Zrównoważona turystyka to zyskujący popularność model podróżowania, który w rachubę bierze nie tylko zyski, ale i wpływ na lokalną przyrodę czy ludzi. W najnowszym rankingu mierzącym poziom zrównoważenia turystyki Polska znalazła się na 21 spośród 99 miejsc.
Wenecja – miasto słynące z turystyki – wydała niedawno 3 miliony euro na technologię, która pozwoli władzom zrozumieć, kto odwiedza miasto, ile czasu w nim spędza i jakimi drogami się porusza. Robi to, śledząc telefony odwiedzających – pisze CNN.
Po co? Masowe odwiedziny turystów (overtourism) stały się przez lata prawdziwym problemem dla mieszkańców. Tych ostatnich jest około 50 tys., podczas gdy rocznie do miasta zjeżdża 30 milionów turystów.
To oznaczało korki na wąskich uliczkach i zapchane tramwaje wodne. Od 2020 roku miasto miało wprowadzić podatek od wjazdu do miasta, jednak pandemia przesunęła jego wprowadzenie na styczeń 2022 roku.
Dlatego przy pomocy nowoczesnych technologii, lokalne władze chcą zmienić lokalną turystykę na lepsze. Dzięki zebranym danym chcą regulować ilość turystów i rozproszyć ich w mieście. Śledząc ruch podróżnych, chcą sprawić, aby poruszanie się po Wenecji było bardziej zrównoważone.
Problem Wenecji dotyczy jednak także reszty świata. Według organizacji Sustainable Tourism, sektor turystyki jest coraz bardziej świadomy, że zależy od dobrobytu lokalnych społeczności oraz przetrwania przyrody – często będącej przecież obiektem odwiedzin podróżnych. Dlatego na całym świecie na znaczeniu zyskuje zrównoważone podróżowanie.
Zrównoważona turystyka
“Pandemiczne zakazy podróżowania i ograniczenia ujawniły wady i ograniczenia modeli turystyki napędzanej liczbą ludzi. (…) W miarę jak destynacje turystyczne na świecie zaczynają się powoli otwierać, wśród konsumentów, przedsiębiorstw i rządów rośnie świadomość, że w turystyce należy nadać pierwszeństwo nie tylko zyskom, ale także ludziom i planecie” – pisze w najnowszym raporcie organizacja Euromonitor International.
Euromonitor stworzył Sustainable Travel Index – wskaźnik, który ma pozwolić biznesowi turystycznemu odnaleźć się w nowych warunkach dla turystyki – epoce po koronawirusie.
57 wskaźników z siedmiu kategorii (poniżej) posłużyło do zbadania 99 krajów. Pozwoliło określić, w których z nich podróżowanie jest najbardziej zrównoważone.
Wskaźnik bierze pod uwagę zwłaszcza dostępność niskoemisyjnego transportu, efektywność energetyczną miejsc zakwaterowania, wpływ na środowisko i mieszkańców, popyt na zrównoważoną turystykę, a także ogólną stabilność gospodarczą i ryzyka (m. in. geopolityczne, naturalne) dla danego regionu.
Ostateczny ranking pozwolił uszeregować badane kraje w kolejności od najbardziej do najmniej zrównoważonych. Oto pierwsze 21 najbardziej zrównoważonych turystycznie państw:
Jak widać z powyższego rankingu – cała czołówka listy należy do krajów skandynawskich oraz UE. Skandynawia od lat jest w awangardzie wprowadzania standardów zrównoważonego rozwoju. 65 proc. tamtejszych biznesów związanych z podróżowaniem w kraju, wdraża je u siebie.
Natomiast kraje UE zyskują wiele w rankingu zrównoważonego rozwoju turystyki dzięki założeniom Europejskiego Zielonego Ładu. Pierwsze pozaeuropejskie państwa na liście pojawiają się dopiero za Polską: to kolejno Boliwia, Nowa Zelandia i Kanada.
