Emeryci w Polsce wciąż mają problem ze spłatą długów. Pod koniec 2023 roku 319 tys. z nich zadłużonych było łącznie na blisko 6 mld zł. Na statystycznego dłużnika przypada więc średnio 18,5 tys. zł długu. Liczba seniorów z zaległościami zmalała rok do roku o 44 tys., ale średnia wartość zadłużenia wzrosła o 1300 zł.
Raport „Postawy Polaków wobec dłużników” opublikowany przez Krajowy Rejestr Długów podkreśla, że emeryci są jedyną grupą wiekową, której zadłużenie systematycznie maleje. Pod koniec 2023 roku najstarsi Polacy byli winni wierzycielom 5,9 mld zł. Tym samym zadłużenie spadło o 320 mln zł względem końca 2022 roku.
Jednym z kluczowych czynników wpływających na tę tendencję jest podniesienie w marcu 2023 r. emerytur o 14,8 proc, gwarantujące wzrost świadczenia emerytalnego o minimum 250 zł. Dodatkowo, seniorzy mogli skorzystać z 13. i 14. emerytury, co znacznie poprawiło ich sytuację finansową.
Czytaj także: Co piąty Polak spodziewa się poprawy sytuacji finansowej. Młodzi największymi optymistami
Jakub Kostecki, prezes Zarządu Kaczmarski Inkasso mówi, że dla emerytów spłata długu jest przede wszystkim kwestią „moralności”. Ponadto, aż 73 proc. z nich uważa, że jeśli ktoś ma pieniądze i nie spłaca rachunków, nie zasługuje na szacunek.
– Z naszych doświadczeń wynika, że o tym, czy ktoś spłaca długi, nie decyduje tylko wielkość dochodów. To także kwestia moralności i wyznawanych zasad. Dla seniorów dług to plama na honorze. Dlatego zawsze starają się współpracować z negocjatorami, żeby zaległości spłacić. Te postawy znajdują też potwierdzenie w badaniu „Postawy Polaków wobec dłużników”, jakie w listopadzie 2023 roku zrealizowano na zlecenie Krajowego Rejestru Długów. Dla 73 proc. seniorów osoby, które mają pieniądze i nie płacą rachunków, nie zasługują na szacunek. Dla porównania w przypadku najmłodszych Polaków, w wieku 18-24 lat, odsetek ten wyniósł 27 proc. Olbrzymia różnica – podkreśla Kostecki.
Emeryci mają problem ze spłatą kredytów
Największą część zadłużeń emerytów stanowią niespłacone bankowe kredyty, które w sumie wynoszą 4,2 mld zł. Zadłużenia te zostały już sprzedane funduszom sekurytyzacyjnym. Dodatkowo, instytucje finansowe próbują odzyskać 621 mln zł zaległych kredytów i pożyczek. Niespłacone alimenty wynoszą prawie 688 mln zł, długi mieszkaniowe to 188 mln zł, a rachunki telefoniczne wynoszą 71 mln zł.
– Rosnąca średnia kwota zadłużenia przy spadającej liczbie dłużników i malejących długach seniorów świadczy o tym, że sytuacja części z nich uległa pogorszeniu. W grudniu 2023 roku zapytaliśmy Polaków, czy zdarzyło im się w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie zapłacić jakiegoś rachunku. W przypadku osób po 60. roku życia, które przyznały, że coś takiego miało miejsce, najczęściej wskazywały one jako powód konieczność pokrycia pilniejszych wydatków (44 proc.) oraz wzrost kosztów utrzymania (41 proc.). Widać więc, że nawet relatywnie spore podwyżki świadczeń emerytalnych nie przekładają się na zdolność do opłacenia wszystkich rachunków – komentuje Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.
Najwięcej zadłużonych seniorów mieszka na Górnym Śląsku, gdzie prawie 49 tys. dłużników zalega łącznie 888 mln zł. Na drugim miejscu są emeryci z woj. mazowieckiego, (39 tys. dłużników) o łącznym zadłużeniu na poziomie 885 mln zł. Najmniej zadłużonych seniorów odnotowano na Podlasiu, gdzie niespełna 5,5 tys. z nich ma do oddania 102 mln zł.
Drugie pod względem najmniejszej sumy do zwrotu jest woj. świętokrzyskie, gdzie 77 tys. dłużników winne jest wierzycielom 121,4 mln zł. Podium zamyka 7,2 tys. podkarpackich emerytów z długiem w wysokości 133 mln zł. Najniższe średnie zadłużenie odnotowano na Warmii i Mazurach – 16,1 tys. zł.
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami subskrybując nasz codzienny newsletter 300Sekund! Obserwuj nas również w Wiadomościach Google.
Seniorki przodują, ale to panowie więcej pożyczali
Spośród 318,6 tys. dłużników emerytów, 171,5 tys. to kobiety, które mają do zwrotu 2,94 mld zł, natomiast 2,96 mld zł zalega 147,1 tys. mężczyzn. Średnie zadłużenie kobiet wynosi 17,2 tys. zł, a mężczyzn 20,08 tys. zł.
Zadłużenie seniorów może wynikać z braku oszczędności. Badanie „Barometr oszczędności 2023” pokazuje, że co czwarta osoba powyżej 60. roku życia nie posiada oszczędności, a 68 proc. z nich uzasadnia to niewystarczającym dochodem.
– Zadłużenie może wynikać z tego, że część seniorów nie posiada oszczędności i w przypadku nagłej sytuacji losowej nie są w stanie utrzymać płynności finansowej, co skutkuje nieopłacaniem bieżących rachunków. Z badania „Barometr oszczędności 2023” przygotowanego przez IMAS dla KRD wynika, że co czwarta osoba powyżej 60. roku życia nie posiada oszczędności. 68 procent wytłumaczyło to niewystarczającym dochodem. 31 procent respondentów, którzy posiadają odłożoną gotówkę, wskazało, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy ta poduszka finansowa zmalała – podsumowuje Łącki.