Transparentne i trudne do ukrycia składowe stanowią aż 80 proc. majątku najbogatszej 0,1 proc. Amerykanów. Ewentualne uniknięcie opodatkowania z tytułu wielkości majątku byłoby dla nich zatem stosunkowo trudniejsze. Czy warto w tej sytuacji rozważyć wprowadzenie tzw. „podatku majątkowego”?
Jak czytamy w Tygodniku Gospodarczym publicznego think-tanku Polski Instytut Ekonomiczny, ekonomiści Emmanuel Saez i Gabriel Zucman, współpracownicy Elizabeth Warren, są zdania, że unikanie podatku od majątku będzie trudne w przypadku tych właścicieli fortun, których majątek stanowią akcje, obligacje i nieruchomości, ponieważ istnieją jasne metody szacowania wartości tych instrumentów, gwarantujące przejrzystość.
Ich badania pokazują, że te transparentne i trudne do ukrycia składowe stanowią aż 80 proc. majątku najbogatszej 0,1 proc. Amerykanów. Z drugiej jednak doświadczenia krajów europejskich pokazują, że mimo wzrostu majątku najbogatszych, wpływy z podatku od majątku w 12 państwach, które miały go jeszcze w latach 90., nie rosły.
Pandemiczne miliardy
Według raportu amerykańskiego think tanku Institute for Policy Studies od początku pandemii fortuny 643 amerykańskich miliarderów zwiększyły się w sumie o 845 mld dol., a więc średnio o 29 proc.
Od 1 stycznia 2020 r. fortuny 34 najbogatszych amerykańskich miliarderów wzrosły o dziesiątki milionów dol. Ośmiu z nich w okresie od 10 kwietnia powiększyło swój majątek o ponad miliard dol. Największymi „beneficjentami” okazali się Jeff Bezos, Elon Musk, Bill Gates i Mark Zuckerberg.
Tak ogromne zyski zaczynają przekonywać dotąd nieprzekonanych do potrzeby opodatkowania majątku najbogatszych obywateli, by pomogli oni sfinansować koszty odbudowy gospodarki po pandemii.
Co ciekawe, właściciele tych potężnych majątków sami zgłaszają gotowość uiszczenia dodatkowej daniny, czego przykładem był wystosowany w lipcu br. list 83 przedstawicieli najbogatszych elit wzywający władze do opodatkowania ich fortun. Nie była to odosobniona inicjatywa.
Czy należy dodatkowo opodatkować miliarderów?
PIE rozważa w związku z tym najważniejsze argumenty za i przeciw takiemu rozwiązaniu, wzbudzającemu kontrowersje nie tylko wśród polityków i biznesmenów, lecz także wśród ekonomistów.
Zwolennicy podkreślają, że jest to dobry sposób na redystrybucję bogactwa na rzecz tych, którzy najbardziej potrzebują wsparcia, ponieważ tradycyjne narzędzia podatkowe nie sięgają swoim zakresem inwestycji i innych trudnych do zidentyfikowania sposobów wzbogacenia się. Miałby to też być dobry sposób na ograniczenie wpływu bogatego lobby na procesy polityczne oraz nieuczciwej konkurencji.
Zdania na temat ograniczania wpływu bogaczy na politykę są jednak podzielone – część ekspertów uważa, że podatek od majątku będzie stanowił dodatkową zachętę do inwestowania w kampanie polityczne jako forma unikania opodatkowania.
Podatek od majątku jako kara za pomysłowość
Przeciwnicy z kolei zwracają uwagę na trudność jego implementacji związaną z ustaleniem jego wysokości i bazy podatkowej oraz łatwością uniknięcia tej daniny. Nie bez znaczenia mają być także ewentualne negatywne długofalowe skutki dla wzrostu gospodarczego i rynku pracy.
Podatek od majątku często postrzegany jest również jako forma penalizacji sukcesu przedsiębiorczych i pracowitych jednostek oraz sposób na ograniczenie wartości rynkowej innowacji, które są źródłem największych majątków.
Opodatkowanie przychodów z takich innowacji może więc grozić ograniczeniem inwestycji i sprzyjać zwiększonym wydatkom na dobra luksusowe, które nie służą innym obywatelom.
Raport: W 2017 roku Polska straciła 8% dochodów z CIT przez raje podatkowe