Jakie jest najtańsze ogrzewanie domu w ostatnim kwartale 2024 r.? Odpowiedź na to pytanie dla jednych nie będzie zaskoczeniem, drugich może mocno zdziwić. W dobie rosnących cen energii, a także zaostrzających się przepisów dekarbonizacyjnych najrozsądniejszą alternatywą wydaje się inwestycja w źródła odnawialne charakteryzujące się nie tylko wysoką efektywnością, ale i niskim lub zerowym stopniem emisyjności. Czy słusznie?
Najtańsze ogrzewanie domu na lata – co wziąć pod uwagę?
Wybór optymalnego systemu grzewczego to niełatwe zadanie, a jednocześnie niezbędny proces planowania budowy lub modernizacji domu. Decyzja ma długofalowe skutki dla portfela, komfortu cieplnego, środowiska czy wartości obiektu. W ostatnim kwartale 2024 r. warto poważnie zastanowić się nad różnymi opcjami, porównując koszty aktualne i prognozowane, inwestycyjne i eksploatacyjne, a także kwestie związane z przepisami prawa budowlanego czy polityką ograniczania emisji dwutlenku węgla w krajach Unii Europejskiej. Nie bez znaczenia jest także dostępność dotacji, ponieważ lwią część inwestycji w niektóre systemy, np. pompy ciepła, można pokryć, korzystając z rządowych lub lokalnych programów wsparcia.
Poniżej przedstawiamy przegląd najtańszych rozwiązań grzewczych, analizując ich opłacalność i efektywność w różnych warunkach.
Główne czynniki wpływające na koszt ogrzewania
Na początku warto zrozumieć, co właściwie decyduje o wysokości kosztów ogrzewania domu. Czynniki można podzielić na cztery kategorie:
- Specyfika ogrzewanego obiektu (np. stopień izolacji, powierzchnia, lokalizacja itd. przekładające się na całkowite zapotrzebowanie na ciepło).
- Koszty inwestycyjne, takie jak zakup, montaż i usługi dodatkowe.
- Koszty eksploatacyjne (cena paliwa, koszt serwisu itp.).
- Sprawność systemu grzewczego.
Koszty inwestycyjne ponosimy jednorazowo, a ich dynamika jest najmniejsza. Różnić się mogą jedynie ceny rynkowe komponentów, urządzeń czy usług świadczonych przez konkretne firmy. Inaczej ma się sprawa z pozostałymi czynnikami.
Specyfika ogrzewanego budynku i sprawność systemu grzewczego przekładają się w zasadzie na koszty eksploatacyjne. Im większe zapotrzebowanie cieplne, tym więcej energii będzie potrzebne, by je zaspokoić. Wyższa sprawność urządzenia grzewczego gwarantuje efektywniejsze wykorzystanie energii i zmniejsza koszt pozyskania ciepła.
Najlepsza możliwa sytuacja do taka, gdy Twój budynek jest odpowiednio zaizolowany, pracuje w nim wysoce efektywny system grzewczy, a koszt pozyskania energii, którą zużywa, jest możliwie najtańszy, a najlepiej – zerowy. Zanim zdecydujesz się np. na wymianę kotła na lepszy, powinieneś najpierw upewnić się, że dom posiada odpowiednią termoizolację.
Kotły na paliwa stałe – pelet, ekogroszek, drewno
Kotły na paliwa stałe, w tym kotły na biomasę (np. pelet), wciąż są jednymi z najbardziej popularnych rozwiązań w regionach, gdzie dostęp do gazu ziemnego może być ograniczony. Biomasa odnawialna nie tylko oferuje konkurencyjne ceny, ale również jest paliwem o neutralnym bilansie CO2, co oznacza, że nie zwiększa jego emisji do atmosfery. To czyni pelet jednym z bardziej ekologicznych rozwiązań w kontekście systemów opartych na spalaniu paliw.
Koszt zakupu i instalacji kotła na pelet wynosi od 15 000 do 25 000 zł, ale wartość ta jest rekompensowana niskimi kosztami eksploatacyjnymi. Cena peletonu w przeliczeniu na kWh wynosi około 0,36 zł, co oznacza, że dla domu o zapotrzebowaniu energetycznym rzędu 12 000 kWh, koszty ogrzewania wyniosą około 4 320 zł rocznie. Jest to znacząca oszczędność w porównaniu do energii elektrycznej i gazu.
Kotły na ekogroszek, czyli granulat węglowy, to z kolei tradycyjne, ale coraz bardziej zoptymalizowane technologicznie rozwiązanie. Nowoczesne kotły są w pełni zautomatyzowane, co pozwala na precyzyjne sterowanie procesem spalania, podnosi efektywność energetyczną i obniża koszty eksploatacji. Cena ekogroszku wynosi około 0,30 zł/kWh, co oznacza, że dla domu o zapotrzebowaniu 12 000 kWh roczne koszty wyniosą około 3 600 zł.
