Phishing, fałszywe strony bankowe, kradzież danych osobowych online to już nie tylko historie z forów internetowych. Takie zagrożenia czyhają na każdego. Jeśli korzystasz z internetu, musisz wiedzieć, jak się bronić i skutecznie chronić swoją tożsamość w sieci.
Dlaczego dane osobowe w internecie są tak cenne?
W cyfrowym świecie dane osobowe działają jak waluta. Mając Twoje imię, nazwisko, numer PESEL, adres e-mail czy numer telefonu, oszust jest w stanie zaciągnąć kredyt, otworzyć konto bankowe albo zamówić drogi sprzęt na raty. Kradzież tożsamości może Cię kosztować nie tylko pieniądze, lecz także cenny spokój – udowodnienie, że to ktoś inny podpisał umowę, często trwa miesiącami.
Nie trzeba wiele, żeby wpaść w pułapkę. Korzystając z aplikacji zakupowej, zapisując się do newslettera czy zamawiając jedzenie online, każdy zostawia po sobie cyfrowy ślad. Wiele osób zazwyczaj nie sprawdza, gdzie trafiają ich dane ani kto je przetwarza. To błąd, który może dużo kosztować.
Pamiętaj, im więcej informacji o Tobie krąży w sieci, tym łatwiej je połączyć i wykorzystać. Szczególnie niebezpieczne są dane logowania do konta e-mail, bo z jego pomocą można np. zresetować hasła w bankowości internetowej. A to daje cyberprzestępcom duże pole do popisu.
Dlatego nie udostępniaj swoich poufnych informacji, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. A loginu i hasła albo PIN-u – nigdy nikomu. Świadomość, że dane osobowe to coś cennego, stanowi pierwszy krok do bezpieczeństwa.
Phishing i inne zagrożenia dla danych osobowych w sieci
Raport roczny z działalności CERT Polska pokazuje wyraźnie: zagrożenia w sieci nie tylko nie znikają, lecz wręcz przybierają na sile. W samym 2024 roku zespół otrzymał ponad 107 tysięcy zgłoszeń o podejrzanych sytuacjach w internecie, w tym o potencjalnych próbach oszustwa. Około 36% z nich zostało zakwalifikowanych jako potwierdzone incydenty wymagające interwencji [1].
Phishing to jeden z najczęstszych sposobów ataku. Oszuści podszywają się wówczas pod bank, operatora komórkowego, firmę kurierską, a nawet ZUS czy urząd skarbowy. Przesyłają wiadomości z linkami, które prowadzą do fałszywych stron, często do złudzenia przypominających faktyczne witryny znanych instytucji – różni je często tylko adres internetowy.
Nie brakuje też fałszywych reklam inwestycyjnych, które obiecują szybki zysk. Klikniesz, podasz swoje dane – i po pieniądzach. Problem nie dotyczy wyłącznie osób starszych czy mniej obeznanych z technologiami. Wręcz przeciwnie – ofiarami padają też ci, którzy uważają się za świadomych użytkowników.
Wniosek? Jeśli wiadomość wydaje się podejrzana – nie klikaj jej. Lepiej dwa razy sprawdzić, niż raz żałować. Zawsze zachowuj czujność, nawet wtedy, gdy jesteś zalogowany do banku czy robisz zakupy w znanym sklepie.
Jak chronić tożsamość w sieci na co dzień?
Ochrona tożsamości w internecie to codzienne decyzje. Nie musisz znać się na technologiach, wystarczy, że zachowasz ostrożność. Zacznij od podstaw: ustaw silne hasła, najlepiej inne dla każdej usługi. Włącz weryfikację dwuetapową tam, gdzie to możliwe – szczególnie na koncie bankowym, skrzynce e-mail czy mediach społecznościowych.
Uważaj, komu i gdzie podajesz swoje dane. Zawsze sprawdzaj, czy strona, z której korzystasz, jest zabezpieczona (powinna mieć symbol kłódki i adres zaczynający się od „https://”). Zanim podasz numer karty lub swój PESEL, upewnij się, że robisz to na oficjalnej stronie.
Warto też rozważyć skorzystanie z rozwiązań, które pozwalają monitorować wykorzystanie Twoich danych osobowych. Jednym z przykładów jest Chroń PESEL (https://chronpesel.pl/uslugi) – rozwiązanie, które informuje użytkownika o próbach nieautoryzowanego użycia jego numeru PESEL np. w celu założenia działalności gospodarczej lub wzięcia pożyczki. W zależności od wybranego pakietu usługa może również obejmować monitoring internetu pod kątem wycieku danych i obecności poufnych informacji w sieci. Takie narzędzia nie zapobiegają oszustwu, ale umożliwiają szybką reakcję, co może znacznie ograniczyć skutki potencjalnej kradzieży tożsamości.
Oprócz tego nie zapominaj o aktualizowaniu swoich urządzeń – aktualizacje zazwyczaj naprawiają błędy powodujące luki w bezpieczeństwie. Zainstaluj też „antywirusa”. Nowoczesne programy antywirusowe lepiej chronią przed złośliwym oprogramowaniem. I nigdy nie ufaj wiadomościom z prośbą o „pilne działanie” – to jeden z najczęstszych chwytów stosowanych przez oszustów.
Ochrona danych osobowych w internecie to nie moda, tylko konieczność. Przestępcy są coraz sprytniejsi, ale Ty możesz się chronić, działając rozważnie i skutecznie. Świadomość, ostrożność i korzystanie z dostępnych narzędzi – to najlepsza tarcza przed kradzieżą danych online. Nie daj się zaskoczyć. Twoja cyfrowa tożsamość to coś, o co warto dbać każdego dnia.
Źródło
- CERT Polska, Raport roczny z działalności CERT Polska 2024, NASK – Państwowy Instytut Badawczy, https://cert.pl/uploads/docs/Raport_CP_2024.pdf [dostęp: 05.2025].
