„Ten kryzys zmusza nas do przedefiniowania pojęcia państwa dobrobytu. Gdyby pandemia wybuchła w Afryce, cały świat stanąłby przed znacznie trudniejszym wyzwaniem, bo tamtejsze systemy ochrony zdrowia są znacznie słabsze niż chiński. Musimy pamiętać, że jesteśmy tylko tak mocni, jak nasi sąsiedzi” – powiedziała Mariana Mazzucato podczas konferencji na London School of Economics.
Według ekonomistki, której idee są głośne w ostatnich latach na świecie, konieczne jest inwestowanie w jeden globalny, a nie różne państwowe systemy ochrony zdrowia. Tylko taki ruch zapewni nam jej zdaniem bezpieczeństwo płynące z globalnych zagrożeń dla zdrowia publicznego.
„W wielu dyskusjach tzw. państwo dobrobytu przywoływane jest jako przeżytek, od którego należy odejść. Tymczasem my musimy wymyślić tę koncepcję na nowo. Publiczna edukacja, publiczny transport, publiczny system ochrony zdrowia to przecież elementy państwa dobrobytu” – powiedziała Mazzucato.
„Nie można jednak jedynie pompować w ten wielki system pieniędzy. Musimy mieć więcej kreatywności w określaniu, czego tak naprawdę nam potrzeba i jak powinniśmy budować bardziej odporne na zagrożenia społeczeństwo” – dodała.
Walki z pandemią uczmy się od Wietnamczyków
Według słynnej ekonomistki proces walki z pandemią na świecie powinien skłonić nas do zwrócenia pilniejszej uwagi na państwa Azji Południowo-Wschodniej, które radzą sobie z nią nadzwyczaj dobrze, biorąc pod uwagę ograniczony dostęp do środków.
„Poszczególne państwa miały różne sposoby na radzenie sobie z pandemią. Niektóre kraje południowej i południowo-wschodniej Azji, takie jak Wietnam, osiągnęły znakomite rezultaty, zwłaszcza biorąc pod uwagę ich miejsce na osi gospodarczego rozwoju” – uważa Mazzucato.
„To nie jest kwestia przypadku, tylko efekt przemyślanych inwestycji w ciągu ostatniego roku, także wewnątrz własnej administracji publicznej” – dodaje.
Według ekonomistki kluczowe znaczenie miało dla tych państw zbudowanie silnego i wydolnego systemu ochrony zdrowia, w ramach którego środki były właściwie rozdysponowywane – zwłaszcza na poziomie lokalnym.
„Doświadczenia tych państw są dla nas bardzo ważną lekcję, bo możemy wyciągnąć z niej istotne dla nas wnioski” – powiedziała Mazzucato.
Interesariusze, a nie akcjonariusze
Zdaniem Mariany Mazzucato wyzwania, przed którymi stoi obecnie ludzkość, od kryzysu klimatycznego do pandemii koronawirusa, muszą być zaadresowane zarówno przez sektor publiczny jak i sektor prywatny. Te dwa ekosystemy, wraz organizacjami pozarządowymi, muszą współpracować w walce z tymi problemami.
„Tymczasem w ciągu ostatniego półwiecza znacząca część kapitału inwestowana była przede wszystkim w sam sektor finansowy i największe spółki giełdowe świata. Konieczne jest zwrócenie bacznej uwagi przede wszystkim na bilans korzyści interesariuszy, czyli także społeczeństwa, a nie jedynie akcjonariuszy” – powiedziała ekonomistka.
To opinia podobnej do tej, którą Mazzucato wygłosiła podczas innego wykładu zorganizowanego przez LSE.
Jej zdaniem mamy bowiem obecnie do czynienia ze zjawiskiem „ultrafinansjalizacji” globalnej gospodarki, która prowadzi do wystąpienia kryzysogennych patologii.
„Jedynie 20 proc. wartości środków będących w posiadaniu sektora bankowego wraca do gospodarki realnej, podczas gdy pozostałe 80 proc. wraca do sektora finansowego. Te środki służą m.in. pompowaniu bańki na rynku nieruchomości. Relacja poziomu długów prywatnych w stosunku do dochodu rozporządzalnego osiągnęła w ostatnim czasie ponownie rekordowe wartości w Wielkiej Brytanii, a właśnie to zjawisko było powodem wybuchu kryzysu finansowego przed ponad dekadą” – mówiła wówczas Mazzucato.
Ulubiona ekonomistka Morawieckiego
Mariana Mazzucato to amerykańsko-włoska ekonomistka wykładająca na londyńskim University College. Jest znana ze swojej krytyki teorii zawodności rynku, podkreślania znaczenia nierówności w dystrybucji ryzyka i zysków w procesie tworzenia innowacji, a także podkreślania roli państwa jako twórcy wartości w gospodarce – zwłaszcza w obszarze rozwoju technologicznego.
Jej książka Entrepreneurial State została włączona do wyboru Ekonomicznych Książek 2013 Roku brytyjskiego dziennika gospodarczego Financial Times. Z kolei The Value of Everything uzyskało tytuł biznesowej książki roku 2018 Financial Timesa i firmy McKinsey&Company.
Wielu publicystów definiuje Mazzucato jako lewicową ekonomistkę. Ona sama też tak się określa, choć – jak przyznaje w tym tweecie – nie jest zwolenniczką dychotomicznego podziału na lewicę i prawicę.
Zwolennikiem spojrzenia Mazzucato jest m.in. premier Mateusz Morawiecki, który napisał przedmowę do polskiego wydania książki Entrepreneurial State (Przedsiębiorcze państwo).
