W bieżącym kwartale banki zamierzają łagodzić kryteria kredytowe zarówno dla firm, jak i osób prywatnych – wynika z ankiety Narodowego Banku Polskiego. Branża spodziewa się także stopniowego wzrostu popytu na kredyty hipoteczne i korporacyjne.
W drugim kwartale w polityce kredytowej banków i popycie na kredyty pogłębiły się tendencje obserwowane w pierwszych trzech miesiącach bieżącego roku – zdecydowana większości banków zaostrzyła kryteria polityki kredytowej oraz warunki udzielania kredytów.
Znacząco obniżył się także popyt na finansowanie za pomocą kredytu bankowego.
Jak wynika z ankiety przeprowadzonej przez NBP (wśród 24 banków posiadających 88 proc. należności wobec całego sektora bankowego) za obniżenie popytu na kredyt odpowiada niepewność co do dalszych gospodarczych i społecznych skutków rozprzestrzeniania się pandemii.
Na trzeci kwartał banki przewidują odwrócenie tendencji i nieznaczne łagodzenie polityki kredytowej oraz niewielki wzrost popytu we wszystkich kategoriach kredytów dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych.
Kredyty dla przedsiębiorstw
W drugim kwartale 2020 roku zdecydowana większość ankietowanych banków zaostrzyła kryteria udzielania kredytów krótko- i długoterminowych dla dużych przedsiębiorstw oraz dla firm małych i średnich.
Banki podniosły marże oraz wymagania dotyczące zabezpieczenia kredytów, wzrosły także pozaodsetkowe koszty kredytu. Obniżono maksymalną kwotę kredytu i skrócono maksymalny okres kredytowania.
Banki uzasadniały zaostrzenie polityki kredytowej pogorszeniem się sytuacji największych kredytobiorców, decyzją NBP w zakresie polityki pieniężnej (obniżenie poziomu stóp procentowych), pogorszeniem się bieżącej i oczekiwanej sytuacji kapitałowej banku, wzrostem udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym oraz presji konkurencyjnej ze strony innych banków.
Jako czynniki łagodzące politykę kredytową niektóre banki wskazały m.in. możliwość skorzystania przez przedsiębiorstwa z pomocy w ramach tarcz antykryzysowych.
W opinii banków spadek popytu na kredyt wynikał również z dużej niepewności przedsiębiorstw co do zmian sytuacji gospodarczej spowodowanych pandemią COVID-19, jak również wykorzystania przez przedsiębiorstwa alternatywnych źródeł finansowania, m.in. przy użyciu kredytu z niebankowych instytucji finansowych i środków własnych.
Na trzeci kwartał 2020 roku banki przewidują niewielkie złagodzenie bieżącej polityki kredytowej w segmencie krótko- i długoterminowych kredytów zarówno dla dużych przedsiębiorstw jak i przedstawicieli sektora MŚP.
Banki prognozują także pojawienie się większego popytu na kredyt dla dużych oraz małych i średnich przedsiębiorstw, ale wyraźnie silniejszego na kredyty krótkoterminowe niż długoterminowe.
Kredyty mieszkaniowe
W drugim kwartale 2020 roku większość ankietowanych banków zaostrzyła kryteria udzielania kredytów mieszkaniowych, w tym 2/3 respondentów wskazało na zaostrzenie o znacznej skali.
Banki wskazały również na zwiększenie restrykcyjności systemów wyznaczania zdolności kredytowej i zmniejszenie maksymalnej kwoty kredytu.
W opinii ankietowanych instytucji do spadku popytu przyczyniło się głównie pogorszenie sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych, a także zaostrzenie kryteriów i warunków udzielania kredytów mieszkaniowych.
Na trzeci kwartał 2020 roku banki spodziewają się odwrócenia tendencji i złagodzenia polityki kredytowej (46 proc. ankietowanych instytucji) przy nieznacznym wzroście popytu na kredyty mieszkaniowe (25 proc.).
Kredyty konsumpcyjne
Drugi kwartał 2020 roku był kolejnym okresem silnego zaostrzania przez banki kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych – większość respondentów (około 68 proc.) wskazała, że zaostrzenie było znaczące.
Banki zaostrzyły również większość warunków udzielania kredytów, w tym przede wszystkim obniżyły maksymalną kwotę kredytu, a także podniosły pozaodsetkowe koszty kredytu i skróciły maksymalny okres kredytowania.
Podobnie, jak w przypadku kredytów mieszkaniowych, część banków zaostrzyła parametry oceny zdolności kredytowej, ograniczała udzielanie nowych kredytów do klientów posiadających stabilne i niewrażliwe na oddziaływanie pandemii COVID-19 źródła dochodu oraz niekorzystających z odroczenia płatności z tytułu innych produktów kredytowych.
W drugim kwartale 2020 roku niemal wszystkie ankietowane banki zaobserwowały pogłębiający się spadek popytu na kredyty konsumpcyjne.
Banki uzasadniały spadek popytu m.in. pogorszeniem sytuacji gospodarstw domowych (tak wskazało 73 proc. ankietowanych), zaostrzeniem kryteriów i warunków udzielania kredytów konsumpcyjnych, jak również spadkiem zapotrzebowania na finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku.
W opinii banków na spadek popytu istotny wpływ miała niepewność co do gospodarczych i społecznych skutków rozprzestrzeniania się pandemii COVID-19, tj. utrata miejsc pracy i części dochodów, zamykanie działalności przedsiębiorstw, ograniczanie się gospodarstw domowych do zakupu wyłącznie niezbędnych dóbr konsumpcyjnych.
Na trzeci kwartał 2020 roku banki przewidują odwrócenie aktualnych tendencji i nieznacznego złagodzenia polityki kredytowej (29 proc.).
Prognozy banków co do zmian popytu na kredyty konsumpcyjne są zróżnicowane – niektóre banki oczekują nieznacznego wzrostu (46 proc. wskazań), inne natomiast znacznego bądź nieznacznego spadku popytu (29 proc. wskazań).
Czytaj także: