Polacy nisko oceniają swoją wiedzę na temat zasad funkcjonowania Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) – 61 proc. jest zdania, że ich wiedza jest niska, natomiast 6 proc. uważa, że ich wiedza jest raczej duża.
Tak wynika z badania opublikowanego przez Warszawski Instytut Bankowości i Fundację GPW. Ponadto, ponad dwie trzecie badanych nie inwestuje na giełdzie, a 81 proc. nie rozważa tego w najbliższym czasie.
– Akcje są zdecydowanie najlepiej znanym instrumentem notowanym na GPW (91 proc.). Obligacje wskazuje 70 proc. badanych. Obserwujemy istotnie wyższą znajomość poszczególnych instrumentów (szczególnie tych mniej znanych) wśród osób w wieku 45-54 i 55-64 lata oraz wśród tych z wyższym wykształceniem – wynika z raportu z badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2022”.
Większość Polaków nie planuje inwestowania
Ponad dwie trzecie respondentów nie inwestuje na giełdzie z braku wystarczającej wiedzy, częściej są to najmłodsi badani. Dużą barierą jest lęk przed ryzykiem (29 proc.) i przed poniesieniem strat (28 proc.). Najmłodsi i najstarsi nie inwestują również częściej z powodu braku kapitału.
Zdecydowana większość (81 proc. wobec 77 proc. rok wcześniej) respondentów nie rozważa w najbliższym czasie możliwości samodzielnego inwestowania. Są to częściej osoby najmłodsze, najstarsze i najsłabiej wykształcone. Co dziesiąty badany rozważa korzystanie z indywidualnych instrumentów emerytalnych.
Z kolei 58 proc. respondentów uważa, że pandemia COVID-19 wpłynęła na ich gotowość do długoterminowego oszczędzania lub inwestowania na giełdzie. Przeciwnego zdania jest nieco ponad jedna trzecia badanych.
Co Polacy wiedzą o oszczędzaniu?
Niemal każdy z badanych zna przynajmniej jeden sposób długookresowego oszczędzania na emeryturę. Wśród wskazań dominują pracownicze plany kapitałowe (PPK) (86 proc.) oraz indywidualne konta emerytalne (IKE) (72 proc.). Najniższy odsetek dotyczy pracowniczych programów emerytalnych (46 proc.) oraz indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego (23 proc.).
W wymiarze praktycznym najczęściej wybieranym sposobem długookresowego oszczędzania są PPK (35 proc.), a narzędziem, które odnotowało wzrost popularności jest IKE (wzrost z 25 proc. w zeszłym roku do 29 proc.) – wynika z raportu.
Średnia ocena własnej wiedzy ekonomicznej badanych wynosi 2,91 (w 5-stopniowej skali), przy czym 37 proc. ocenia swoją wiedzę jako bardzo i raczej małą, zaś 30 proc. jako dużą i bardzo dużą.
– Płeć nie różnicuje poziomu tej wiedzy, natomiast obserwujemy istotne różnice u respondentów w różnym wieku i o różnym poziomie wykształcenia – niżej swoją wiedzę oceniają najmłodsi (2,00) i najsłabiej wykształceni (2,46), wyżej – osoby w wieku 25-34 lata (3,10) i z wykształceniem wyższym (3,69). Miejsce zamieszkania nie ma również wpływu na samoocenę wiedzy ekonomicznej – dowiadujemy się z raportu „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2022”.
W teście sprawdzono poziom praktycznej wiedzy ankietowanych
Niemal połowa badanych (47 proc.) błędnie uważa, że zmiana wysokości stóp procentowych wpływa na ratę kredytu hipotecznego z oprocentowaniem stałym.
W pytaniu na temat prawidłowych postaw w użytkowaniu bankowości elektronicznej prawidłową odpowiedź wskazuje 69 proc. badanych. Wskaźnik ten jest istotnie niższy w grupie 18-24 lata i wśród osób w podstawowym i zawodowym wykształceniem, zaś wyższy w grupie 25-34 lata i z wykształceniem wyższym.
Nieco ponad połowa respondentów umie wskazać prawidłowy termin odstąpienia od umowy kredytowej (14 dni). 76 proc. respondentów umie prawidłowo obliczyć kwotę odsetek. Najwięcej osób trafnie odpowiadających należy do grupy osób najstarszych i najlepiej wykształconych.
Skąd czerpiemy wiedzę o finansach?
Najczęściej wskazywanym źródłem wiedzy ekonomicznej są blogi i portale internetowe – 55 proc.
Ponad połowa Polaków odczuwa brak wiedzy w obszarze cyberbezpieczeństwa. Istotnie częściej wskazują go osoby w wieku 25-34 lata. Rzadziej wskazywane są inwestowanie (35 proc.) i finanse publiczne (25 proc.), najrzadziej zaś oszczędzanie (13 proc.).
Niemal trzy czwarte badanych uważa, że największą aktywność w edukowaniu w zakresie wiedzy finansowej powinny wykazywać szkoły i uczelnie oraz nauczyciele i wykładowcy.
Ponad połowa badanych uważa, że obowiązkowa edukacja finansowa powinna zaczynać się już w szkole podstawowej. Tego zdania są częściej najmłodsi respondenci (71 proc.), co świadczy o tym, jak duża jest potrzeba otrzymywania takiej edukacji wśród osób, które oceniają swoją wiedzę jako niską.
– Z pewnością zawirowania ostatnich 3 lat, a także obecna wojna w Ukrainie, mogą się przyczyniać do zwiększonego zainteresowania sytuacją ekonomiczną. W badaniu pozytywnie wybrzmiewa także zgoda Polaków co do wagi i konieczności prowadzenia w szkołach edukacji finansowej, tak by od najmłodszych lat przygotowywać obywateli do świadomego i odpowiedzialnego podejścia do swoich finansów – skomentował prezes Fundacji GPW Piotr Krygiel.
Badanie „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2022. Edycja V” zostało zrealizowane w dniach 10-18 lutego br. na ogólnopolskiej próbie dorosłych Polaków.
Uchodźcy wymienią hrywny na złote. NBP podpisał umowę z ukraińskim bankiem centralnym