Od roku akademickiego 2019/2020 r. Uniwersytet Warszawski oferuje studia magisterskie o przełomowym charakterze: filologię polskiego języka migowego (FPJM).
Polskim językiem migowym (PJM) posługuje się kilkadziesiąt tysięcy Polaków, przez co Głusi są jedną z najliczniejszych mniejszości językowych w naszym kraju. Mimo że polski język migowy rozwija się od początków XIX w., jego status społeczny jest dość niski, a Głusi są pozbawieni wielu praw komunikacyjnych.
Wkrótce może się to zmienić dzięki filologii polskiego języka migowego, czyli jedynym w naszym kraju specjalistycznym kierunkowi studiów umożliwiającym zdobycie biegłości w polskim języku migowym. To nie wszystko. Studia stanowią także kompendium wiedzy o środowisku niesłyszących, osadzonej w szerokim kontekście lingwistycznym, socjologicznym, historycznym i kulturowym.
Co jest niezwykłego w tym kierunku?
Studia zostały zaprojektowane w oparciu o wzorce międzynarodowe z zakresu tzw. Deaf studies, których istotą jest nowatorskie podejście do głuchoty, która jest rozpatrywana na gruncie kulturowym i językowym, a nie medycznym.
Każdy absolwent kierunku zdobędzie kompetencje językowe, które umożliwią mu podjęcie pracy wymagającej codziennego kontaktu z językiem migowym: w szkole, w urzędzie, w mediach, w organizacjach pozarządowych, w kulturze, w zawodach surdopedagoga, logopedy i psychologa specjalizującego się w pracy z niesłyszącymi. Umiejętność biegłego posługiwania się językiem migowym może być także wykorzystywana przez językoznawców, socjologów, historyków oraz kulturoznawców.
„Wśród studentów mamy nie tylko pracujących na co dzień z dziećmi niesłyszącymi surdopedagogów i logopedów, którzy potrzebują dokształcić się w zakresie języka migowego. Są tu także pracownicy administracji publicznej, którzy chcą obsługiwać osoby głuche. Są inżynierzy, dla których język migowy będzie inspiracją do pracy nad technologiami ułatwiającymi głuchym i słyszącym wzajemną komunikację” – mówi dr dr Paweł Rutkowski, kierownik Pracowni Lingwistyki Migowej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Absolwenci FPJM mogą uzupełnić wiedzę wyniesioną ze studiów pierwszego stopnia (np. pedagogicznych, psychologicznych, technicznych, informatycznych itp.) o wiedzę i umiejętności związane z PJM. Warto zaznaczyć, że filologia języka migowego nie dubluje kierunków takich, jak surdopedagogika czy logopedia.
Język przyszłości
Uniwersytet Warszawski ma doświadczenie w uczeniu języka migowego. Na uczelni od lat są organizowane kursy polskiego języka migowego. Teraz powstał cały kierunek podporządkowany pod poprawę sytuacji Głuchych w naszym kraju. Obok lektoratów, studia zawierają także przedmioty o charakterze teoretycznym. Studenci będą mogli wybrać jedną z dwóch specjalizacji: nastawioną na kwestie lingwistyczno-dydaktyczne i problematykę społeczno-kulturową.
„Prace magisterskie będą dotyczyć lingwistyki – teoretycznej albo stosowanej. Niektórzy studenci już teraz planują otworzyć instytucję kulturalną, która będzie przybliżała Głuchym teatr, albo założyć świetlicę dla głuchych dzieci. Przyjęci studenci to ludzie z całej Polski. Niektórzy z nich chcą przeprowadzić się do Warszawy specjalnie, żeby studiować polski język migowy i analizować jego strukturę. Widać, że nowe studia wypełniają istotną lukę w naszym systemie edukacyjnym” – mówi dr Rutkowski.
Program studiów został opracowany na podstawie wieloletnich badań nad PJM prowadzonych przez specjalistów z UW i stanowi unikatową propozycję w wymiarze międzynarodowym. Filologia polskiego języka migowego jest kierunkiem finansowanym ze środków europejskich.
Projekt dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
