Jak wynika ze śledztwa dziennikarskiego, gigant farmaceutyczny Pfizer domagał się od rządów państw Ameryki Łacińskiej zgód na zabezpieczenie kosztów potencjalnych pozwów sądowych za skutki uboczne majątkami państwowymi, pisze The Bureau of Investigative Journalism.
Według The Bureau of Investigative Journalism – londyńskiej fundacji prowadzącej śledztwa dziennikarskie z wydawcami na całym świecie – Pfizer chciał, aby państwa te zadeklarowały pokrycie ewentualnych strat wartością budynków swoich ambasad czy baz wojskowych.
Jakie są konsekwencje?
W przypadku jednego z krajów żądania giganta farmaceutycznego doprowadziły do trzymiesięcznego opóźnienia w dopięciu umowy dotyczącej dostarczenia szczepionek.
W Argentynie i Brazylii Pfizer zażądał, aby aktywa państwowe zostały wystawione jako zabezpieczenie na poczet potencjalnych kosztów zagrożeń prawnych. W efekcie w przypadku Argentyny i Brazylii wciąż w ogóle nie doszło do zawarcia porozumień.
Urzędnicy z krajów Ameryki Łacińskiej relacjonowali, że negocjatorzy firmy zażądali dodatkowego odszkodowania za wszelkie roszczenia cywilne, które obywatele mogliby wnieść, gdyby doświadczyli niepożądanych skutków po zaszczepieniu.
Jeden z urzędników, który był obecny podczas negocjacji opisał żądania Pfizera jako „zastraszanie na wysokim szczeblu” i powiedział, że rząd czuje się jakby był „przetrzymywany dla okupu” w celu uzyskania dostępu do szczepionek, które w końcu mają ratować życie.
Dlaczego to ważne?
Aktywiści ostrzegają przed „szczepionkowym apartheidem”, w którym bogate kraje zachodnie mogą zaszczepić swoich obywateli na wiele lat przed biedniejszymi regionami.
„Firmy farmaceutyczne nie powinny wykorzystywać swojej władzy do ograniczania dostępu do szczepionek ratujących życie w krajach o niskich i średnich dochodach” – powiedział profesor Lawrence Gostin, dyrektor Centrum Współpracy Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie Narodowego i Globalnego Prawa Zdrowotnego.
Co na to Pfizer?
„Na całym świecie przeznaczyliśmy również dawki dla krajów o niskim i średnim dochodzie po cenie non-profit. W ten sposób zapewnimy do 40 milionów dawek w 2021 roku. Jesteśmy zaangażowani we wspieranie wysiłków mających na celu zapewnienie krajom rozwijającym się takiego samego dostępu do szczepionek, jak reszta świata” – powiedziała firma.
Pfizer prowadził rozmowy z ponad 100 krajami i organizacjami ponadnarodowymi, a umowy na dostawy zawarł z dziewięcioma krajami Ameryki Łacińskiej i Karaibów: Chile, Kolumbią, Kostaryką, Dominikaną, Ekwadorem, Meksykiem, Panamą, Peru i Urugwajem. Warunki tych umów nie są znane.
Jak to działa na świecie?
Większość rządów oferuje zwolnienie z odpowiedzialności prawnej producentom szczepionek, od których kupują preparaty. Oznacza to, że obywatel, który doznał niepożądanych skutków po szczepieniu, może wystąpić z roszczeniem przeciwko producentowi, a w przypadku wygranej rząd jego kraju wypłaci odszkodowanie.
W wielu przypadkach działania niepożądane są tak rzadkie, że nie ujawniają się w badaniach klinicznych i można je zdiagnozować i opisać dopiero po otrzymaniu szczepionki przez setki tysięcy osób: tak było na przykład ze szczepionką przeciwko grypie H1N1 z 2009 roku, która została ostatecznie powiązana z narkolepsją.
Jednak urzędnicy z Argentyny uważali, że żądania firmy Pfizer wykraczają poza żądania innych firm produkujących szczepionki, a także poza żądania Covax, organizacji utworzonej w celu zapewnienia krajom o niskich dochodach dostępu do szczepionek, która również wymaga od swoich członków wypłacania odszkodowań producentom.
Dla niektórych krajów stanowi to dodatkowe obciążenie, ponieważ oznacza konieczność zatrudnienia wyspecjalizowanych prawników, a niekiedy uchwalenia skomplikowanych nowych przepisów prawnych, aby producenci mogli zostać zwolnieni z odpowiedzialności.