Choć Polska nie jest największym producentem węgla w Unii Europejskiej, to nasze kopalnie odpowiadają za największy poziom emisji metanu. Dane Global Energy Monitor pokazują, że dotyczy to nie tylko trwającego wydobycia surowca, ale także emisji z nieczynnych zakładów.
Metan to jeden z gazów cieplarnianych. Wpływ jego obecności w atmosferze jest wielokrotnie większy od wpływu dwutlenku węgla. Za emisję metanu odpowiadają rolnictwo i szeroko rozumiana energetyka, a w szczególności – wydobycie węgla.
Dane na temat emisji z kopalń węglowych zbiera think tank Global Energy Monitor. W najnowszej edycji opracowania Global Coal Mine Tracker zwraca uwagę na emisję z zakładów, w których nie prowadzi się już wydobycia.
Polska na pierwszym miejscu
Sektor energetyczny w państwach UE wyemitował łącznie 2393,95 kiloton metanu w 2023 roku, według danych Międzynarodowej Agencji Energii. Największy udział miało właśnie wydobycie węgla, odpowiedzialne za emisję 845 kiloton.
Dane GEM pokazują jednak jeszcze wyższy poziom emisji z działających kopalń – około 1150 kiloton, czyli 1721 milionów metrów sześciennych. Prym wiedzie Polska, na którą przypada aż dwie trzecie tej wielkości. Wielkość emisji metanu przypadających na poszczególne państwa pokazuje grafika.
– Typ kopalni węgla i głębokość eksploatacji mają duży wpływ na emisję metanu. Na przykład Polska produkuje mniej węgla niż Niemcy, ale emituje prawie trzy razy więcej metanu. Wynika to z faktu, że produkcja węgla w Niemczech pochodzi z kopalni odkrywkowych, podczas gdy 45 proc. produkcji węgla w Polsce pochodzi z głębokich kopalni podziemnych, które charakteryzują się wyższym ciśnieniem i zawartością gazu – tłumaczą autorzy raportu.
Po zamknięciu kopalnie wciąż szkodzą
Górnictwo węglowe nie przestaje oddziaływać na klimat nawet po zakończeniu eksploatacji kopalń. Wydrążone przestrzenie sprawiają, że metan wciąż wydostaje się do atmosfery.
– Opuszczone podziemne kopalnie węgla odnotowują początkowy spadek emisji, po którym następuje okres niemal stałego uwalniania, który może utrzymywać się przez dziesięciolecia. Nawet zaplombowane kopalnie nie są na to odporne, ponieważ metan może przedostawać się przez naturalne pęknięcia lub szczeliny stworzone przez człowieka, wydostając się do atmosfery – zwraca uwagę GEM.
Czytaj też: Koniec nadzwyczajnych zysków, polskie górnictwo znów ma straty. Takie są skutki spadku cen węgla
W skali UE to Polska ma najwięcej nieczynnych kopalń węgla. W latach 2015-2023 zamknięto ich 20, z czego większość to podziemne kopalnie węgla kamiennego.
Think-tank szacuje, że wszystkie kopalnie zamknięte w państwach Unii w tym okresie emitują 287 milionów metrów sześciennych, czyli 193 kilotony, metanu rocznie. Liderem jest także w tej kategorii Polska, a tuż za nią plasują się Czechy. Pokazuje to poniższy wykres.
– Wysokie emisje Polski nas nie dziwią. Poza nieaktywnymi kopalniami mamy też 19 czynnych kopalń węgla kamiennego, które emitują blisko 550 mln m3 metanu rocznie – ponad 5 razy więcej niż emisje z nieczynnych kopalń według raportu Global Energy Monitor – komentuje Zofia Borowczyk, analityczka do spraw energii i klimatu z Fundacji Instrat.
Interesuje cię energetyka i ochrona klimatu? Zapisz się na 300Klimat, nasz cotygodniowy newsletter
Przypomina, że według ONZ, zmniejszenie emisji metanu z sektora energetycznego jest najtańszym i najefektywniejszym sposobem na redukcję emisji tego gazu w skali globalnej.
– Niestety, dotychczasowe działania Polski w kontekście regulacji emisji metanu kopalnianego, tym samym im zmniejszeniu, były niewystarczające. Dlatego opłaty oparte na kosztach środowiskowych i społecznych emisji metanu, które mają zostać nałożone na Polskie kopalnie według europejskiej regulacji metanowej, powinny być na tyle wysokie, aby dążyć do trwałego zmniejszenia tych emisji – dodaje Zofia Borowczyk.
Polecamy także:
- UE ma plan na redukcję emisji metanu. Przed polskim górnictwem kolejne wyzwanie
- Z polskim górnictwem jest źle. „Głównym wyzwaniem jest odejście od populizmu”
- Wydobycie węgla kamiennego w Polsce spada. I to w coraz szybszym tempie
- Tyle kosztował spór o kopalnię Turów. Rachunek za działania wbrew prawu UE opiewa na miliony euro
- Zamknięte kopalnie to okazja dla turystyki. „Mamy szansę stać się światowym liderem”