Rząd przyjął ustawę budżetową na 2026 rok, która ma odpowiadać na „bezprecedensowe wyzwania geopolityczne i rozwojowe” oraz zapewnić stabilne finansowanie kluczowych usług publicznych. Prognozy makroekonomiczne zakładają wzrost PKB o 3,5 proc., średnioroczną inflację na poziomie 3 proc. i stopę bezrobocia wynoszącą 5 proc. Ustawa budżetowa przewiduje zarówno bardzo wysokie wydatki obronne, jak i kolejne zwiększenie nakładów na ochronę zdrowia.
Rekordowe środki na obronność
Największą pozycją po stronie wydatkowej jest obrona narodowa. W 2026 roku rząd planuje przeznaczyć na nią 200,1 mld zł, co stanowi 4,81 proc. prognozowanego PKB.
Nakłady na ochronę zdrowia w 2026 r. sięgną 247,8 mld zł, co odpowiada 6,81 proc. PKB z 2024 roku. W ramach tej puli zwiększono m.in. budżet programu leczenia niepłodności metodą in vitro – z 500 mln do 600 mln zł. Znacznie wzrosną też środki na telefon zaufania (z 10 mln zł do 30 mln zł).
Programy społeczne w centrum wydatków
Budżet 2026 utrzymuje szeroki zakres świadczeń rodzinnych i emerytalnych. Najwięcej będzie kosztował program „Rodzina 800+” – około 61,7 mld zł. Dla seniorów rząd przeznaczy łącznie około 53,8 mld zł, z czego 31,8 mld zł pójdzie na wypłatę 13. i 14. emerytury. Od 1 marca 2026 r. waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych ma kosztować budżet około 22 mld zł.
Program „Aktywny Rodzic” oznacza wydatki z budżetu rzędu 6 mld zł, a „Dobry Start” będzie kosztował podatników 1,4 mld zł. Ustawa budżetowa na 2026 rok przewiduje także około 4,8 mld zł na finansowanie składek społecznych m.in. dla osób na urlopach wychowawczych i macierzyńskich. Podwyższono też zasiłek pogrzebowy do 7 tys. zł, co oznacza, że łączny koszt dla budżetu kraju wyniesie około 1,2 mld zł.
Na działania związane z mieszkalnictwem zaplanowano 8,7 mld zł, z czego 6,7 mld zł pochodzi z budżetu państwa. Przewidziano również 2,4 mld zł na gospodarkę morską. W tej kwocie zawarto 200 mln zł na uruchomienie programu budowy statków szkolno‑badawczych dla uczelni morskich.
Strona dochodowa – większe wpływy z VAT, CIT i akcyzy
Dochody budżetu państwa w 2026 r. mają wynieść 647,2 mld zł, czyli o 43,8 mld zł więcej niż przewidywane wykonanie w 2025 r. Dochody podatkowe oszacowano na 579,9 mld zł. Najważniejsze kategorie to:
- VAT – 341,5 mld zł, przy założeniu 6,4‑proc. wzrostu spożycia prywatnego, podwyższenie limitu zwolnienia podmiotowego z podatku oraz wejścia w życie KSeF,
- CIT – 80,4 mld zł, z uwzględnieniem wyższej stawki podatku dla sektora bankowego,
- PIT – 32 mld zł; równocześnie wrosną dochody samorządów z PIT – z 174,1 mld zł w tym roku do 193,8 mld zł w przyszłym,
- akcyza – 103,3 mld zł, która wzrośnie m.in. w efekcie podwyżek stawek na alkohol, wyroby tytoniowe i płyny do e‑papierosów.
Dochody mają być wspierane przez działania poprawiające ściągalność podatkową oraz ograniczające szarą strefę. W efekcie wpływy podatkowe mają rosnąć szybciej niż sama baza makroekonomiczna.
Na dochody podatkowe wpłynie też reforma wprowadzająca nowy instrument oszczędnościowo‑inwestycyjny – Osobiste Konta Inwestycyjne (OKI). Mają one stać się alternatywą dla obecnych zasad opodatkowania dochodów z aktywów finansowych.
Wydatki i deficyt – struktura budżetu
Wydatki zaplanowano na 918,9 mld zł – o 2,7 mld zł mniej niż w ustawie budżetowej na rok 2025. Deficyt budżetu państwa ma wynieść maksymalnie 271,7 mld zł.
Rząd zakłada wzrost długu publicznego, jednak wciąż poniżej ustawowych progów ostrożnościowych. Relacja państwowego długu publicznego do PKB ma wzrosnąć z 48,9 proc. w 2025 r. do 53,8 proc. w 2026 r., pozostając poniżej limitu 55 proc. Z kolei dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (według definicji UE) może wzrosnąć do 66,2 proc. PKB na koniec 2026 r.
Wzrost długu publicznego w latach 2025–2026 wynika przede wszystkim z tego, że państwo musi zaciągać nowe pożyczki. Dotyczy to głównie finansowania części pożyczkowej KPO (około 2,8 proc. PKB w 2026 r.) oraz wysokich wydatków na obronność.
Budżet na czas niepewności
Budżet 2026 jest wyraźnie zorientowany na bezpieczeństwo – militarne, zdrowotne i społeczne. Wysokie wydatki na obronność oraz ochronę zdrowia będą stanowiły fundament stabilności w okresie zwiększonych napięć geopolitycznych. Jednocześnie rząd podtrzymuje wsparcie dla gospodarstw domowych i systemu emerytalnego.
Choć deficyt rośnie, a dług publiczny wyraźnie się zwiększa, ustawa budżetowa zakłada, że inwestycje w bezpieczeństwo, infrastrukturę i rozwój społeczny przełożą się na trwałe wzmocnienie gospodarki.
Polecamy również:
- Program NaszEauto: ponad połowa budżetu już wykorzystana
- Nadpodaż na rynku ropy rośnie, a krótkie skoki cen nie zmieniają trendu
- Otwarcia JDG dominują nad zamknięciami mimo spadku w skali roku
