Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi złożyła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego w sprawie dotyczącej bezczynności państwa wobec kryzysu klimatycznego. Powołuje się w niej na przełomowy wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie pozwu szwajcarskich seniorek.
W 2021 roku Fundacja ClientEarth zainicjowała pięć tak zwanych pozwów klimatycznych. Kilkoro obywatelek i obywateli Polski pozwało wówczas władze za bezczynność wobec kryzysu klimatycznego.
Jedną z nich była Małgorzata Górska, która prowadziła nad Biebrzą gospodarstwo agroturystyczne, coraz częściej narażone na podtopienia. W połowie kwietnia 2024 roku sąd w Białymstoku oddalił apelację w tej sprawie.
– Moje życie i moje gospodarstwo zostały dotknięte przez drastycznie zmieniający się klimat. Odkąd rozpoczęłam moją pierwszą sprawę, konsekwencje zmian klimatycznych na świecie stały się jeszcze bardziej dotkliwe. Zwróciłam się do sądów, ponieważ nadszedł czas na zmiany i politycy muszą być zmuszeni do ich dokonania. Jestem zachęcona przez tych, którzy przecierają szlaki dla sprawiedliwości klimatycznej i dumna, że jestem wśród nich – mówi Małgorzata Górska, cytowana w komunikacie fundacji.
Wygrana szwajcarskich seniorek
Jedynie 10 dni przed orzeczeniem białostockiego sądu, Europejski Trybunału Praw Człowieka wydał wyrok w tak zwanej sprawie KlimaSeniorinnen przeciwko Szwajcarii. Według ClientEarth, może to zmienić losy pozwów klimatycznych.
Grupa szwajcarskich kobiet argumentowała w swoim pozwie, że zbyt mała aktywność rządu szwajcarskiego w redukcji emisji gazów cieplarnianych, która mogłaby pomóc w powstrzymaniu globalnego ocieplenia, naruszyła ich prawa do życia i autonomii. Trybunał w Strasburgu zgodził się z nimi, że jeśli państwo nie wykonuje swoich obowiązków dotyczących ochrony klimatu, narusza prawa człowieka.
ETPC może brać pod uwagę na przykład, czy konkretne państwo przyjęło harmonogram osiągnięcia neutralności klimatycznej, pośrednie cele redukcji dwutlenku węgla. Także to, czy są dowody, że te cele są realizowane, wylicza ClientEarth.
– Pod tym względem nasz kraj wypada fatalnie. Pomimo przygotowanego przez ClientEarth projektu ustawy o ochronie klimatu, polskie władze wciąż nie podejmują wystarczających działań, aby realizować swoje zobowiązania klimatyczne. Polska jest jedynym państwem Unii Europejskiej, które nie zobowiązało się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., nie przygotowało długoterminowej strategii klimatycznej. Nie mamy również daty odejścia od węgla, który wciąż hojnie dotujemy – komentuje prezeska fundacji Ilona Jędrasik.
Rozstrzygnięcie skargi kasacyjnej przed Sądem Najwyższym może potrwać nawet kilka lat, zaznacza jednak fundacja.
Oprac. Kamila Wajszczuk
Polecamy też:
- Szwajcarki wygrywają ze swoim rządem przed europejskim trybunałem. Chodzi o zmiany klimatu
- Sekretarz Generalny ONZ bije na alarm: albo odwrót od paliw kopalnych, albo katastrofa klimatyczna
- Nie każda polityka klimatyczna jest skuteczna. Naukowcy przeanalizowali metody redukcji emisji
- Sektor paliwowy przechytrzył Porozumienie paryskie. Zielona transformacja przegrała z wydobyciem kopalin