Polska bardziej zrównoważona, ale niepraworządna
Na względnie wysokie miejsce Polski w rankingu składały się wyniki kraju w siedmiu wymienionych wcześniej wskaźnikach rankingu. Polska odnotowała na przykład poprawę w zakresie troski o środowisko. Jest ona istotna dla turystyki, ponieważ sektor ten intensywnie zużywa zasoby przyrodnicze, a nierzadko czerpie z nich zyski.
„Dobra kondycja środowiska naturalnego jest jednym z głównych warunków pomyślnej i zrównoważonej oferty turystycznej. Filar zrównoważenia środowiskowego obejmuje pięć kategorii: klimat, zasoby naturalne, zanieczyszczenie, energię i wodę. Ten filar odnosi się do ogólnego stanu środowiska, różnorodności biologicznej i zasobów naturalnych zagrożonych ze względu na kryzys klimatyczny w kraju” – pisze Euromonitor International.
Mimo poprawy wyników w tej podkategorii, Polska znalazła się na odległym 55-tym miejscu listy.
W zakresie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do społeczeństwa Polska znalazła się w pierwszej dziesiątce badanych krajów.
Jak wyjaśniają autorzy rankingu, „zrównoważenie społeczne obejmuje dostęp do zasobów, bezpieczeństwo żywnościowe, ubóstwo, szczęście, wolność, równość i edukację”.
Polska odnotowała poprawę tego wskaźnika w minionym roku, jednak w latach 2015-2020 – pogorszenie poziomu społecznego zrównoważenia.
„Czechy i Estonia ograniczyły ubóstwo, zwiększając wolność i szczęście, podczas gdy Polska spadła w obu obszarach, gdy kraj przesunął się na prawą stronę politycznego spektrum i rzucił wyzwanie rządom prawa UE” – mówi raport.
Każda destynacja turystyczna ma swój własny zestaw wyzwań, aby nie przytłoczyć społeczności ani nie zniszczyć lokalnej przyrody i środowiska. „Poziom odporności, tworzenie wartości i wskaźnik nadmiernej turystyki decydują o tym, jak zrównoważony jest popyt turystyczny w kraju” – wyjaśnia raport.
Polska w 2020 roku odnotowała poprawę także tego wskaźnika. Ranking opisuje wzrost popytu na zrównoważoną turystykę, plasując Polskę na pozycji 48. światowego rankingu.
Zielona przyszłość turystyki
Roczna liczba turystów na świecie wzrosła z 25 milionów w 1950 roku do 1,3 miliardów w 2019. Szacuje się, że do 2030 roku sięgnie 1,8 miliardów turystów rocznie. Przynosząc przy tym zyski, ale i szkody dla natury i lokalnych społeczności.
Podróże i turystyka stanowiły około 10 proc. całkowitego globalnego produktu krajowego brutto (PKB) w 2016 roku. To równowartość około 7 bln dolarów. Natomiast cały globalny przemysł podróżniczy i turystyczny tworzył około 11 proc. światowego zatrudnienia (bezpośredniego i pośredniego) w 2016 roku.
Biorąc pod uwagę te dane, zrównoważenie turystyki to ważne wyzwanie dla tego sektora. Zwłaszcza, że – według ankiety przeprowadzonej dla Euromonitor International przez organizację Voice of the Industry Travel Survey, firmy turystyczne uważają, że 51 proc. konsumentów w 2020 roku wolało wakacje w wariancie przyjaznym dla środowiska naturalnego.
Grafiki: Adrian Cibicki, 300Gospodarka.
Jeśli chcesz co piątek otrzymywać nasz Newsletter Klimatyczny 300KLIMAT – w którym oprócz takich artykułów rozmawiamy z najważniejszymi ludźmi zajmującymi się w Polsce energetyką, klimatem i środowiskiem, a także przeglądamy światową prasę i prezentujemy najciekawsze informacje klimatyczne z całego tygodnia – możesz się zapisać na niego pod tym linkiem (w nim też zobaczysz, jak wygląda przykładowy 300KLIMAT).
Szykuje się podniebna walka: ekolodzy chcą ograniczyć ruch lotniczy, przewoźnicy ani o tym myślą