Wydatki na badania i rozwój (B+R) są jednym z warunków wzrostu gospodarczego. W Polsce w zeszłym roku wydatki na B+R sięgnęły 32,4 mld zł. To o 7 proc. więcej niż w 2019 – podał Główny Urząd Statystyczny 5 listopada.
Nakłady na B+R w stosunku do PKB (GERD) wzrosły do 1,39 proc. Dwa lata temu odsetek wyniósł 1,32 proc. Nie ma jeszcze aktualnych danych dla pozostałych krajów UE, ale można porównać nowe dane dla Polski do danych za 2019 r. w pozostałych państwach członkowskich. Odnotowany wzrost nie wystarczyłby jednak, aby awansować z zajmowanej wtedy 15. pozycji.
Coraz więcej inwestycji w B+R
Pod względem struktury wydatków według sektorów wykonawczych, prym w wydatkach bezwzględnych wiedzie sektor przedsiębiorstw. Jego nakłady w 2020 r. wyniosły 20,4 mld zł w porównaniu do 19 mld zł rok wcześniej. Drugi w kolejności sektor szkolnictwa wyższego wydał 11,3 mld zł (a w 2019 roku – 10,8 mld zł). Sektor rządowy na badania i rozwój przeznaczył 0,6 mld zł (0,4 mld zł).
Jeśli chodzi o rodzaj kosztów, wzrosły wydatki na nakłady bieżące (z 25 mld do 27,3 mld zł), natomiast spadły nakłady inwestycyjne (z 5,3 mld w 2019 roku do 5,1 mld zł w 2020).
Nakłady na B+R w relacji do PKB rosną w Polsce niemal nieustannie od 2006 r., co widać poniżej. Wyjątkami były lata 2013, kiedy pojawiła się stagnacja, oraz 2016, gdy zanotowano spadek o 0,04 pkt. proc.
Innym wskaźnikiem, który regularnie rośnie, jest udział pracowników badań i rozwoju na 1000 osób pracujących. W 2015 r. było to 6,8 osób, jednak po pięciu latach ten wskaźnik wzrósł do 8,7 osób. Liczebność personelu B+R w 2020 r. w Polsce wyniosła 283 tys. osób i było to o 4,6 proc. więcej niż w roku poprzednim.
Polska na tle UE
Zakładając brak zmian GERD w innych państwach, Polska nie zmieni swojego miejsca w kolejności wydatków w UE. Mimo regularnych wzrostów Polska wciąż znajduje się poniżej średniej unijnej, która w 2019 r. wynosiła 2,23 proc. PKB.
Także w Grupie Wyszehradzkiej wciąż będziemy za Czechami, które w 2019 roku wydały 1,93 proc. PKB na badania i rozwój. Wyprzedzają nas też Węgry (1,48 proc.), za to plasujemy się przed Słowacją (0,83 proc.).
Coraz bardziej innowacyjna Polska
Wydatki na badania i rozwój są jedną z kluczowych kategorii, które pokazują, jaki nacisk kładzie się w gospodarce na rozwój innowacji i technologii. W odniesieniu do innych państw UE nadal plasujemy się w dolnej połówce, jeśli chodzi o wydatki w relacji do PKB. Jednak ich systematyczny wzrost w ostatnich latach pozwala z nadzieją patrzeć w przyszłość.
Istotne jest, że zatrudnienie oraz wydatki na B+R rosły mimo pandemii. Podobnie rosły nakłady innowacyjne w małych i średnich przedsiębiorstwach (a malały w mikro-), co potwierdzają dane z raportu PEKAO. Z drugiej strony, wydaje się, że okres pandemii mógł być przełomowym momentem w zwiększaniu tych wydatków.
Robotyzacja w przedsiębiorstwach też jest elementem innowacyjnym, dlatego przebadał ją Polski Instytut Ekonomiczny. Z badania wynika, że pandemia nie odegrała większej roli w podejmowaniu decyzji o inwestycjach w tym kierunku, a te realizowane były wcześniej zaplanowane.
Warszawa wśród 100 najlepszych miast na świecie pod względem innowacji biznesowych