93 proc. ekspertów z zakresu energetyki i klimatu jest zdania, że odejście od wydobycia węgla kamiennego i brunatnego ma kluczowe znaczenie dla transformacji energetycznej w Polsce – wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego, (PIE), publicznego think tanku gospodarczego.
Przyszłość sektora energetycznego w Polsce będzie wyznaczana w dużej mierze przez zmiany regulacyjne, rynkowe oraz technologiczne związane w ogromnej mierze z polityką klimatyczną UE – wynika z raportu PIE „Foresight energetyczny Polski”.
Datę zakończenia spalania węgla kamiennego i brunatnego na potrzeby energetyczne eksperci wyznaczają przeciętnie na 2046 rok.
Przyszłość węgla w Polsce
Za najbardziej znaczące dla transformacji energetycznej eksperci uznali trzy tezy, które dotyczą przyszłości węgla w naszym kraju, wśród których jest teza o wycofaniu się z wydobycia i wykorzystania węgla na potrzeby energetyczne oraz ograniczeniu udziału gospodarstw domowych wykorzystujących paliwa stałe (aktualnie to głownie węgiel i drewno).
Za najmniej istotne z punktu widzenia transformacji energetycznej eksperci uznali z kolei zwiększenie udziału biogazu w sieci przesyłowej.
Głównym czynnikiem sprzyjającym transformacji jest wysoki poziom finansowania, zarówno ze środków krajowych, jak i programów unijnych– wynika z raportu. Drugim znaczącym komponentem jest rozwój technologiczny, który wpływa na zmniejszenie kosztów i niezawodności użytkowania.
Wśród najważniejszych barier eksperci wskazali na niestabilność polityczną i wysokie koszty wdrożeń technologicznych – mówi Magdalena Maj, kierownik zespołu energii i klimatu w Polskim Instytucie Ekonomicznym.
Czytaj także: Kurtyka: porozumienie na rzecz rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce to historyczne przedsięwzięcie
Węgiel zniknie, ale same OZE go w pełni nie zastąpi
Według połowy ankietowanych ekspertów węgiel kamienny i brunatny przestanie być wydobywany w Polsce na potrzeby energetyczne najpóźniej w 2044 roku. Najwięcej pytanych uważało, że taki stan rzeczy nastanie do 2040 roku (37 procent), zaś 26 procent, że w latach 2041-2045. Żaden z pytanych nie zaznaczył odpowiedzi „nigdy”, a tylko 4 procent podało datę po 2060 roku.
Według połowy ekspertów udział źródeł odnawialnych w finalnym zużyciu energii brutto przekroczy 30 procent nie wcześniej niż w 2033 roku.
30 procent ankietowanych uważa jednak, że cel ten zostanie zrealizowany przed 2030 roku. Jedynie 11 procent twierdzi, że nastąpi to po 2040 roku. Jako uzasadnienie typowanych przedziałów czasowych eksperci wskazują rosnącą opłacalność OZE, rosnące koszty uprawnień do emisji CO2 i planowaną przez PSE modernizację sieci przesyłowych.
Według ponad połowy ankietowanych ekspertów (52 proc.) rosnące zużycie gazu ziemnego w polskiej energetyce ma mieć duże znaczenie dla transformacji energetycznej. Ich zdaniem istotna rola gazu wynika przede wszystkim z jego potencjału jako paliwa przejściowego w procesie odchodzenia od węgla.
Jednocześnie, aż 26 proc. ankietowanych zaznaczyło, że nigdy nie dojdzie do znaczącego wzrostu spalania gazu ziemnego w elektrowniach i elektrociepłowniach. Jako uzasadnienie wskazywali na rosnące koszty uprawnień do emisji CO2, skutkujące tym, że spalanie gazu ziemnego będzie nieopłacalne, a z czasem gaz także zacznie być ich zdaniem wypierany przez OZE.
Większość ekspertów (56 proc.) uważa, że elektrownia jądrowa zostanie oddana do użytku w Polsce w latach 2036-2040, a więc o kilka lat później niż zakłada się w Programie polskiej energetyki jądrowej, według którego pierwszy blok ma zostać uruchomiony w 2033.
Natomiast 26 procent badanych uznało, że w Polsce nigdy nie powstanie elektrownia jądrowa.
Zdecydowana większość pytanych (67 proc.) jest zdania, że moc zainstalowana w morskich farmach wiatrowych w Polsce przekroczy 10 GW między 2031 a 2035. Wśród argumentów przemawiających za szybkim osiągnięciem 10 GW mocy zainstalowanej elektrowni offshore znalazły się stan zaawansowania obecnych prac, wysokie nakłady inwestycyjne i wola polityczna do szybkiego rozwoju morskich farm wiatrowych
w Polsce.
Samochody elektryczne
Zdaniem ekspertów pojazdy elektryczne to jedyna alternatywa dla transportu opartego na paliwach kopalnych, jednak równocześnie rozwój elektromobilności stanowi istotne obciążenie dla systemu, ponieważ samochody elektryczne zwiększą zapotrzebowanie na moc i energię w systemie.
Rola samochodów elektrycznych jest postrzegana jako bardziej istotna w walce o czyste powietrze w miastach niż jako motor transformacji energetycznej. Najczęściej wskazywano, że udział samochodów elektrycznych w ogólnej liczbie aut w Polsce przekroczy 10 procent nie wcześniej niż w 2035 roku.
Czy Polacy zrezygnują z paliw stałych w gospodarstwach domowych?
Połowa respondentów twierdzi, że udział gospodarstw domowych wykorzystujących paliwa stałe spadnie poniżej 20 procent do 2030 roku.
Eksperci opowiadający się za szybką realizacją tezy argumentowali, że do eliminacji paliw stałych mogą doprowadzić odpowiednie systemy zachęt i regulacje ustawowe. 37 procent z nich jako najbardziej prawdopodobny czas realizacji tezy wskazało późniejszy okres: lata 2031-2035.
Wśród podawanych argumentów wyraźnie zaznaczany jest problem dużego odsetka osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, co wymaga długofalowych inwestycji w wymianę pieców. Ponadto wskazywano także na istotną rolę świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Celem badania przeprowadzonego na potrzeby raportu było uchwycenie możliwości i sposobu kształtowania się transformacji energetycznej w Polsce. Analizowane obszary są spójne z tymi, które zarysowano w strategii rządowej Polityka energetyczna Polski do 2040 roku. W badaniu wzięło udział 27 ekspertów ze świata nauki, biznesu, organizacji pozarządowych i administracji publicznej.
Zmienić diesla w elektryka. Jak e-konwersją zazielenić autobusy w Polsce