zagrożeń i dynamicznej sytuacji są często zmuszone do podejmowania określonych działań. Jednym z nich jest podnoszenie cen na produkty lub usługi oferowane przez przedsiębiorstwa.
Z badań PIE wynika, że dla 70 proc. firm na decyzje związane z podnoszeniem cen w znacznym stopniu wpłynęła wojna. Częściej na podwyżki cen decydowały się firmy małe (81 proc.) niż duże (63 proc.). Najczęściej ceny podnosiły przedsiębiorstwa handlowe (79 proc.) oraz TSL (transport-spedycja-logistyka) (74 proc.).
Zdaniem 63 proc. przedsiębiorców wojna silnie wpływa na wyższe koszty prowadzonej działalności, a im większe przedsiębiorstwo, tym więcej firm wskazuje na silny jej wpływ na wyższe koszty. W mikrofirmach udział takich przedsiębiorstw to 57 proc., a w dużych – 69 proc.
Najczęściej silny wpływ sytuacji za wschodnią granicą na wzrost kosztów działalności wskazują firmy handlowe (70 proc.), ale również produkcyjne i usługowe (po 65 proc.), TSL (64 proc) oraz budowlane (53 proc.).
Niewątpliwie wojna przyczynia się do problemów związanych z dostawami. Wśród badanych firm silny wpływ wojny na zakłócenia w łańcuchach dostaw wskazuje 36 proc. Częściej dotyczą one firm handlowych (42 proc.), budowlanych (41 proc.) oraz TSL (40 proc.).
Jednocześnie blisko co piąta firma (18 proc.) nie widzi wpływu wojny na łańcuchy dostaw, w szczególności firmy usługowe – niemal co trzecia (30 proc.) takiego wpływu nie dostrzega.
Trudności ze współpracą i popytem
Dość zróżnicowane opinie przedsiębiorców dotyczą kwestii związanej z wpływem wojny na współpracę z kontrahentami. Silne oddziaływanie na pogorszenie współpracy sygnalizuje 19 proc. przedsiębiorstw, a brak wpływu – 26 proc.
Różnice rysują się wyraźniej w branżach. W handlu więcej firm wskazuje na silny wpływ wojny na pogorszenie współpracy (27 proc.) niż na brak wpływu (22 proc.).
W produkcji co piąta firma uważa, że wojna bardzo pogorszyła współpracę z kontrahentami i co piąte przedsiębiorstwo wskazuje na brak wpływu wojny na taką współpracę. Natomiast w budownictwie, usługach i sektorze TSL przeważają opinie o braku wpływu wojny na współpracę z kontrahentami.
Czytaj także: 1,2 mld euro dla firm, które tracą przez wojnę. Komisja Europejska zatwierdziła polski program
Co czwarta firma wskazuje, że wojna mocno wpłynęła na niedostateczny popyt na produkty lub usługi oferowane przez przedsiębiorstwo. Częściej problemy z popytem wskazują mikrofirmy (26 proc.) niż duże przedsiębiorstwa (18 proc.).
Najbardziej problemy z popytem w wyniku wojny dostrzegają firmy handlowe (34 proc.) oraz budowlane (30 proc.). Natomiast 27 proc. firm z sektora TSL nie widzi wpływu wojny na popyt oferowanych przez nie usług.
Wojna niewątpliwie jest zjawiskiem negatywnym. Chociaż toczy się za naszą wschodnią granicą, jej konsekwencje widoczne są w Polsce, także w polskich firmach.
Nikt nie potrafi przewidzieć, jak długo będzie trwał konflikt, ale to, co już zniszczył, nie będzie łatwe do odbudowania. Przedsiębiorstwa prowadzące biznes przed wojną z rynkami wschodnimi (Rosja, Białoruś, Ukraina) muszą zmodyfikować lub nawet całkowicie zmienić swoje modele biznesu.