Czy ceny prądu, wygenerowanego z OZE, są wysokie? Okazuje się, że koszt wytwarzania energii elektrycznej przez turbiny wiatrowe i fotowoltaikę znacznie spadł od 2010 roku. Czego nie można powiedzieć o cenach energii pochodzącej z konwencjonalnych źródeł.
Zmiany uśrednionego kosztu energii elektrycznej (LCOE) na świecie przeanalizowała Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA).
Skokowy spadek kosztów
Od 2010 r. do 2021 r. wskaźnik LCOE dla nowo oddanych do użytku wielkoskalowym farm fotowoltaicznych spadł aż o 88 proc. W tym samym czasie wskaźnik dla lądowej energetyki wiatrowej spadł o 68 proc., a dla morskiej energetyki wiatrowej – o 60 proc.
Zmiany kosztów poszczególnych technologii OZE przedstawiamy na poniższej grafice.
W samym 2021 roku koszt w fotowoltaice spadł o 13 proc. LCOE lądowej energetyki wiatrowej obniżył się o 15 proc., a morskiej – o 13 proc.
Co więcej, prawie dwie trzecie nowo zainstalowanej w 2021 roku mocy odnawialnej – 163 gigawaty – miało niższe koszty niż najtańsze opcje węglowe w krajach G20.
Spadki kosztów mogą zacząć hamować, jeśli utrzyma się trend wzrostu cen materiałów i komponentów, wykorzystywanych do budowy elektrowni OZE. IRENA nie spodziewa się jednak, by spadła konkurencyjność odnawialnych źródeł energii.
– Niezwykle wysokie ceny paliw kopalnych oznaczają, że wszelkie prawdopodobne scenariusze wzrostu kosztów energii odnawialnej są przeważone przez rozległe korzyści ekonomiczne, wynikające z nowych mocy odnawialnych w ujęciu ogólnym – komentował dyrektor generalny IRENA Francesco La Camera we wstępie do raportu.
Ile kosztuje energia z elektrowni konwencjonalnych?
LCOE dla elektrowni konwencjonalnych to zupełnie inna historia. W latach 2009-2019 koszt dla elektrowni węglowych spadł jedynie o 2 proc. Na to wskazują dane z „Lazard Levelized Cost of Energy Analysis”, cytowane przez Our World in Data.
W przypadku elektrowni gazowo-parowych spadek wyniósł 32 proc. W elektrowniach gazowych szczytowych o 37 proc., a w elektrowniach jądrowych LCOE wzrósł o 26 proc.
Na koszty wytwarzania w elektrowniach gazowych i węglowych oprócz kosztów operacyjnych, kluczowy wpływ mają ceny surowców. Dodatkowo w UE elektrownie płacą za generowane przez spalanie tych paliw emisje CO2.
Warto pamiętać przy tym, że wyżej cytowane dane pochodzą sprzed kryzysu energetycznego. Od ostatniego kwartału 2021 roku ceny surowców energetycznych rosły.
Szczególnie dobrze widać to na przykładzie gazu ziemnego. W pierwszej połowie 2021 roku cena na europejskiej giełdzie TTF wynosiła około 20 euro za megawatogodzinę. Pod koniec roku sięgała już 100 euro. Po inwazji Rosji na Ukrainę doszło do kolejnych wzrostów, a w sierpniu cena zbliżyła się do 350 euro. Dziś, po spadkach, to ponad 50 euro – nadal ponad dwukrotnie więcej niż przed kryzysem.
Z kolei cena węgla w portach ARA – uważana za główny europejski wskaźnik – sięgnęła ponad 350 dolarów za tonę. Na początku 2022 roku było to około 200 dolarów.
Krzywa uczenia się
Dlaczego koszt energii z OZE tak szybko spadł? Wynika to w dużym stopniu z tego, że wpływa na niego przede wszystkim koszt budowy. A ten spada razem z rozwojem relatywnie nowych technologii.
Odpowiada za to tak zwana krzywa uczenia się. Pierwotnie droga technologia znajduje najpierw niszowe zastosowanie. Kiedy się sprawdza, jest stopniowo wprowadzana w kolejnych obszarach i ulepszania. Im więcej instalacji, tym tańsza ich budowa.
Paliwa kopalne i energia jądrowa nie podlegają krzywym uczenia się, jak zauważają autorzy analizy Our World in Data. Przede wszystkim dlatego, że cena wytwarzania zależna jest od ceny paliwa. Po drugie, osiągnięto już wysoki pułap efektywności technologii.
Natomiast LCOE energetyki jądrowej wzrósł między innymi ze względu na zwiększone wymogi bezpieczeństwa. Dodatkowo rynek budowy elektrowni jądrowych jest niewielki, a więc i mało konkurencyjny, wskazują także autorzy.
Polecamy też:
- Tyle energii z OZE zużywa Polska. To dużo poniżej unijnej średniej
- Nawet trzy razy więcej fotowoltaiki w Polsce do 2027 r. Jest nowa prognoza
- Ceny prądu na huśtawce. Pogoda miesza na europejskim rynku energii
- Kryzys gazowy. Ciepła zima oznacza stabilniejsze ceny gazu
- Rusza program „Energia dla wsi”. Nawet miliard złotych na wspieranie OZE na terenach wiejskich
- Eksperci alarmują: kuchnia gazowa to ryzyko dla zdrowia. „To ukryte zagrożenie”
- Globalne ocieplenie widać, jak na dłoni. A rok 2023 może być jeszcze gorętszy
- Wysokie ceny energii. Liczba autobusów elektrycznych może zahamować