Nie należny podatek PIT, a rzeczywiste dochody podatników mieszkających na terenie danego samorządu mają być podstawą do wyliczania dochodów tego samorządu. Ministerstwo Finansów przedstawiło właśnie nowy projekt ustawy w tej sprawie.
Inna baza do naliczania dochodów z PIT i CIT dla samorządów to najważniejsza zmiana, jaką ma wprowadzić ustawa. Do tej pory podstawą był podatek należny, teraz będą faktyczne dochody podatników mieszkających w danej gminie. Do bazy naliczania dochodów włączone zostaną również pieniądze z podatku zryczałtowanego od przychodów ewidencjonowanych.
Projekt ustawy wprowadza też zmiany w systemie subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego. Ministerstwo Finansów proponuje utworzenie jednolitej rezerwy na uzupełnienie dochodów JST, która zastąpi obecnie funkcjonujące rozdrobnione rezerwy subwencji ogólnej.
Nowa ustawa przewiduje wyodrębnienie miast na prawach powiatu jako osobnej kategorii JST. To rozwiązanie ma umożliwić bardziej precyzyjne dostosowanie mechanizmów finansowania do specyfiki tych jednostek.
Projekt zmienia także podejście do oceny potrzeb finansowych JST. Zamiast dotychczasowych części subwencji ogólnej, ustawa proponuje naliczanie potrzeb w pięciu kluczowych obszarach: wyrównawczym, oświatowym, rozwojowym, ekologicznym i uzupełniającym. Ta metoda ma zapewnić lepsze dopasowanie wsparcia finansowego do rzeczywistych potrzeb poszczególnych samorządów.
Koniec janosikowego
Projekt przewiduje też ograniczenie przepływów finansowych między samorządami a budżetem państwa. Jednym z elementów tej zmiany jest likwidacja tzw. „janosikowego”, czyli wpłat dokonywanych przez bogatsze samorządy na rzecz budżetu państwa. To rozwiązanie ma uprościć system finansowania JST i zwiększyć autonomię finansową samorządów.
Według szacunków Ministerstwa Finansów, dochody JST w 2025 roku wzrosną o 16 miliardów złotych w porównaniu z obecnym systemem.
– Dochody JST w 2025 r. będą tym samym wyższe o 35,2 mld zł w stosunku do dochodów z roku 2024; a w perspektywie najbliższej dekady dochody JST wzrosną o ponad 230 mld zł – podało MF w komunikacie.
Ustawa określa także na nowo minimalne kwoty wzrostu dochodów dla JST, uzależnione od liczby mieszkańców. Dla przykładu, gminy do 4 tysięcy mieszkańców mają otrzymać co najmniej 1 milion złotych więcej w porównaniu z obecnym systemem, a województwa – 45 milionów złotych.
Nowe stawki udziału w podatkach
Projekt wprowadza nowe stawki udziału JST w podatkach PIT i CIT. Dla gmin wyniosą one odpowiednio 7 proc. i 1,6 proc., dla miast na prawach powiatu 8,6 proc. i 2,2 proc., dla powiatów 2 proc. i 1,7 proc., a dla województw 0,35 proc. i 2,3 proc.
Ministerstwo podkreśla, że ustawa zabezpiecza środki na oświatę w dochodach JST. Na rok 2025 przewidziano na ten cel 102,6 miliarda złotych. Kwota ta uwzględnia skutki podwyżek wynagrodzeń nauczycieli wychowania przedszkolnego oraz wzrost wydatków związany ze zwiększeniem liczby dzieci w przedszkolach.
Inny obszar, na który zwraca uwagę resort, to wsparcie finansowe dla JST, na terenie których znajdują się obszary prawnie chronione, takie jak parki narodowe czy rezerwaty przyrody. Stawka bazowa ma wynosić 310 złotych za hektar powierzchni chronionej.
Teraz projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego trafi do konsultacji społecznych. Ministerstwo Finansów zamierza prowadzić rozmowy z przedstawicielami samorządów w tej sprawie.
oprac. mach
Polecamy też:
- Minister finansów szuka sposobów na efektywność. „Chcemy zrealizować budżet, który został przyjęty”
- Ten fundusz finansuje „Czyste Powietrze”. I grozi mu dziura w budżecie na koniec roku
- Unijna procedura wobec Polski za zbyt duży deficyt w budżecie. Rząd liczy na wyrozumiałość
- Tyle kosztuje wypychanie przez rząd długu poza budżet państwa. Mamy nowe wyliczenia