Tarcza antyinflacyjna rządu obniży inflację o około 2 pkt procentowe, ale nie rozwiąże problemu wysokiego wzrostu cen, uważają ekonomiści. Podwyższona inflacja utrzyma się dłużej, równie w 2023 r.
Główne działania, jakie zakłada Tarcza antyinflacyjna 2.0 to wprowadzenie zerowego VAT na żywność, obniżka VAT do zera na gaz, niższa 8-proc. stawka na paliwa oraz 5-proc. VAT na energię i ciepło.
Według wyliczeń ekonomistów PKO BP, niższe podatki pośrednie „spiłują szczyt” inflacji na początku roku (bez tarczy inflacja w styczniu mogłaby wynieść ok. 11 proc.) i obniżą ją w pierwszym półroczu o mniej więcej 2 pkt procentowe.
Nasze szacunki inflacji po uwzględnieniu Tarczy 1.0 oraz Tarczy 2.0 zakładają, że średnioroczna inflacja w 2022 wyniesie 7,1 proc., a w 2023 6,8 proc. Ryzyko dla tej prognozy, w krótkim terminie jest nadal przechylone w górę ze względu na prawdopodobny silny efekt zmiany cenników na początku 2022 – napisali w środowym raporcie.
Piotr Kalisz z banku CitiHandlowy ma podobne wnioski: jego zdaniem, w sumie ogłoszone tarcze inflacyjne mogą obniżyć średnioroczną inflację w 2022 roku o niemal 2 punkty procentowe, a w niektórych miesiącach inflacja może zostać obniżona nawet o 3,5 pkt.
Polecamy: Rządowa tarcza antyinflacyjna 2.0. Ile będzie kosztować zerowy VAT na żywność?
– Z punktu widzenia inflacji i stóp procentowych kluczowe jest to, że choć tarcze obniżają tegoroczną inflację o niemal dwa punkty procentowe, jednocześnie podnoszą przyszłoroczną inflację o tę samą wielkość. Tym samym inflacja w 2023 roku wyniesie niemal 6 proc., co będzie dodatkowym argumentem za podwyżkami stóp w kraju – ocenia ekonomista.
Eksperci Banku ING szacują, że największy wpływ na osłabienie inflacji będzie miało wprowadzenie zerowego VAT na żywność, co – ich zdaniem – może odjąć około 0,4-0,8 pkt procentowego ze wskaźnika wzrostu cen. Słabszy efekt będzie po obniżce do zera VAT-u na gaz: odejmie to z inflacji około 0,2 pkt.
Skok CPI w pierwszej połowie 2022 będzie mniejszy, ale górka inflacyjna przesuwa się na lipiec do około 10 proc. rok do roku – napisali ekonomiści ING w swoim raporcie.
To tylko tabletka przeciwbólowa
Eksperci zastanawiają się, czy rząd poprzestanie na półrocznym stosowaniu obniżek VAT, jak zapowiada, czy też przedłuży jego działanie i będzie wprowadzał kolejne tarcze.
Sytuacja wygląda tak jakbyśmy silnie uzależniali się od sztucznego obniżania inflacji, czy innych form stymulacji gospodarczej – wcześniej polityka gospodarcza nadmierne stymulowała popyt konsumpcyjny. To zły prognostyk na przyszłość. Kiedyś musi nastąpić kuracja antyinflacyjna, nawet jeżeli wiąże się to z przejściowym pogorszeniem koniunktury – ocenia Bank ING.
Tarcze Antyinflacyjne to jednak bardziej tabletka przeciwbólowa niż lekarstwo, chwilowo zmniejszają skutki wysokiego wzrostu cen, ale nie obniżą inflacji później. Przeciwnie górka CPI przesuwa się na kolejne miesiące, szczyt w lipcu wypada bardzo wysoko, bo wówczas przestaną obowiązywać rozwiązania obniżające ceny – podkreślają ekonomiści banku.
W podobnym tonie wypowiada się Piotr Kalisz z CitiHanldowego. Jego zdaniem problem inflacyjny w Polsce ma charakter popytowy, a nie podażowy, co oznacza, że aby obniżyć wzrost cen trzeba osłabiać popyt, zamiast go wzmacniać .
Z tego względu wprowadzenie tarcz – dzięki skutecznej ochronie dochodów i popytu gospodarstw domowych – w rzeczywistości nie zmniejsza, tylko zwiększa konieczność zacieśnienia polityki pieniężnej. Daje to jednak RPP większą elastyczność jak rozłożyć w czasie niezbędne podwyżki – uważa Piotr Kalisz.