Nierówności dochodowe to jeden z największych problemów dzisiejszego świata. Dlatego Pearson Institute for International Economics zorganizował w październiku 2019 roku konferencję z udziałem wybitnych ekonomistów, którzy szukali odpowiedzi na pytanie, jak te nierówności zmniejszyć.
Jak wynika z artykułu podsumowującego konferencję autorstwa Oliviera Blancharda i Daniego Rodrika, dyskutanci doszli do wniosku, że polityka przeciwdziałająca nierównościom nie może ograniczać się już wyłącznie do redukcji biedy.
Według nich powinna również obejmować podwyżkę podatków dla najbogatszych, przynajmniej w Stanach Zjednoczonych.
Co więcej, ekonomiści postrzegają deregulację rynku pracy i ograniczanie programów socjalnych jako przyczynę rosnących nierówności.
Dlatego Rodrik i Blanchard stwierdzili, że nie ma już wątpliwości co do tego, że należy iść w kierunku progresji podatkowej – jedynym pytaniem pozostaje, czy powinna nią zostać objęta strona przychodowa, czy kosztowa.
Jak sugeruje Blanchard, który jest byłym głównym ekonomistą Międzynarodowego Funduszu Walutowego, a obecnie wykładowcą Uniwersytetu Harvarda, wprowadzenie tzw. „podatku od bogactwa” w przyszłości nie jest wykluczone.
Według niego rozwarstwienie dochodów jest obecnie bardzo duże, a „im poważniejsza choroba, tym poważniejsza jest operacja„.
Zmiana paradygmatu
Pearson Institute for International Economics to prestiżowy think tank amerykański, który skupia mainstreamowych ekonomistów, mających duży udział w budowaniu teoretycznych podwalin światowej gospodarki – takich właśnie, jak Blanchard i Rodrik (ten drugi wykładał zarówno na Uniwersytecie Harvarda, jak i Columbia, a w przeszłości był także konsultantem Banku Światowego).
Dlatego wnioski z ich najnowszej konferencji dotyczące potrzeby pójścia w kierunku zwiększenia progresji podatkowej, generalnego podwyższenia podatków, a także zwiększenia wydatków i interwencjonizmu państwowego mogą być zaskakujące.
Sam Blanchard sugeruje, że zmiana podejścia ekonomistów od „nie da się, to za dużo kosztuje” do „trzeba podnieść podatki, nierówności to duży problem” jest nowością.
Z drugiej jednak strony wiele mówią o skali istniejącego problemu i potrzebie znalezienia dla niego, być może nawet radykalnych, rozwiązań.
A nierówności rosną
Nierówności dochodowe, zwłaszcza w tzw. świecie zachodnim, od lat rosną gwałtownie. Odsetek globalnych dochodów będących w posiadaniu grupy 1 proc. najbogatszych obywateli wzrósł z ok. 8 proc. w latach 70. i 80. XX wieku w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych do kolejno 11 proc. i 20 proc. obecnie.
Co więcej, w USA udział majątku najbogatszego 1 proc. społeczeństwa w ogólnym bogactwie wzrósł z 25 proc. pod koniec lat 70. do 40 proc. obecnie.
Tymczasem efektem rosnącego rozwarstwienia jest słabnąca siła ekonomiczna klasy średniej i niższej i hamujący wzrost gospodarczy.
Czytaj też:
>>> Financial Times: Świat czeka zwrot od gromadzenia bogactwa do jego dystrybucji
>>> Troje ekonomistów z Nagrodą Nobla z ekonomii za badania nad ubóstwem