Zgodnie z raportem „Portret Finansowy Polaków” przygotowanym przez Business Insider Polska, Maison & Partners i PKO Bank Polski, pieniądze pozostają w Polsce tematem tabu. Co czwarty Polak – a wśród kobiet aż 27 proc. – przyznaje, że wstydzi się rozmawiać o finansach.
Jednocześnie niemal wszyscy ankietowani zgadzają się, że edukacja finansowa powinna rozpoczynać się już w dzieciństwie. To pokazuje rosnącą świadomość potrzeby zmiany w podejściu do pieniędzy, ale także istniejące bariery w komunikacji na ten temat.
Jak Polacy oceniają swoją sytuację finansową?
Badanie objęło ponad 12 tysięcy osób z całej Polski, reprezentujących różne grupy wiekowe i poziomy dochodów. Wyniki pokazały, że większość Polaków określa swoją sytuację materialną jako średnią lub dobrą. 80 proc. respondentów posiada oszczędności, ale tylko 1/3 ma ich na tyle, by starczyły na ponad pięć miesięcy życia bez dodatkowych dochodów.
Choć deklaratywnie chcemy oszczędzać i inwestować, tylko 39 proc. respondentów wskazało, że w razie dodatkowych 10 tys. zł zainwestowałoby je. Reszta raczej odłożyłaby pieniądze na konto.
Pożyczki i inwestycje – między chęcią a ostrożnością
Mimo dużej ostrożności w podejściu do kredytów (24 proc. Polaków nigdy nie zaciągnęło żadnej pożyczki), połowa ankietowanych skorzystała kiedyś z pożyczki gotówkowej w banku. Co ciekawe, Polacy są bardziej skłonni do oszczędzania niż do inwestowania. 80 proc. posiada oszczędności, ale tylko 46 proc. może pochwalić się doświadczeniem inwestycyjnym.
Najpopularniejsze produkty inwestycyjne to fundusze inwestycyjne i waluty (po 40 proc.). Najbardziej ryzykowne inwestycje – jak kryptowaluty czy dzieła sztuki – są wciąż marginalne.
Nowe technologie zmieniają świat finansów
Z raportu wynika, że trzy czwarte Polaków preferuje płatności bezgotówkowe. Aż 66 proc. korzysta z systemu BLIK, a 45 proc. regularnie płaci za pomocą telefonu lub zegarka.
Korzystanie z bankowych aplikacji mobilnych deklaruje niemal 80 proc. respondentów. Jednak technologie oparte na sztucznej inteligencji budzą podzielone opinie. 68 proc. widzi ich potencjał w ułatwianiu codziennych spraw finansowych, ale 55 proc. przyznaje, że ma poważne obawy przed ich wykorzystaniem.
Edukacja finansowa jest kluczowa
Badanie pokazuje, że choć wiedza finansowa Polaków rośnie, to nadal pozostaje przeciętna. Średni wynik tzw. Indeksu Finansowego wynosi 57/100 punktów. Mężczyźni, osoby młodsze i lepiej zarabiające wypadają lepiej w testach wiedzy. Jednak tylko 49 proc. Polaków zdaje sobie sprawę, że karta kredytowa to także forma kredytu.
Aż 80 proc. Polaków wzięło kiedyś udział w akcji charytatywnej lub przekazało 1,5 proc. podatku na cele społeczne. Główną motywacją jest empatia – wskazało na nią 82 proc. badanych.
Jednak emocje związane z pieniędzmi są ambiwalentne: satysfakcję i radość często przeplatają stres i lęk, zwłaszcza u kobiet i osób o niższych dochodach.
Na drodze do finansowej dojrzałości
„Portret Finansowy Polaków” pokazuje społeczeństwo w procesie zmiany. Rośnie gotowość do oszczędzania i inwestowania, a nowe technologie ułatwiają zarządzanie finansami. Jednocześnie wyraźne pozostają wyzwania: niski poziom wiedzy inwestycyjnej, obawy przed nowinkami technologicznymi i utrzymujące się tabu wokół pieniędzy.
Wyzwania te oznaczają konieczność systematycznego podnoszenia kompetencji finansowych całego społeczeństwa, wprowadzenia skutecznych programów edukacyjnych już na etapie szkolnym oraz promocji świadomego korzystania z narzędzi finansowych. Kluczowe będzie również budowanie zaufania do nowoczesnych technologii finansowych oraz rozwijanie mechanizmów wsparcia dla osób mniej zaawansowanych cyfrowo.
Wzmacnianie edukacji finansowej i promowanie świadomych decyzji finansowych powinno stać się priorytetem na kolejne lata, aby Polacy mogli lepiej zarządzać swoimi pieniędzmi i bezpiecznie budować swoją przyszłość finansową.
Polecamy także:
- Marzenie o własnym M czy finansowa pułapka? Jak kredyt hipoteczny zmienia życie Polaków
- Młodzi Polacy finansowo na plus. Coraz mniej długów, więcej inwestycji w rozwój
- Związki i pieniądze: kto płaci więcej, a kto decyduje o budżecie. Raport Goldman Sachs
- Sekrety finansowe w związkach. Tylu Polaków ukrywa wydatki przed partnerami
