Fundusze Europejskie sfinansują przedsięwzięcie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju „Elektrociepłownia w lokalnym systemie energetycznym”. Jej celem jest opracowanie rozwiązań, które umożliwią modernizację systemów ciepłowniczych lub elektrociepłowniczych na bezemisyjne.
Problemem elektrociepłowni stają się drożejące koszty uprawnień do emisji dwutlenku węgla. Z kolei przez to spada ich rentowność, a te koszty odczuwają także konsumenci. Dodatkowo, emisja z przestarzałych instalacji negatywnie wpływają na nasze zdrowie i środowisko, a gazy cieplarniane wzmagają zmiany klimatyczne.
Przebudowa źródeł energii daje szansę na opracowanie nowych produktów i technologii. Pozwala też na zmianę przemysłu na taki, który wpisuje się w strategię Europejskiego Zielonego Ładu.
Transformacja energetyczna to konieczność
„Elektrociepłownictwo jest obszarem, w którym ogniskują się istotne potrzeby technologiczne, społeczne i klimatyczne naszego kraju, a jednocześnie potencjał badawczo-rozwojowy. Inicjujemy kolejne przedsięwzięcia, które przyczynią się do transformacji tego sektora w Polsce” – powiedział Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
„Chcemy, żeby wykonawcy stworzyli innowacyjny i uniwersalny model systemu elektrociepłowniczego, umożliwiający dostarczanie do naszych domów ciepła pozyskanego ze źródeł odnawialnych i uczyni z elektrociepłowni aktywny element lokalnego systemu elektroenergetycznego, który ustabilizuje produkcję energii z odnawialnych źródeł”, dodał Kamieniecki.
Zapowiedział, że wszystkie stworzone koncepcje elektrociepłowni wraz ze wszystkimi obliczeniami, zostaną opublikowane dla całego rynku. Każda ciepłownia w Polsce będzie mogła się zapoznać z wynikami badań i skorzystać z nich podczas modernizacji swojej infrastruktury.
Pomysł na elektrociepłownię z OZE
„Elektrociepłownia w lokalnym systemie energetycznym” to drugi projekt ciepłowniczy NCBR. Pierwszym było przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”. Oba projekty odbywają się w trybie zamówień przedkomercyjnych (PCP), dzięki której NCBR otrzyma rozwiązania, które nie weszły jeszcze na rynek.
Opracowany projekt innowacyjnego i uniwersalnego modelu systemu elektrociepłowniczego musi zawierać układ kogeneracyjny. Jego zadaniem jest wytwarzanie z zielonej energii równocześnie energię elektryczną oraz ciepło, które będzie zmagazynowane lub dostarczone do odbiorców. Kogeneracja zrealizuje w całości z wykorzystaniem np. biogazu lub wodoru z OZE. Oparte o nie elektrociepłownie mogą stabilizować sieć energetyczną oraz zaspokajać miejscowe zapotrzebowanie na ciepło i energię elektryczną.
Co najmniej 80 proc. energii zasilającej elektrociepłownię ma pochodzić ze słońca, wiatru, płytkiej geotermii, biogazu itp. lub z zakupionej od sąsiednich jednostek energii elektrycznej z OZE.
Ważną funkcją nowatorskich elektrociepłowni będzie równoważenie lokalnego rynku energii elektrycznej. Ich ekonomię będzie poprawiać kogeneracja OZE, np. zielonego wodoru lub biogazu, które wyprodukują prąd w czasie, gdy jej najbardziej brakuje.
W opracowaniu innowacji procesowych, które powstaną w ramach przedsięwzięcia, ważne będą prace badawczo-rozwojowe oraz zwiększenie wykorzystania zielonej energii w miejscach, gdzie wciąż spala się paliwa kopalne. NCBR zakłada, że instalacje pozyskujące prąd z OZE stopniowo zastąpią konwencjonalne elektrociepłownie.
Droga do zielonej elektrociepłowni
Budżet na nowy projekt Centrum wynosi 41 mln zł – to środki z Funduszy Europejskich, z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. W pierwszym etapie uczestnicy przygotują konkurencyjne rozwiązania i przedstawią je w postaci cyfrowych symulatorów systemu elektrociepłowniczego. Poprzez ocenę kryteriów merytorycznych, NCBR zredukuje liczbę uczestników.
W drugim etapie, na który przeznaczono 36 mln zł, zwycięzca przedstawi pełnowymiarowy demonstrator. NCBR zweryfikuje, czy system osiągnął założone parametry efektywności i sprawdził się w perspektywie dwóch sezonów grzewczych. Zasadnicza, badawczo-rozwojowa część przedsięwzięcia zakończy się za 2,5 roku.
Rozwiązanie w postaci demonstratora technologii będzie skalowalne i powtarzalne, więc znajdzie zastosowanie również w innych uwarunkowaniach lokalnych. Stworzony model powinien być uniwersalny.
NCBR to agencja rządowa, która tworzy odpowiednie warunki do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Wspiera innowacje w obszarach OZE, takich jak farmy fotowoltaiczne i wiatrowe, biogazownie, instalacje zielonego wodoru, magazyny ciepła i energii elektrycznej.