Unia Europejska po ponad dwóch dekadach chce zreformować przepisy dotyczące praw pasażerów lotniczych. Propozycje zmian budzą jednak silne spory między Komisją Europejską, Radą UE i Parlamentem Europejskim. Stawką są zasady naliczania odszkodowań za opóźnienia i odwołania lotów, a także zakres odpowiedzialności linii lotniczych.
Wyższe progi opóźnień i niższe odszkodowania? Parlament mówi „nie”
Podczas polskiej prezydencji w Radzie UE wypracowano kompromis zakładający, że minimalne odszkodowanie w wysokości 300 euro będzie przysługiwać dopiero za opóźnienia wynoszące co najmniej cztery godziny w lotach wewnątrz UE i na trasach krótszych niż 3,5 tys. km. Obecnie 250 euro przysługuje za opóźnienia powyżej trzech godzin.
W przypadku lotów długodystansowych próg miałby wzrosnąć z trzech do sześciu godzin, przy jednoczesnym obniżeniu odszkodowania z 600 do 500 euro.
Choć Komisja Europejska i Rada UE opowiadają się za takimi zmianami, to europosłowie mają inne zdanie. Parlament Europejski domaga się utrzymania dotychczasowych zasad, dodatkowych gwarancji dla pasażerów i objęcia regulacjami także przewoźników spoza UE.
– Komisja Europejska przedstawiła propozycję, która zamiast chronić pasażerów, tak naprawdę wspiera linie lotnicze, bez konsultacji z Parlamentem Europejskim. Byliśmy oburzeni i w Komisji Transportu 99 proc. eurodeputowanych opowiedziało się za wzmocnieniem praw pasażerów w lotnictwie – mówi europosłanka Elżbieta Łukacijewska z Koalicji Obywatelskiej.
Spór o wyłączenia odpowiedzialności linii lotniczych
Komisja Europejska zaproponowała także rozszerzenie katalogu sytuacji zwalniających przewoźników z odpowiedzialności. Do dotychczasowych wyjątków – takich jak wojna, konflikty zbrojne czy katastrofy naturalne – miałyby dołączyć m.in. strajki personelu czy usterki samolotów.
– Usterki czy strajki to jest immanentna część działania każdego podmiotu gospodarczego i nie widzimy powodu, dla którego pasażer miałby za to odpowiadać – komentuje Łukacijewska. Europosłowie chcą przywrócenia dotychczasowego progu trzech godzin oraz ograniczenia wyłączeń odpowiedzialności jedynie do konfliktów zbrojnych i katastrof klimatycznych.
Komisja Transportu PE chce wzmocnienia ochrony pasażerów
W październiku Komisja Transportu i Turystyki Parlamentu Europejskiego przyjęła wytyczne negocjacyjne do rozmów z duńską prezydencją Rady UE. Posłowie poparli obecne przepisy i chcą utrzymać prawo do zwrotu kosztów, zmiany rezerwacji lub odszkodowania w przypadku opóźnienia lub odwołania lotu o ponad trzy godziny.
W przypadku odmowy wejścia na pokład pasażerowie mieliby otrzymywać natychmiastowe odszkodowanie. Europosłowie proponują również ujednolicony formularz wniosków i obowiązek przesłania pasażerowi wypełnionego dokumentu lub automatycznej informacji w ciągu 48 godzin od zakłócenia.
– To, co także jest bardzo istotne dla wszystkich pasażerów – do tych przepisów podciągnęliśmy wszystkie linie, które są spoza Unii Europejskiej. Nie może być tak, że ewentualne odszkodowanie należy się tylko od tych podmiotów, które działają w Europie i mają europejski status w krajach Unii Europejskiej, ale będą dotyczyły wszystkich tych, które operują na europejskim rynku – mówi Elżbieta Łukacijewska. – Dodaliśmy także przepisy, które mówią, że immanentną częścią ceny biletu jest bagaż – torebka, ale też i bagaż podręczny do 8 kg. Nie może być tak, że w tanich liniach lotniczych pasażerowie za to płacą.
Posłowie proponują, aby dzieci do 14. roku życia miały zagwarantowane miejsca obok rodziców bez dodatkowych opłat. To reakcja na praktyki niektórych linii lotniczych, którzy pobierają opłaty za wspólne miejsce nawet w przypadku małoletnich.
Coraz więcej zakłóceń. Statystyki pokazują skalę problemu
Według AirHelp latem 2024 roku zakłóceń podczas lotów doświadczyło 110 mln pasażerów w Europie, co stanowi 39 proc. wszystkich podróżnych. Aż 6 mln osób miało lot odwołany, a 2,9 mln – opóźniony o ponad trzy godziny. W Polsce zakłócenia dotyczyły 34 proc. pasażerów.
Wśród najczęstszych przyczyn odwołań i opóźnień wskazuje się strajki kontroli ruchu lotniczego. Problemy dotyczą jednak także usług dodatkowych, takich jak fast track czy obsługa bagażu. Analiza firmy AirAdvisor pokazuje, że najczęściej zgłaszane zagubienia bagażu dotyczą lotnisk w Londynie (Heathrow), Paryżu (Charles de Gaulle) i Dubaju.
Eurocontrol przewiduje dalszy wzrost popularności lotniczego transportu osobowego. W sezonie letnim 2025 roku ruch był o 3,3 proc. wyższy niż rok wcześniej. Prognoza długoterminowa zakłada, że w 2050 roku w Europie zostanie zrealizowanych ok. 15,4 mln lotów – o 52 proc. więcej niż w 2023 roku.
Przeczytaj także:
- Ciemne chmury nad liniami lotniczymi. Popyt rośnie, a samolotów brakuje
- Przed samorządami stoją realne wyzwania na 2026 rok. To się zmieni w smart city
- Dania mówi „dość”. Tak chce zadbać o bezpieczeństwo cyfrowe dzieci
