Mimo inwazji, Gazprom zwiększał tranzyt gazu do UE, co może wskazywać na chęć utrzymania dotychczasowych relacji biznesowych z państwami członkowskimi – pisze publiczny think tank Polski Instytut Ekonomiczny.
Podczas pierwszych pięciu dni inwazji tranzyt rosyjskiego gazu przez terytorium Ukrainy wzrósł ponad dwukrotnie (z ok. 55 mln m3/d do 117 mln m3/d). W tym samym czasie wzrosło także wykorzystanie gazociągu jamalskiego. Do Polski wpływało nim średnio o 52 proc. rosyjskiego gazu więcej niż w lutym, z czego do Niemiec było przesyłanych około 2,4 mln m3/d (3 proc. przepustowości połączenia międzysystemowego Mallnow). Łącznie tranzyt rosyjskiego gazu do UE wzrósł w tym okresie o ponad 20 proc. – pisze PIE.
W przypadku podjęcia przez stronę rosyjską decyzji o natychmiastowym wstrzymaniu dostaw do UE, w marcu większość państw członkowskich będzie w stanie zaspokoić swoje potrzeby energetyczne za pomocą krajowego wydobycia, importu gazu norweskiego, algierskiego i azerskiego, wykorzystania terminali LNG i magazynów gazu.
Niektóre państwa będą musiały w takich okolicznościach skorzystać z zasobów magazynowych innych państw członkowskich. W trudnej sytuacji byłaby jednak Finlandia, która z powodu ograniczonej przepustowości interkonektorów i terminali LNG, mimo sprowadzania 4,9 mln m3/d gazu z łotewskiego magazynu Inčukalns przez terytorium Estonii, byłaby zmuszona ograniczyć marcową konsumpcję gazu o 60 proc.
Jak stwierdza PIE, radykalne ograniczenie podaży rosyjskiego gazu na rynku europejskim stanowi obecnie mniejsze zagrożenie dla europejskiej gospodarki niż jeszcze kilka miesięcy temu. Według prognoz meteorologicznych reszta tegorocznej zimy będzie łagodna. Przełoży się to na niższe zapotrzebowanie na gaz, podobnie jak w poprzednich latach.
Kto ma największe zapasy gazu?
Obecne zapasy gazu w magazynach na terenie UE to ok. 33 mld m3, co stanowi około 29,5 proc. zapełnienia magazynów – pisze PIE. Największymi zapasami gazu dysponują Włosi (7,8 mld m3 ) i Niemcy (7,2 mld m3 ). W Polsce zapasy gazu wynoszą 2,1 mld m3, co w uproszczeniu odpowiada zapotrzebowaniu na rosyjski gaz w okresie marzec-kwiecień (120 proc.) i 32,6 proc. średniego zużycia rosyjskiego gazu w okresie marzec-listopad. Dużym wyzwaniem dla wielu państw UE może być jednak przede wszystkim zatłoczenie magazynów do średniego poziomu 70-80 proc. pojemności magazynowej przed rozpoczęciem sezonu grzewczego w listopadzie.
Pełne wykorzystanie istniejącej infrastruktury LNG (dodatkowe 91 mld m3/rok) i interkonektorów przesyłających gaz algierski (dodatkowe 36 mld m3/rok) pozwoliłoby w skali roku znacząco ograniczyć wyzwania związane ze wstrzymaniem dostaw gazu rosyjskiego (150-170 mld m3/rok). Istotną barierą w realizacji tych działań może być ograniczona przepustowość systemu przesyłowego głównych europejskich importerów LNG (Hiszpania, Francja, Włochy) oraz ich połączeń międzysystemowych z pozostałymi państwami UE. Według analiz instytutu Bruegela, możliwości UE w zakresie importu LNG powinny dodatkowo rosnąć w kolejnych latach wraz z rozwojem infrastruktury do regazyfikacji.
Uzupełniającym rozwiązaniem może okazać się przejściowa lub długookresowa redukcja popytu na gaz w krajach UE. Sektor przemysłowy wykazuje niskie możliwości szybkiej zmiany struktury zużycia paliw. Według danych Międzynarodowej Agencji Energii, dzienny popyt sektora przemysłowego na gaz w krajach Unii pozostawał w latach 2010-2020 na w miarę niezmiennym poziomie (ok. 142 mld m3 rocznie). W sektorze budynków mieszkalnych i komercyjnych można zauważyć spadek zużycia (do ok. 176 mld m3 rocznie w 2020 r.) wynikający głównie z termomodernizacji i zwiększenia efektywności energetycznej.
Największe możliwości redukcji zużycia gazu istnieją w sektorze produkcji energii elektrycznej, które charakteryzuje roczne zużycie ok. 100 mld m3 gazu. Część wytwórczych mocy gazowych może być tymczasowo zastąpiona wykorzystaniem istniejących mocy węglowych i importem energii. Dodatkowe możliwości zastąpienia gazu w elektroenergetyce mogą wynikać także z zawieszenia odbywającego się wygaszania elektrowni jądrowych w Niemczech i pozostałych państwach, które rozważały wycofanie się z energetyki jądrowej w przeszłości.
Polecamy także:
- Inflacja będzie dwucyfrowa: 13%, a nawet więcej „w sytuacji zdarzeń skrajnych” [WYWIAD]
- Izrael boi się zemsty Rosji. Ekspert wyjaśnia bierność wobec wojny na Ukrainie
- Rosja stawia siły nuklearne w stan pogotowia. Ekspert tłumaczy, dlaczego nie musimy się bać
- Chiny a wojna na Ukrainie: grają na osłabienie Rosji, ale sojuszu nie zerwą [OPINIE EKSPERTÓW]
10 kroków do uniezależnienia się od gazu z Rosji. To powinna zrobić Europa