Komisja Europejska zaproponowała nowe podejście do niebieskiej gospodarki. Wszystkie jej sektory będą musiały ograniczyć swój wpływ na środowisko i klimat.
Niebieska gospodarka obejmuje przemysł i sektory związane z oceanami, morzami i wybrzeżami. Są to na przykład rybołówstwo, turystyka, transport czy przemysł stoczniowy.
Według najnowszego sprawozdania UE na temat niebieskiej gospodarki, jej tradycyjne sektory zapewniają 4,5 mln bezpośrednich miejsc pracy i generują ponad 650 mld euro obrotów.
W nowym podejściu wszystkie te sektory mają być mocniej oparte na zasadach zrównoważonego rozwoju.
Drogi do celu
Przejście na zrównoważoną niebieską gospodarkę wymaga inwestowania w innowacyjne technologie, takie jak pozyskiwanie energii z fal i pływów, produkcja alg, rozwój innowacyjnych narzędzi połowowych czy odbudowa ekosystemów morskich.
Czytaj też: NFOŚiGW oferuje 300 mln zł na innowacje wodorowe
Stawia to wyzwania przed podmiotami prowadzącymi działalność w sektorach, ale dzięki innowacjom i inwestycjom będą mogły także powstać nowe miejsca pracy, a nawet całe przedsiębiorstwa niebieskiej gospodarki.
Program działań na rzecz niebieskiej gospodarki obejmuje wiele sfer, takich jak produkcja żywności, energetyka, transport, turystyka czy przemysł.
Konkretne postulaty Komisji Europejskiej są następujące:
Osiągnięcie celów neutralności klimatycznej i zerowego poziomu zanieczyszczenia wód
Ma ono nastąpić głównie poprzez rozwój morskiej energii odnawialnej i dekarbonizację transportu morskiego. Zrównoważony koszyk energetyczny mórz i oceanów, w tym pływające farmy energii wiatrowej, cieplnej, fal i pływów, mógłby wygenerować aż jedną czwartą energii elektrycznej wytworzonej w UE w 2050 roku. Bardziej ekologicznie mają też działać porty.
Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym i zmniejszenie zanieczyszczenia
Zaktualizowane mają być normy dotyczące produkcji i utylizowania narzędzi, maszyn i konstrukcji wykorzystywanych w niebieskiej gospodarce. Unia planuje także przeciwdziałać zanieczyszczeniu wód tworzywami sztucznymi i mikroplastikiem.
Zachowanie różnorodności biologicznej i inwestowanie w przyrodę
30 procent obszaru morskiego UE ma być objęte ochroną. Odwróci to proces utraty bioróżnorodności i zwiększy liczebność stad ryb. Dalej ma być redukowany wpływ rybołówstwa na siedliska morskie.
Wsparcie przystosowania się do zmiany klimatu i zwiększania odporności wybrzeży
Na obszarach przybrzeżnych ma powstawać zielona infrastruktura, a linia brzegowa ma być chroniona przed ryzykiem erozji i powodzi. Przyniesie to korzyści nie tylko dla środowiska i krajobrazu, ale również dla turystyki i przybrzeżnej gospodarki.
Zapewnienie zrównoważonej produkcji żywności
Mają być wprowadzone nowe normy handlowe dotyczące owoców morza oraz stosowania alg i traw morskich, a także ściślejsza kontrola rybołówstwa. Unnia chce również wspierać badania naukowe nad żywnością produkowaną na bazie komórek i akwakulturę.
Poprawa zarządzania przestrzenią morską
Ma powstać forum służące dialogowi o zrównoważonej niebieskiej gospodarce pomiędzy światem administracji, nauki i biznesu. KE chce również działać na rzecz zrównoważenia gospodarki na arenie międzynarodowej.
Narzędziem zarządzania będzie też monitorowanie, jak kraje realizują dyrektywę UE w sprawie planowania przestrzennego obszarów morskich.
Dyrektywa to regulacja prawna Unii, której wdrożenie jest obligatoryjne dla wszystkich państw członkowskich. W tym roku wszystkie kraje muszą prawnie uregulować plany dotyczące swojej przestrzeni morskiej.
Czytaj też: Na tych 6 wykresach zobaczysz, jakie znaczenie dla polskiej gospodarki mają fundusze UE
Skąd środki na nową politykę?
Aby finansować zmiany, Unia stworzy nowy, specjalny fundusz. Będzie to Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury (EFMRA).
Komisja wezwała także państwa członkowskie do wykorzystania innych funduszy (np. z krajowych planów odbudowy) w celu finansowania inwestycji na rzecz zrównoważonej niebieskiej gospodarki.
Prawo unijne dotyczące oceanów obejmuje także w odpowiednim zakresie inwestycje prywatne.
Czemu Unia musi zrównoważyć niebieską gospodarkę?
Zdaniem unijnych przedstawicieli, przeciwdziałanie kryzysowi klimatycznemu i niszczeniu środowiska wymaga zdrowych mórz i zrównoważonego wykorzystania ich zasobów oraz stworzenia alternatyw dla paliw kopalnych i tradycyjnej produkcji żywności.
„Zdrowe oceany są warunkiem dobrze prosperującej niebieskiej gospodarki. Zanieczyszczenie, przełowienie i niszczenie siedlisk w połączeniu ze skutkami kryzysu klimatycznego zagrażają bogatej różnorodności biologicznej mórz, od której zależy niebieska gospodarka” – powiedział Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu.
Zrównoważona niebieska gospodarka ma kluczowe znaczenie nie tylko dla osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu, ale także dla zapewnienia ekologicznej i sprzyjającej włączeniu społecznemu odbudowy po pandemii.
„Pandemia dotkliwie dotknęła sektory gospodarki morskiej na różne sposoby. Mamy teraz możliwość rozpoczęcia od nowa i chcemy zadbać o to, by podczas odbudowy przesunąć punkt ciężkości z samej tylko eksploatacji na zrównoważony rozwój i odporność” – mówił Virginijus Sinkevičius, unijny komisarz do spraw środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa.