Koalicja organizacji ekologicznych, zdrowotnych i społecznych w ramach kampanii „Polska bez jednorazowych e-papierosów” zainicjowała petycję do Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Zdrowia. Apelują o całkowity zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów, określanych jako „bomba ekologiczna” w kieszeni nastolatków.
Potrójne zagrożenie odpadowe
Jednorazowe e-papierosy stanowią problem w trzech wymiarach – plastikowym, elektronicznym i chemicznym. Ponieważ nie nadają się do ponownego napełnienia ani ładowania, trafiają głównie do odpadów zmieszanych.
W Wielkiej Brytanii w 2023 roku wyrzucano prawie 5 mln takich urządzeń tygodniowo. Do śmieci trafiło ponad 40 ton litu z baterii. W Polsce sprzedaż w 2023 roku sięgnęła 99,7 mln sztuk, co oznacza powstanie około 2,5 tys. ton dodatkowych elektroodpadów rocznie.
– Z punktu widzenia systemu gospodarowania odpadami jednorazowe e-papierosy to prawdziwy koszmar, a ich obecność w środowisku jest nie do opanowania – mówi Sławomir Pacek ze Stowarzyszenia Polski Recykling.
Smakowe e-papierosy to początek uzależnienia
Badania Instytutu Zdrowia i Demokracji z 2024 roku pokazują, że 26 proc. uczniów klas 7-8 próbowało już produktów z nikotyną. Aż 73 proc. z nich zaczęło od smakowych e-papierosów. 63 proc. wskazało owocowe i słodkie smaki jako główny powód sięgania po te produkty. Obecnie blisko 1 na 10 nastolatków używa ich regularnie, a ponad jedna trzecia robi to codziennie.
– Chcemy egzekwowania finansowej odpowiedzialności producentów i importerów, którzy wprowadzają je na rynek oraz zakazu jednorazowych produktów, nad którymi nie mają oni żadnej kontroli – mówi Joanna Kądziołka z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste.
Jak dodaje Katarzyna Jagiełło z Instytutu Zdrowia i Demokracji, jednorazowe e-papierosy to nie tylko toksyczny gadżet. Jej zdaniem to także bomba ekologiczna – gdyż trafiają na wysypiska, do lasów i rzek. Baterie do e-papierosów mogą powodować pożary i skażenie środowiska. W efekcie koszty sprzątania i gaszenia pożarów spadają na budżet państwa. Tymczasem zyski trafiają do kieszeni producentów i importerów.
Organizacje apelują o zmiany
– Jednorazowe e-papierosy to toksyczna pułapka dla dzieci. Projektowane są tak, by uzależniać od pierwszego zaciągnięcia. Owocowe smaki maskują realne zagrożenie zdrowotne – ostrzega Magdalena Zając z Fundacji Rodzice dla Klimatu.
Dlatego koalicja jest zdania, że Polska powinna pójść śladem Belgii, Wielkiej Brytanii czy Francji. Te kraje już wprowadziły zakazy sprzedaży takich produktów. Organizacja dodaje, że Ministerstwo Finansów uznało rynek jednorazowych e-papierosów za wymagający pilnych działań regulacyjnych. Pomysłodawcy inicjatywy domagają się m.in. by wprowadzić całkowity zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów, uznać je za odrębną kategorię odpadów oraz wprowadzić opłatę środowiskową do czasu wejścia zakazu.