Oba rozwiązania mają swoje wady. Choć koszty paliwa są niskie, konieczność jego magazynowania oraz regularna obsługa (np. czyszczenie kotła, uzupełnianie paliwa) mogą być uciążliwe. Dodatkowo, w długiej perspektywie, polityka ekologiczna Unii Europejskiej może wpłynąć na przyszłe regulacje prawne dotyczące emisji, co może wpłynąć na koszty eksploatacji i inwestycji w kotły na paliwa stałe.
Pompy ciepła – efektywność i oszczędności w długiej perspektywie
Pompy ciepła to jedno z najbardziej efektywnych i przyszłościowych rozwiązań grzewczych dostępnych na rynku. Wykorzystują energię z powietrza, gruntu lub wody, aby przekształcić ją w ciepło do ogrzewania budynków oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Mają kilka istotnych zalet, które sprawiają, że są atrakcyjnym wyborem dla inwestorów i właścicieli domów.
Pierwszą z nich jest wysoka efektywność energetyczna. Pompy ciepła pozwalają na oszczędności rzędu 50-70% w porównaniu do tradycyjnych systemów grzewczych, takich jak kotły na gaz czy olej opałowy. Wynika to z ich wysokiej efektywności sięgającej średnio 350%.
Kolejna zaleta to niskie koszty eksploatacji. Choć instalacja pompy ciepła może być droższa niż kotła gazowego (koszt wynosi od 30 000 do 50 000 zł), jej użytkowanie jest tańsze. Dla domu o całkowitym zapotrzebowaniu energetycznym 12 000 kWh i SCOP 3,5 roczne koszty ogrzewania kształtować się będą na poziomie około 4 300 zł.
Nie bez znaczenia jest również ekologia. Pompy ciepła są systemami bezemisyjnymi, co oznacza, że ich eksploatacja nie generuje CO₂. To czyni je technologią zgodną z polityką dekarbonizacyjną Unii Europejskiej.
Pompy ciepła oferują również elastyczność, np. możliwość integracji z fotowoltaiką, dzięki której do zasilania sprężarki będzie wykorzystywana energia elektryczna nie z zewnętrznej sieci, ale pozyskana ze słońca, co może zredukować koszty użytkowania nawet o 30%. Wszechstronność odnosi się natomiast do funkcji chłodzenia pompą czy automatyzacji technologii.
Ogrzewanie gazowe – stabilne, ale zależne od sytuacji rynkowej
Ogrzewanie gazowe wciąż jest jednym z najbardziej wygodnych i popularnych wyborów, szczególnie w dobrze rozwiniętych regionach, gdzie dostęp do sieci gazowej jest łatwy. Nowoczesne kotły kondensacyjne oferują bardzo wysoką efektywność, sięgającą nawet 98%, co oznacza, że prawie cała energia zawarta w paliwie jest wykorzystywana do ogrzewania. Dla domu o zapotrzebowaniu energetycznym na poziomie 12 000 kWh roczne koszty ogrzewania gazem ziemnym wynoszą około 5 040 zł, przy cenie gazu 0,42 zł/kWh.
Jednak należy pamiętać, że ceny gazu są silnie uzależnione od sytuacji rynkowej i geopolitycznej, co w przyszłości może wpłynąć na ich wzrost. Ogrzewanie gazowe ma też pewne ograniczenia wynikające z polityki klimatycznej – Unia Europejska dąży do redukcji emisji gazów cieplarnianych, co może wprowadzić dodatkowe opłaty za emisję CO₂, co z kolei wpłynie na koszty eksploatacji systemów grzewczych.
Ogrzewanie hybrydowe – przyszłość ogrzewania?
Ogrzewanie hybrydowe to systemy łączące różne źródła ciepła, np. pompę ciepła z kotłem gazowym. System taki wykorzystuje pompę ciepła w łagodnych warunkach klimatycznych, kiedy jej efektywność jest najwyższa, a przy silnych mrozach załącza się kocioł gazowy lub na paliwo stałe. Taki system minimalizuje koszty eksploatacyjne, ponieważ każda technologia działa w warunkach, w których jest najbardziej efektywna.
Koszty instalacji systemu hybrydowego są wyższe niż pojedynczego źródła ciepła, ale zwracają się w dłuższej perspektywie dzięki oszczędnościom na rachunkach za energię.
Podsumowanie – co wybrać?
Wybór odpowiedniego systemu ogrzewania zależy od wielu czynników, takich jak lokalizacja, dostępność paliw, zapotrzebowanie energetyczne budynku czy budżet inwestycyjny. Jeśli szukasz rozwiązania taniego w eksploatacji i jednocześnie ekologicznego, pompa ciepła wydaje się być najlepszym wyborem, szczególnie w połączeniu z fotowoltaiką. Ogrzewanie gazowe i kotły na pelet to dobre opcje dla osób, które preferują bardziej tradycyjne rozwiązania, podczas gdy ogrzewanie elektryczne może być opłacalne tylko w połączeniu z fotowoltaiką lub w taryfie nocnej.
