Już wkrótce odwołany zostanie stan zagrożenia epidemicznego. To oznacza zmiany dla wszystkich, przede wszystkim jednak dla przedsiębiorców. Firmy będą musiały na nowo nauczyć się żyć w starej gospodarczej rzeczywistości, w której obowiązują badania okresowe, wyższe odprawy i odszkodowania dla pracowników czy przymusowe urlopy.
Od 1 lipca 2023 przestaje obowiązywać w Polsce stan zagrożenia epidemicznego. Główny Inspektorat Sanitarny podał, że zniesienie to wynika ze spadku liczby zakażeń SARS-CoV-2, zgonów i hospitalizacji obserwowanego w ostatnim czasie.
– Z dniem 1 lipca 2023 r. odwołuje się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 – czytamy w rozporządzeniu opublikowanym w „Dzienniku Ustaw”.
– Z dniem 1 lipca 2023 r. traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. poz. 1028) – podano także.
Stan zagrożenia epidemicznego obowiązuje od maja 2022 r., wcześniej od marca 2020 r. obowiązywał stan epidemii.
Przed nami zatem pierwszy od kilku lat, nieograniczony zakazami i nakazami covidowymi, sezon urlopowy. Dobra wiadomość dla wszystkich jest taka, że nie będziemy już mieli obowiązku zakrywania ust i nosa w placówkach medycznych.
Szkolenia BHP już nie online, powrót badań okresowych
Natomiast firmy będą musiały przestawić się na przed pandemiczne tryby. Zniesienie stanu zagrożenia może w niektórych z nich spowodować konieczność zmian w regulaminach organizacyjnych. Wiele przepisów „tymczasowych” przestanie funkcjonować.
W stanie zagrożenia epidemicznego dopuszczalne jest przeprowadzanie szkoleń wstępnych BHP w całości w formule online (z wyłączeniem instruktażu stanowiskowego dla pracowników na stanowiskach robotniczych bądź narażonych na działanie czynników niebezpiecznych, a także uczniów na praktycznej nauce zawodu i studentów na praktykach). Od 1 lipca 2023 r. szkolenia BHP online nie będą już możliwe.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Ponadto, pracodawcy powinni zweryfikować aktualność szkoleń okresowych BHP. Jeżeli termin ważności szkolenia okresowego BHP przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub w okresie 30 dni od dnia ich odwołania, szkolenie okresowe będzie trzeba uzupełnić do 30 sierpnia 2023 r. (czyli 60 dni od zapowiadanego dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego).
Przepisy covidowe zawiesiły obowiązek przeprowadzania badań okresowych dla wszystkich pracowników oraz wstępnych badań dla osób na stanowiskach administracyjno-biurowych, jeśli posiadały aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy w takich warunkach. Wraz z 1 lipca wróci obowiązek kierowania pracowników na badania okresowe. Zaległe badania będą musiały zostać uzupełnione do 28 grudnia 2023 r. (czyli 180 dni od dnia odwołania stanu).
Zakaz konkurencji i praca zdalna
1 lipca to także koniec możliwości wypowiedzenia przez każdą ze stron umowy o zakazie konkurencji obowiązującej po zakończeniu stosunku pracy, umowy zlecenia, agencyjnej, o dzieło lub innej umowy o świadczenie usług. Wraca też większy rygoryzm w zatrudnianiu cudzoziemców. Zakończą się wydłużone na czas stanu zagrożenia epidemicznego okresy obowiązywania zezwolenia na pobyt czasowy czy zezwolenia na pracę.
Do tego znacząco ograniczona zostanie możliwość wydawania polecenia pracy zdalnej. Jedyną przesłanką będzie siła wyższa, uniemożliwiająca zapewnienie BHP w miejscu pracy.
Odprawy i odszkodowania
Pracodawcy ze spadkiem obrotów gospodarczych lub istotnym wzrostem obciążenia funduszu wynagrodzeń ze względu na COVID-19, mogą wypłacać odprawy lub odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w niższej wysokości niż pozostali pracodawcy.
– Na podstawie art. 15gd specustawy antycovidowej obowiązuje ich obniżony limit 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (a nie 15-krotności). Od 1 lipca 2023 r. takiej możliwości już nie będzie w związku z ustaniem stanu zagrożenia epidemicznego, przy czym w praktyce znaczenie tego rozwiązania od dłuższego czasu nie było duże – podkreślają eksperci z firmy doradczej Deloitte Polska.
W takiej samej sytuacji jak przy odprawach i odszkodowaniach – pracodawcy mogą zawieszać obowiązki dotyczące tworzenia lub funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, dokonywania odpisu podstawowego lub wypłaty świadczeń urlopowych (art. 15ge specustawy antycovidowej). Koniec stanu zagrożenia epidemicznego będzie oznaczał konieczność powrotu pracodawców do stosowania wszystkich przepisów ustawy o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Przymusowe urlopy zostają
Koniec stanu zagrożenia epidemiologicznego powinien oznaczać także koniec możliwości udzielania zaległego urlopu bez zgody pracownika (w wymiarze do 30 dni). Tak jednak nie będzie.
– Pomimo zapowiadanego zakończenia stanu zagrożenia epidemicznego, możliwość przymusowego „wysłania” pracownika na zaległy urlop będzie nadal istniała. Wynika to m.in. z dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego, np. wyroku z 24 stycznia 2006 r., sygn. I PK 124/05, oraz stanowiska PIP. Pomimo to pracodawcy nie powinni zwlekać z wysyłaniem pracowników na taki urlop, zwłaszcza że niewykorzystanie urlopu zaległego za poprzedni rok do końca września roku kolejnego stanowi wykroczenie – wskazują specjaliści z Deloitte Polska.
Polecamy również:
- WHO: To koniec pandemii COVID-19. „Jak każda inna choroba zakaźna”
- COVID-19 to już historia? Eksperci: W ciągu dekady możliwa kolejna pandemia
- Dyrektor WHO przewiduje koniec pandemii COVID-19 w 2023 roku. „Należy wyciągnąć wnioski”
- Szczepionka na COVID już nie dla wszystkich. Są nowe rekomendacje