W Polsce zbliża się czas wielkiej zmiany pokoleniowej w biznesie. Pokolenie założycieli firm z lat 90. wchodzi w wiek emerytalny i coraz częściej zastanawia się nad przekazaniem majątku oraz odpowiedzialności kolejnym generacjom.
Jak jednak podkreślają eksperci, sukcesja to nie tylko formalny transfer własności – to przede wszystkim proces budowania relacji i przekazywania wartości.
Plany sukcesji istnieją, ale często bez sukcesorów
Z raportu PwC Polska wynika, że ponad 60 proc. polskich firm rodzinnych posiada plan sukcesji. Jednak co siódma firma opracowała go bez udziału młodszego pokolenia, a w 5 proc. przypadków następcy założycieli nie są nawet świadomi istnienia takiego planu. Tymczasem skuteczna sukcesja wymaga dialogu i współpracy między pokoleniami.
– Jeśli chcemy, by nasze dzieci kontynuowały nasze dzieło, musimy zadbać o to, by rozumiały nasze wartości. Tylko wtedy będą miały motywację, by budować dalej – zauważa Anna Maria Panasiuk, Wealth Advisor.
Brakuje tradycji wielopokoleniowego biznesu
W odróżnieniu od krajów Europy Zachodniej czy USA, w Polsce nie istnieje silna tradycja przekazywania firm z pokolenia na pokolenie. Powojenne zawirowania i brak poszanowania dla własności prywatnej przerwały ciągłość biznesową. Dlatego tak istotne jest dziś budowanie nowych praktyk.
Zbyt często rozmowy o sukcesji są odkładane na później. Tymczasem, jak mówi Panasiuk, najlepiej zacząć je już po czterdziestce, w momencie gdy dzieci dopiero wchodzą w dorosłość. To pozwala wspólnie budować wizję i zaufanie.
Nowe narzędzia, większa świadomość
Wraz ze wzrostem majątków rośnie też świadomość potrzeby ich uporządkowania. Coraz więcej mówi się o roli fundacji rodzinnej, która w Polsce funkcjonuje od 2023 roku. Do marca 2025 zarejestrowano już ponad 2,2 tys. takich podmiotów.
Jednak – jak zaznacza ekspertka – narzędzia prawne to nie wszystko. Sukcesja zaczyna się od relacji. Tam, gdzie są zaufanie i wspólna wizja, nie trzeba skomplikowanych struktur. Czasem wystarczy prosta forma, jak holding rodzinny, by skutecznie zarządzać majątkiem.
Family office w Polsce? Na razie bez regulacji
Coraz więcej rodzin zakłada własne „family office” – czyli podmioty zajmujące się zarządzaniem majątkiem rodzinnym. Choć w Polsce brakuje jeszcze odpowiednich regulacji, potrzeba formalizacji tego typu struktur jest coraz bardziej odczuwalna.
W ocenie Panasiuk im częściej będą one nazywane i dostrzegane, tym większa szansa na dostosowanie przepisów do realiów rynku.
Zmienia się podejście młodszego pokolenia
Nowe pokolenie sukcesorów ma inne podejście do zarządzania firmą i majątkiem. Często lepiej rozumie globalne trendy, jest otwarte na współpracę i bardziej świadome znaczenia odpowiedzialności. Co ważne, coraz częściej młodzi uczestniczą w rozmowach o przyszłości firmy od samego początku.
– To ogromna zmiana. Dziś spotykam się z rodzinami, które przychodzą razem, by wspólnie planować kolejne etapy. Wiedzą, że majątek trzeba nie tylko przekazać, ale też ochronić. I że do tego potrzeba wiedzy, czasu i gotowości do rozmowy – mówi Anna Maria Panasiuk.
Sukcesja przestaje być tematem tabu i coraz częściej staje się świadomą decyzją. To dobry kierunek – zarówno dla firm, jak i dla rodzin, które je tworzą.
Polecamy również:
- Handel w cieniu niepewności. Polskie firmy dywersyfikują dostawców i zmieniają strategie
- Gdzie są kobiety? W zarządach największych firm nadal jest ich zbyt mało
- Widełki płacowe będą obowiązkiem. Firmy mogą zaoszczędzić czas na rekrutacji
- Kompetencje przyszłości wyzwaniem dla firm. Pracodawcy muszą inwestować w rozwój zespołów