W 2019 roku spłonęło ponad 400 tys. hektarów obszarów przyrodniczych w Europie. Ucierpiała też rekordowo wysoka liczba obszarów chronionych.
„Zmieniające się wskutek zmiany klimatu warunki pogodowe zwiększają ryzyko pożarów lasów na całym świecie. Dla jak najskuteczniejszego zapobiegania pożarom, ochrony naszych lasów, zachowania różnorodności biologicznej i ochrony życia kluczowe znaczenie mają wiedza i dowody naukowe” – powiedziała Marija Gabriel, komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, uzasadniając potrzebę raportowania na temat pożarów lasów w Europie.
Czy pożary powoduje zmiana klimatu?
Tak, zmiany klimatu wpływają na długość i intensywność zagrożenia pożarowego w Europie.
„Do marca – a więc jeszcze zanim w większości krajów rozpoczął się „sezon pożarów” – w UE spłonęły już obszary o większej powierzchni niż średnio w całym roku podczas ostatnich 12 lat.” – informuje brief z corocznego sprawozdania na temat pożarów lasów przygotowanego przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej.
Na przykład w Polsce prawdopodobieństwo pożarów w roku 2019 zwiększała między innymi wyższa niż kiedyś średnia temperatura miesięczna. Wynosiła w tym roku średnio 16,6 stopnia Celsjusza o godzinie 9 rano i 21,7 o godzinie 13. Dla porównania w latach 2000-2010 było to 16 i 21 stopni. Natomiast w roku 2018 odpowiednio 17,9 i 23,5 stopnia.
Cały sezon pożarów w Polsce w roku 2019 odznaczał się także bardzo niską wilgotnością. Średnie opady atmosferyczne w tym okresie to 1,8 mm. Niższe – 1,5 mm – miały miejsce tylko w 2015 roku. Średnia z lat 2001-2010 wyniosła natomiast 2,7 mm.
Gdzie w 2019 roku było najwięcej pożarów w UE?
Spośród państw UE największą liczbę pożarów odnotowano w Hiszpanii, Portugalii i Polsce.
W Polsce w 2019 roku wybuchło ich 9 635. Z tego 6 532 w lasach. Zajęły w sumie 3 572,42 hektary.
Największe odnotowane pożary lasów miały miejsce na Mazowszu (1 144 hektary), Podlasiu (312 hektarów) oraz w województwie Świętokrzyskim (275 hektarów). Najmniejsze w województwie Małopolskim (53 hektary) oraz na opolszczyźnie (69 hektarów).
Czytaj także: Raport: Rozszerzmy obszary chronione do 30% planety, by chronić naturę i odbudować gospodarkę
Jak pożary wpłynęły na obszary chronione?
Największy obszar chroniony spłonął w Rumunii. Zajmował obszar 73 444 ha, czyli więcej niż 102 boiska do piłki nożnej. Jednak w całej Unii ucierpiały również na przykład obszary Natura 2000.
„W 2019 roku spłonęło 159 585 ha ich powierzchni, co oznacza, że prawie połowa całkowitej powierzchni dotkniętej pożarami w UE znajdowała się w tych kluczowych strefach różnorodności biologicznej”.
Czy są jakieś dobre wieści?
Tak. Liczba pożarów w Polsce – mimo, że bardzo wysoka – była zdecydowanie niższa niż w 2018 roku – dokładnie o o 768 wybuchów, dzięki czemu spłonęło 876,34 hektarów mniej niż rok wcześniej.
Sezon 2019 był też jednym z najlepszych jeśli chodzi o zapobieganie wypadkom podczas pożarów. W państwach uwzględnionych w sprawozdaniu za 2019 roku w pożarach roślinności śmierć poniosły tylko trzy osoby.
Aby zapobiegać skutkom pożarów, Unia wykorzystuje obecnie szybkie mapowanie w ramach usługi programu Copernicus w zakresie zarządzania kryzysowego. Do tego posiada system ochrony ludności, który w związku z pożarami uruchomiono pięciokrotnie.
Jeśli chodzi o zapobieganie pożarom i adaptację przyrody w UE do zmian klimatu – te cele ma realizować unijna strategia na rzecz bioróżnorodności.
„Drastyczny spadek bioróżnorodności” w UE. Tracimy ważne dla podtrzymania naszego życia systemy