Najemcy w Polsce, wbrew powszechnej opinii, to nie tylko studenci. Do grupy najemców należy też pokaźne grono osób w wieku średnim. Ale to właśnie młodzi ludzie są na rynku najmu w najtrudniejszej sytuacji.
Myśląc o osobie wynajmującej mieszkanie w Polsce, najczęściej oczami wyobraźni widzimy studenta, albo osobę młodą, która najem traktuje jak okres przejściowy pomiędzy mieszkaniem u rodziców, a kupnem swojego „M”.
Jednak, jak wynika z raportu „Dekada polskiego rynku najmu. Portret społeczno-ekonomiczny najemców w Polsce” – nic bardziej mylnego. Najemcy w Polsce to pod względem wieku dość różnorodna grupa. Kim są, ile zarabiają, jak długo wynajmują – przeanalizowali to analitycy PFR Nieruchomości i Polityka Insight.
Ile lat ma najemca?
Średni wiek respondentów i respondentek przepytanych w badaniu wynosi 37 lat. Ale w każdej z form najmu rozkład wiekowy prezentuje się inaczej.
Użytkownicy mieszkań niewłasnościowych to przeważnie ludzie młodzi. I można wysnuć wniosek, że im jest najtrudniej na tym rynku. Bo jak wynika z danych raportu, to właśnie młodzi stanowią większość najemców w najmie na czas określony i najmie okazjonalnym. W tym drugim najwięcej jest osób przed 30-tką. Może to świadczyć o tym, że właściciele mieszkań niekoniecznie ufają swoim młodym klientom. I to właśnie najmłodsze grupy najemców muszą zmagać się z rynkiem najmu, podczas gdy w przypadku najmu np. socjalnego dominują osoby w wieku średnim.
Rozkład typów najmu ze względu na wiek najemców prezentuje poniższa grafika:
W przypadku najmu TBS, czyli od Towarzystwa Budownictwa Społecznego, najemcy płacą niższą niż rynkowa kwotę za wynajem. TBS-y bazują na gruntach należących do samorządów, nie są nastawione więc na zysk. Mieszkają w nich najczęściej osoby w wieku średnim, ale niemal równie wiele osób od 18 do 39 roku życia.
W najmie instytucjonalnym, czyli oferowanym przez profesjonalne firmy, dominują trzydziesto- i czterdziestolatkowie. Najstarsi są lokatorzy mieszkań komunalnych, czyli nieruchomościach, które są własnością gminy, a ich lokator musi spełnić określone warunki, by się wprowadzić. Tam średnia wieku to 45 lat.
Nie tylko single
Raport obala powszechny mit o tym, że z najmu korzystają jedynie ci, którzy cenią życiową niezależność, a założenie rodziny mają dopiero w planach. We wszystkich grupach najemców największy odsetek stanowią gospodarstwa domowe z dziećmi. Najczęściej są to małżeństwa, ale też pary w nieformalnych związkach czy samotni rodzice. Osoby posiadające dzieci to średnio niemal połowa wszystkich badanych. Nawet w przypadku osób z umowami na czas określony, to aż jedna trzecia najemców.
Czytaj także: Student za pokój zapłaci krocie. Ceny najmu w Warszawie zwalają z nóg
– Inwestując w mieszkanie na wynajem wyobrażamy sobie przyszłych najemców jako młodych singli, ewentualnie pary. I pod takiego klienta kupujemy i aranżujemy mieszkania. W rezultacie oferta najmu nie jest dopasowana do potrzeb – mieszkania są zbyt małe, a czasem niedostosowane do wychowania dzieci czy posiadania zwierząt. To zniechęca najemców i wpycha ich na rynek własnościowy, nawet jeżeli początkowo nie mieli w planach zakupu lokalu. Dlatego potrzebujemy w Polsce inwestorów instytucjonalnych, którzy mają w ofercie zróżnicowany wachlarz mieszkań na wynajem – komentuje Adam Czerniak, dyrektor ds. badań w Polityce Insight.
Profesjonalny najem tylko dla bogatych?
Ile zarabiają najemcy w Polsce i jaka część ich dochodu jest przeznaczana na pokrycie kosztów związanych z najmem mieszkania? Z pozoru może się wydawać, że najwyższy jest koszt najmu od firmy, co oznacza, że najemcy, którzy wynajmują mieszkania od instytucji stanowią najzamożniejszą grupę spośród wszystkich badanych. Tymczasem, najwyższe dochody – powyżej 7 tys. zł miesięcznie – deklarują najemcy mieszkań TBS.
Dochody osób najmujących od firm są porównywalne z sytuacją finansową osób najmujących od prywatnych właścicieli. Co więcej, najemcy instytucjonalni nie są nadmiernie obciążeni wydatkami mieszkaniowymi: na czynsz najmu przeznaczają od 20 do 40 proc. swojego dochodu.
Co zaskakuje najbardziej? Jak wynika z raportu, sytuacja finansowa badanych najemców mieszkań komunalnych jest nieco lepsza od najemców wynajmujących mieszkania na wolnym rynku i posiadających umowy na czas nieokreślony.
Najem tylko na chwilę?
Jednak to posiadanie własnej nieruchomości, a nie najem, jest preferowaną formą mieszkania. Choć przeważająca większość wszystkich badanych najemców wybrałoby posiadanie lokum niż jego najem, to większość, bo aż 59 proc. boi się zaciągać kredyt na jego zakup. Nie tylko lęk przed dużym zobowiązaniem, ale także sama sytuacja finansowa przekierowała respondentów na rynek najmu.
Badani najemcy nie tylko deklarują, że czują się w najmowanych mieszkaniach bezpiecznie, ale także decydują się przedłużać umowy z wynajmującym. Oczywiście najdłuższy okres najmu dotyczy osób korzystających z mieszkań pozostających w zasobach komunalnych oraz najemców TBS.
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
Jednak, najem trwający kilka lat przeważa także na rynku komercyjnym. Wśród badanych najemców instytucjonalnych największą część stanowią (32,5 proc.) ci, którzy mieszkania od firmy najmują już ponad 5 lat. Co więcej, aż 15 proc. z nich traktuje najem instytucjonalny jako docelową formę zamieszkiwania.
– Niezależnie od tego, że wśród badanych chęć posiadania mieszkania na własność nadal jest bardzo silna, ankietowani dostrzegają wiele korzyści płynących z najmu. Wyniki pokazały, że blisko 40 proc. badanych najemców instytucjonalnych planuje pozostawać w swoich obecnych miejscach zamieszkania przez co najmniej kilka lat, a 15 proc. z nich traktuje najmowane mieszkania jako docelowe miejsce zamieszkania. To stanowi pozytywny sygnał dla sektora najmu instytucjonalnego i stwarza perspektywy do jego dalszej profesjonalizacji – ocenia Anna Błaszczyk, członek zarządu PFR Nieruchomości.
Raport „Dekada polskiego rynku najmu. Portret społeczno- ekonomiczny najemców w Polsce” został oparty na badaniu przeprowadzonym pośród 603 respondentów, którzy są najemcami korzystającymi z mieszkań socjalnych, komunalnych, spółdzielczych mieszkań lokatorskich, najemcami instytucjonalnymi oraz osobami najmującymi mieszkania na wolnym rynku. Ankieta obejmowała 38 pytań dotyczących sytuacji osobistej, mieszkaniowej i finansowej.
Oprac. Emilia Derewienko
Więcej o rynku najmu piszemy tutaj: