Osoby korzystające z mediów konserwatywnych oraz społecznościowych częściej wierzą w teorie spiskowe na temat pandemii. Jednocześnie wiara w nie maleje wśród odbiorców mediów głównego nurtu.
Wiara w teorie spiskowe dotyczące pandemii COVID-19 rozwinęła się w USA już w pierwszych miesiącach rozprzestrzeniania się wirusa i dotyczyła głównie osób, które często korzystały z mediów konserwatywnych i społecznościowych – wykazało badanie przeprowadzone przez naukowców z Annenberg Public Policy Center (APPC).
APPC jest ośrodkiem zajmującym się badaniami nad polityką publiczną działającym na Uniwersytecie Pensylwanii w Stanach Zjednoczonych.
Media dezinformacyjne
Naukowcy APPC dwukrotnie przeprowadzili ankietę wśród 840 dorosłych – w marcu i lipcu 2020 roku. Uczestnicy badania mieli wymienić trzy teorie spiskowe nt. pandemii, opowiedzieć, jak często i w jakim wymiarze korzystają z mediów społecznościowych, a także wypowiedzieć się o środkach ostrożności, jakie stosują w czasie pandemii.
Badanie wykazało, że wzrost wiary w nieprawdziwe teorie dotyczące COVID-19 miał bezpośredni związek z używaniem konkretnych typów mediów.
Co więcej, popularność teorii spiskowych była bezpośrednio związana z brakiem przestrzegania obowiązku noszenia maseczek, czy niechęcią do zaszczepienia się przeciwko COVID-19.
“Media miały swoją rolę w promowaniu teorii spiskowych lub ich ograniczaniu. Niektóre media podważały przygotowanie i sukces kraju w walce z pandemią” – mówi prof. Dan Romer z APPC, jeden z autorów badania.
Czytaj też: WHO sądzi, że wie, gdzie zaczęła się pandemia koronawirusa. Nie jest to Wuhan
Na przykład Fox News, czyli jedna ze stacji telewizyjnych określonych przez badaczy jako konserwatywna, w 2020 roku szeroko podejmowała teorię pochodzenia wirusa. Prezenter tej stacji, Tucker Carlson sugerował, że koronawirus to produkt inżynierii biologicznej chińskich laboratoriów.
W okresie między marcem a lipcem 2020 natomiast liczba użytkowników mediów konserwatywnych przekonanych, że koronawirus to broń biologiczna stworzona przez chiński rząd, wzrosła z 52 proc. do 66 proc. – wskazują badacze APPC.
Inne przykłady mediów tego typu to według badaczy Fox News, Breitbart News, One America News czy Drudge Report.
Odporność na teorie spiskowe
Także korzystanie z mediów społecznościowych było skorelowane ze wzrostem wiary w teorie spiskowe dotyczące COVID-19, pomimo że niektóre platformy deklarowały usuwanie nieprawdziwych informacji nt. pandemii.
„Platformy społecznościowe to siła napędowa dla fałszywych wiadomości – nawet, gdy w jednym miejscu te doniesienia zostaną zablokowane, szybko pojawią się gdzie indziej” – stwierdza prof. Kathleen Hall Jamieson, współautorka badania.
Odwrotnie niż media konserwatywne i społecznościowe działały media głównego nurtu, zdaniem naukowców.
“Media głównego nurtu także podnoszą temat teorii spiskowych, ale nie po to, aby popularyzować wiarę w nie, tylko w celu uwrażliwienia odbiorców na to zjawisko” – mówi prof. Romer.
Regularne czytanie tytułów takich jak Associated Press, New York Times, Wall Street Journal, Washington Post przyczyniło się wśród ankietowanych do spadku wiary w teorie spiskowe – wskazuje badanie APPC.
Śledzenie mainstreamowych mediów było również powiązane z przychylnością wobec obowiązku noszenia maseczek oraz wyrażaniem chęci zaszczepienia się.
Rzetelność mediów w czasach zarazy
“Wyniki badania wskazują na potrzebę przekazywania sprawdzonych, wiarygodnych informacji o pandemii w mediach” – mówią naukowcy z Pensylwanii.
„Ponadto, platformy społecznościowe powinny wprowadzić bardziej zdecydowaną politykę w zakresie blokowania fałszywych informacji nt. pandemii, szczepionek, noszenia maseczek czy teorii spiskowych, które są sprzeczne z oficjalnymi doniesieniami” – wskazują badacze.
Jednocześnie naukowcy z APPC podkreślają, że “władze powinny szukać możliwości przekazywania wiarygodnych informacji także użytkownikom i odbiorcom mediów konserwatywnych. Dotarcie do użytkowników mediów głównego nurtu jest równie ważne, gdyż i w tej grupie podatność na wiarę w teorie spiskowe była zróżnicowana”
Raport: Pandemia będzie kosztować młodych ludzi w sumie 44 biliony dolarów