Ponad 53 proc. opakowań w Polsce trafia dziś do recyklingu – wynika z danych IOŚ-PIB. Ale cele na 2025 rok są jeszcze bardziej ambitne: przetworzonych powinno być co najmniej 65 proc. wszystkich opakowań.
By to osiągnąć, potrzebna jest zmiana myślenia: opakowanie przestaje być odpadem, a staje się pełnowartościowym surowcem.
Presja konsumentów i regulacji
W obliczu rosnącej konsumpcji i globalnych wyzwań klimatycznych nadprodukcja odpadów opakowaniowych stała się jednym z kluczowych problemów ekologicznych. Model „weź, zużyj, wyrzuć” już się nie sprawdza. Gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ) – zakładająca maksymalne wykorzystanie zasobów i minimalizację odpadów – staje się nowym standardem zarządzania surowcami.
GOZ to nie tylko koncepcja, ale realne mechanizmy wdrażane na poziomie legislacyjnym i operacyjnym. Już 1 października w Polsce rusza system kaucyjny, który obejmie m.in. plastikowe butelki i puszki.
Wpisuje się on w zasadę rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP), zgodnie z którą firmy będą musiały nie tylko projektować bardziej zrównoważone opakowania, ale także aktywnie uczestniczyć w ich zbiórce, recyklingu i ponownym zagospodarowaniu. To oznacza istotną zmianę w modelu biznesowym i większą odpowiedzialność za cały cykl życia produktu.
Jaka jest wartość opakowania?
Jak przypomina Jarosław Kamiński, Dyrektor Zarządzający RAJA Polska, opakowania to nie tylko element logistyki czy marketingu. To także koszt, zużycie zasobów i potencjalny ślad środowiskowy.
– Dążąc do gospodarki cyrkulacyjnej, należy rozwijać proces recyklingu, aby dać opakowaniom drugie życie – mówi Kamiński.
Jego firma produkuje opakowania dla e-commerce i inwestuje w produkty z recyklingu, projektowane z myślą o ponownym użyciu. RAJA planuje, by do końca 2026 roku każdy oferowany produkt miał swój ekologiczny odpowiednik. Według Kamińskiego warto traktować ekologię jako integralną część strategii, a nie tylko koszt czy wymóg prawny.
Co dalej z rynkiem opakowań?
System kaucyjny, ambitne cele recyklingu i rozszerzona odpowiedzialność producenta to dopiero początek głębokiej transformacji. W perspektywie kilku lat może to oznaczać nie tylko mniej odpadów, ale także nową filozofię projektowania opakowań. Już dziś firmy wdrażają tzw. ekoprojektowanie, które uwzględnia recykling, łatwość demontażu oraz ograniczenie liczby materiałów użytych do produkcji jednego opakowania.
Gdy opakowanie staje się surowcem, zmienia się cały łańcuch wartości – od projektu, przez logistykę, aż po konsumenta. Przedsiębiorstwa muszą zrewidować swoje modele operacyjne, a konsumenci nauczyć się myśleć o opakowaniu nie jako o odpadzie, lecz jako o elemencie systemu, który ma wartość także po zużyciu produktu.
Choć opakowania nadal są wszędzie, coraz częściej towarzyszy im refleksja nad ich dalszym losem. Gospodarka cyrkularna udziela na nią konkretnej, praktycznej odpowiedzi – stawiając na zamknięty obieg materiałów, oszczędność surowców i odpowiedzialność każdego uczestnika rynku.
Przeczytaj również:
- Więcej elektroniki to więcej elektrośmieci. Płacą za to najbiedniejsze kraje
- Odpady segregować już umiemy. Ale żywności z roku na rok marnujemy coraz więcej
- Polska zużywa zasoby za szybko. Od 3 maja żyjemy na ekologiczny kredyt
- Recykling metali… z elektrolizerów. To będzie rewolucja, która zmieni produkcję wodoru?
W takim razie dlaczego tyle płacimy za odbiór tych surowców. Czy to nie nam powinno się płacić?