Dlaczego Polska wprowadza przepisy o jednorazowym plastiku? Ile zapłacimy za pojemnik z jedzeniem lub napojem na wynos? Jakie jeszcze zmiany wynikają z unijnej dyrektywy SUP? Przedstawiamy regulacje najważniejsze dla konsumentów.
W styczniu weszły w życie nowe opłaty. Zapłacimy za jednorazowe opakowania, w których sprzedawana jest żywność i napoje. To część wprowadzanych w Polsce przepisów z zakresu unijnego prawa, które ma na celu ograniczenie korzystania z tworzyw sztucznych – dla dobra środowiska i dla zdrowia ludzi.
Z tego tekstu dowiesz się:
- Na czym polega unijna dyrektywa o jednorazowym plastiku (SUP)?
- Jakie jej przepisy już weszły w życie w Polsce?
- Ile zapłacimy za jednorazowe opakowania?
- Jakie inne zmiany wejdą w życie w tym roku?
Czym jest dyrektywa SUP?
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 2019 roku w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko nazywana jest potocznie dyrektywą SUP. To skrót od “single-use plastics” czyli pojęcia tworzyw sztucznych jednorazowego użytku.
Unijne przepisy mają na celu zapobieganie i ograniczanie wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, w szczególności środowisko morskie, oraz na zdrowie ludzi.
Regulacje dyrektywy obejmują następujące produkty:
- patyczki higieniczne
- sztućce, talerze, słomki i mieszadełka
- balony i patyczki mocowane do balonów
- pojemniki na żywność
- kubki na napoje
- pojemniki na napoje
- filtry papierosowe
- torby plastikowe
- opakowania i owijki
- chusteczki nawilżane i artykuły higieniczne.
Tam, gdzie zrównoważone alternatywy są łatwo dostępne i przystępne cenowo, produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych nie można wprowadzać na rynki państw członkowskich UE. W przypadku innych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych Unia koncentruje się na ograniczeniu ich stosowania.
Czytaj także: Znaleziono mikroplastik w chmurach. Alarmujące odkrycie chińskich naukowców
Ten drugi cel UE chce osiągnąć poprzez działania uświadamiające i wprowadzenie szczegółowych wymogów wobec tych produktów. Innym sposobem jest wymóg informowania konsumentów na etykietach produktów.
W dyrektywie zawarto też cel selektywnej zbiórki 77 proc. plastikowych butelek do 2025 r. i 90 proc. do 2029 r. Drugi cel to wykorzystanie w butelkach PET na napoje 25 proc. plastiku pochodzącego z recyklingu od 2025 r. A następnie 30 proc. we wszystkich plastikowych butelek na napoje od 2030 r.
Jakie przepisy dyrektywy już weszły w życie?
Polska zaczęła wdrażać przepisy dyrektywy z opóźnieniem. Odpowiednią ustawę uchwalono dopiero wiosną 2023 roku. W dyrektywnie założono, że wszystkie państwa powinny ją wdrożyć do lipca 2021 roku.
Część przepisów ustawy weszła w życie jeszcze w 2023 roku – chodzi o zakaz produkcji jednorazowych produktów takich, jak patyczki higieniczne, sztućce, talerze, słomki, mieszadełka do napojów, pojemniki i kubki z polistyrenu ekspandowanego.
Inne weszły w życie z początkiem 2024 roku. To obowiązek pobierania opłaty za jednorazowe kubki i pojemniki, w których sprzedawana jest żywność i napoje. Przedsiębiorcy powinni też klientom zapewnić alternatywę wobec jednorazowych opakowań.
Ile zapłacimy za jednorazowe opakowania?
Obowiązek doliczania opłaty ciąży zarówno na przedsiębiorstwach handlowych, jak i gastronomicznych. Oznacza to, że droższe będą na przykład napoje kupowane w kawiarni na wynos.
Wysokość opłaty to 20 groszy od kubka lub wieczka do niego. W przypadku pojemnika na żywność – z pokrywką lub bez – to 25 groszy od sztuki.
Jakie inne zmiany wejdą w życie w tym roku?
Od 1 lipca 2024 roku plastikowe nakrętki od butelek i innych opakowań będą musiały być połączone z tymi pojemnikami. To także skutek wdrożenia dyrektywy SUP, tym razem w ramach nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
Połączenie nakrętek z butelkami to sposób na usprawnienie selektywnej zbiórki odpadów. Część producentów już wprowadziła opakowania spełniające ten wymóg.
Polecamy także:
- Przemysłowa hodowla niszczy nie tylko środowisko. Czas postawić na rolnictwo jakościowe [WYWIAD]
- Szykuje się globalny pakt przeciwko zanieczyszczeniu plastikiem. Trwają rozmowy na forum ONZ
- Plastikowe butelki się „zazieleniły”? Nie, to greenwashing. Ta praktyka ma się skończyć
- Milion plastikowych butelek co minutę. Kłopoty z branżą konfekcjonowania wody