O tym, czego nauczyła nas pandemia i o błyskawicznym rozwoju nowoczesnych szczepionek opowiedział na kongresie Impact’21 Sir Leszek Borysiewicz, profesor nauk medycznych, emerytowany wicekanclerz Uniwersytetu Cambridge, wynalazca jednej z kluczowych szczepionek na wirusa powodującego raka szyjki macicy.
Z Sir Leszkiem Borysiewiczem, przewodniczącym Cancer Research UK i byłym wicekanclerzem University of Cambridge, o skutkach pandemii oraz wyzwaniach spowodowanych przez Covid-19 rozmawiał David Liebers, lekarz na Wydziale Psychiatrii Centrum Medycznego New York University.
SARS pomógł Azji przygotować się do pandemii
Liebers zapytał Borysiewicza, dlaczego niektóre państwa lub miasta zostały dotknięte pandemią bardziej niż inne. Co na przykład pozwoliło niektórym krajom Azji przystosować się do pandemii na tyle, że dziś nie słyszymy o kolejnych falach zakażeń czy wzroście śmiertelności w nich?
“Krótka odpowiedź na to pytanie to SARS. Kraje, które poradziły sobie szczególnie dobrze z pandemią to te, które już ją przećwiczyły na bardzo podobnym patogenie. Bo każda pandemia zależy od rodzaju patogenu, który ją wywołuje, a ten dziś jest wariantem SARS. Tamte kraje miały szansę rozwinięcia systemów, jak np. śledzenie kontaktów, społeczeństwo przygotowane do lockdownu i skłonne do zaakceptowania środków ostrożności. W Europie te systemy też istnieją, ale dotąd nie przeszły testu wytrzymałościowego. A teraz jeszcze na to wszystko dochodzi stres ekonomiczny” – powiedział profesor.
Jak powiedział Borysiewicz, bardzo istotna w radzeniu sobie z pandemią jest także infrastruktura.
“Tragedia Indii na przykład, z którą mamy do czynienia, zależała od dostaw tlenu do małych szpitali, nie tych wielkich. Utrzymanie dostaw właśnie do tych małych szpitali, na których zbudowany jest system, było czymś, czego znaczenia wcześniej nie przewidziano” – powiedział.
“Nieszczęście polega na tym, że żyjemy i uczymy się. Ja wierzę, że ta pandemia nauczy nas bardzo wiele” – dodał.
Co zmieni się po pandemii?
“Na pewno wzrośnie presja na rządy, że musimy być lepiej przygotowani. Na co? Na dostosowanie się szybko do nieprzewidywalnych i zmieniających się zagrożeń. Inną poważną kwestią jest to, na ile akceptujemy jako globalna społeczność gotowość do inwestowania w zdrowie publiczne prędzej niż osobiste zdrowie. Ta debata jeszcze przed nami” – powiedział Borysiewicz.
Powiedział też, że musimy przygotować się też na to, że nie nadejdzie taka chwila, gdy te wirusy znikną, a zagrożenie zupełnie przeminie.
“Te patogeny, które powodują pandemię – one nie znikną, na przykład bakterie dżumy nadal nam dziś towarzyszą, po prostu umiemy sprawić, żeby nie zabijały tak wielu. Ebola może być kontrolowana, Grypa także. Covid także znajdzie się pod naszą kontrolą, ale nie zniknie. Musimy nauczyć się żyć z nim, ale nie oczekiwać pełnego wykorzenienia choroby” – powiedział.
Fantastyczne szczepionki
Zdaniem sir Leszka Borysiewicza pandemia pokazała nam też możliwości szybszego rozwoju szczepionek.
“Musimy pamiętać, że zdolność wytwarzania szczepionek jest tylko w sektorze prywatnym, dla publicznego byłaby za droga. To pokazuje, że odpowiedzialność, by zareagować na tę pandemię, była po stronie wszystkich. Sposób, w jaki byliśmy w stanie ją badać był wspaniały, ale czynnikiem napędowym była paląca potrzeba”.
Jak dodał, szybkość uzyskano za cenę obniżenia poziomu skrupulatności badań.
“Można powiedzieć, że te szeroko zakrojone badania, które przeprowadziliśmy tak szybko, nie były być może prowadzone na najwyższym poziomie rygoru. Takim, jaki byłby na przykład jak prowadziłoby się badania nad modyfikacjami terapii antynowotoworowej. Trzeba było zrobić bardzo dużo i bardzo szybko. Celem było badanie bardziej pragmatyczne niż bezwzględnie pewne”.
Profesor zwrócił też uwagę na to, że szczepionki dziś są dużo bardziej zaawansowane niż w przeszłości i rozszerza się ich potencjał. Jego zdaniem społeczeństwo nie rozumie dziś w pełni tego, jaki postęp dokonał się w branży szczepionek.
Czytaj również: Szczepionka na Covid-19 powstała w niecały rok. Oto dlaczego to bardzo dobra wiadomość
“Mamy lepsze szczepionki na wściekliznę, japońskie zapalenie mózgu… One służą dziś konkretnym celom. Przykładowo, gdy pojechałem do Afryki – byłem chroniony, bo otrzymałem odpowiednią szczepionkę. Są też na przykład szczepionki dostępne dla pracowników weterynarii, którzy są narażeni na określone choroby. Większość populacji nie jest tego świadoma. Tworzymy coraz więcej szczepionek dla konkretnych grup wiekowych, przeciwko konkretnym ryzykom”.
“Są miriady nowych szczepionek. Otwierają one drzwi do szczepionek naprawdę fascynujących .Fascynujących oczywiście w moim świecie – na przykład szczepionek przeciw konkretnym nowotworom” – powiedział Borysiewicz.
„To też szczepionki terapeutyczne, gdzie będziemy wykorzystywać system odpornościowy człowieka i szczepionka będzie go stymulować, by zniszczyć chorobę.To jest coś, na badaniu czego spędziłem większość życia” – dodał, wyjaśniając, że nowe szczepionki potrafią zaprząc siły organizmu do zwalczania choroby, która się w nim znajduje.
“Mamy określone wyobrażenia na temat tego, co robi szczepionka, i te przeciw covid do tego pasują. Jednak rzeczy, które szczepionki mogą dziś robić, jeśli będziemy rozwijać je w sposób właściwy i etyczny jest znacznie więcej” – powiedział sir Leszek Borysiewicz.
Więcej o ciekawych losach brytyjskiego szlachcica polskiego pochodzenia i jego imponującej karierze medycznej można przeczytać tutaj.
Inne rozmowy, których warto posłuchać podczas Impact ’21 znajdziecie tutaj:
Oto 5 paneli na kongresie Impact’21, które poleca redakcja 300gospodarki