Brak podstawowej wiedzy finansowej może prowadzić do kosztownych błędów – zarówno na poziomie indywidualnym, jak i całego społeczeństwa. Przykłady takich jak kredyty frankowe czy Amber Gold pokazują, że wielu Polakom brakuje rozumienia mechanizmów rządzących rynkiem finansowym.
Najnowsze badanie Warszawskiego Instytutu Bankowości i Fundacji GPW wskazuje, że wiedza ekonomiczna Polaków wciąż jest niewystarczająca, szczególnie w obszarach inwestowania i cyberbezpieczeństwa.
Samoocena niska, potrzeba wiedzy wysoka
Co trzeci badany ocenia swoją wiedzę ekonomiczną jako niską lub bardzo niską, a 37 proc. jako przeciętną. Jednocześnie rośnie świadomość potrzeby zabezpieczenia finansowego. 59 proc. respondentów twierdzi, że należy regularnie oszczędzać na tzw. czarną godzinę, a połowa wskazuje na konieczność dywersyfikacji oszczędności.
– Polacy potrzebują lepszej edukacji ekonomicznej. Aby świadomie zarządzać ryzykiem inwestycyjnym, trzeba rozumieć, jak działają finanse. To znacznie więcej niż tylko liczenie stóp procentowych – mówi prof. Witold Orłowski z AFiB Vistula i PW.
Największe deficyty wiedzy Polacy deklarują w zakresie cyberbezpieczeństwa (46 proc.), inwestowania (32 proc.) i systemu podatkowego (28 proc.). Co istotne, 41 proc. respondentów chce poszerzyć swoją wiedzę o bezpieczeństwie w sieci. Jednak tylko co piąty planuje edukację w zakresie inwestycji, mimo że deklaruje w tej dziedzinie braki.
Wiedza coraz częściej z sieci, ale niekoniecznie skutecznie
W ostatnich latach zmieniły się źródła pozyskiwania informacji ekonomicznych. Coraz większą rolę odgrywają internetowe blogi (62 proc.) i podcasty (27 proc.), podczas gdy znaczenie mediów tradycyjnych spada. Mimo to wiedza Polaków pozostaje powierzchowna – aż 44 proc. respondentów deklaruje, że nie inwestuje, bo nie zna się na giełdzie. 65 proc. słyszało o akcjach, ale nie wie, czym są, a 3/4 nigdy nie słyszało o ETF-ach.
– Świat finansów staje się coraz bardziej złożony, dlatego edukacja ekonomiczna musi się zaczynać już w szkole. Później jest po prostu za późno – ocenia prof. Orłowski.
Edukacja systemowa? Tak, ale nie w formie nowego przedmiotu
Zdaniem ekspertów nauka o gospodarce powinna być obecna na różnych przedmiotach szkolnych. Zamiast wprowadzać osobny przedmiot, ekonomiści proponują integrację zagadnień finansowych z matematyką, geografią czy historią.
– Wiedza ekonomiczna powinna nam towarzyszyć przez całe życie. Najlepiej przekazywać ją poprzez praktyczne konteksty w ramach innych przedmiotów – mówi prof. Piotr Wachowiak, rektor SGH.
Eksperci postulują też rozwiązania systemowe, które pozwolą budować kompetencje ekonomiczne od przedszkola po wiek senioralny. Tylko wtedy możliwe będzie ograniczenie populizmu, wzrost odporności na manipulacje i świadome podejmowanie decyzji finansowych.
Badanie „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2025” przeprowadzono w VIII edycji przez pracownię Indicator na zlecenie WIB i Fundacji GPW.
Polecamy również:
- Edukacja w służbie ochrony klimatu. Im z nią lepiej, tym większa świadomość zachodzących zmian
- Jak naprawdę zarządzamy swoimi pieniędzmi? Oto Portret Finansowy Polaków
- Cashback cieszy się popularnością. Konsumenci coraz częściej szukają oszczędności
- Związki i pieniądze: kto płaci więcej, a kto decyduje o budżecie. Raport Goldman Sachs
