W centrach polskich miast temperatura powierzchni gruntu latem może być nawet o 9°C wyższa niż na zielonych obrzeżach – wynika z danych Polskiej Agencji Kosmicznej i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. To zjawisko to miejskie wyspy ciepła i dotyka setek tysięcy mieszkańców. Najczęściej występuje w śródmieściach, przy głównych arteriach i na osiedlach pozbawionych zieleni. W Katowicach skutki tego zjawiska mogą dotyczyć aż 43 tys. osób.
Przyczyną jest gęsta zabudowa, beton, asfalt i brak terenów zielonych. Materiały te pochłaniają ciepło w ciągu dnia i powoli oddają je nocą. Dodatkowo niewielkie odległości między budynkami utrudniają wentylację. Brak retencji wody eliminuje naturalne mechanizmy chłodzące.
Zielone osiedla oczekiwane przez mieszkańców
Coraz więcej mieszkańców zwraca uwagę na znaczenie zieleni w miejscu zamieszkania. Z danych Otodom z 2024 r. wynika, że dla 4 na 10 Polaków obecność zieleni jest głównym czynnikiem wpływającym na samopoczucie. Raport Otodom i ThinkCo pokazuje, że 93 proc. nabywców mieszkań wskazuje niższe koszty ogrzewania jako istotne, 92 proc. zwraca uwagę na jakość powietrza, a 91 proc. ceni obecność zieleni w otoczeniu. 89 proc. oczekuje też rozwiązań ograniczających zużycie wody.
– Raport Otodom i ThinkCo potwierdza, że nabywcy mieszkań wyraźnie preferują rozwiązania ekologiczne. Zielone rozwiązania to nie tylko korzyść dla środowiska, ale też możliwość obniżenia kosztów eksploatacji. Prąd zużywamy dziś nie tylko na ogrzewanie zimą, ale też na chłodzenie mieszkań latem, dlatego rozwiązania ograniczające przegrzewanie mają podwójne znaczenie – mówi Adam Urbański, dyrektor sprzedaży TDJ Estate.
Jak budować osiedla odporne na upał
Tworzenie komfortowych osiedli wymaga nowego podejścia, które łączy architekturę z troską o środowisko.
– Projektowanie w Katowicach, mieście o silnym dziedzictwie przemysłowym, nakłada na nas szczególną odpowiedzialność za wprowadzanie zieleni do tkanki miejskiej – mówi Przemo Łukasik z pracowni Medusa Group. Równolegle z nowymi budynkami powinna powstawać przestrzeń ogólnodostępna, która staje się zielonym płucem miasta.
Na przykładzie Pierwszej Dzielnicy w Katowicach widać, jak można łączyć nowoczesną zabudowę z zielenią. Wieże rozmieszczone w odpowiednich odległościach umożliwiają przewietrzanie terenu. Parkingi ulokowano w podziemnych garażach, co pozwoliło przeznaczyć przestrzeń naziemną na drzewa i tereny biologicznie czynne. Zastosowano także rozwiązania ograniczające przegrzewanie budynków – wysunięte balkony dają cień latem, a zimą przepuszczają światło. Projekt został doceniony w międzynarodowym konkursie European Property Awards i znalazł się w finale plebiscytu „Zaprojektowane po ludzku”.
Eliminacja ruchu samochodów z wnętrza osiedli, inwestowanie w tereny zielone i rozwiązania sprzyjające retencji wody stają się koniecznością w projektowaniu. Takie podejście nie tylko poprawia komfort życia mieszkańców, ale też przeciwdziała skutkom, które powodują miejskie wyspy ciepła. Dane satelitarne wyraźnie pokazują, że to właśnie zielone osiedla mogą stać się kluczem do odporności miast na zmiany klimatu.
Przeczytaj także:
- Wzrost cen mieszkań w Polsce wyprzedził Europę w 2024 r.
- Morskie farmy wiatrowe rozpędzają się w Polsce, ale globalny rynek hamuje
- Ceny mieszkań wyhamowują, a pensje rosną szybciej. Poprawia się dostępność nieruchomości
- Regionalny Plan Adaptacji na Śląsku. Mieszkańcy mogą zgłaszać uwagi do projektu
