Luka czynszowa to sytuacja, w której osoby nie stać na wynajem lub kupno mieszkania spełniającego jego potrzeby, a jednocześnie nie kwalifikuje się do uzyskania wsparcia mieszkaniowego państwa. W Polsce dotyczy to co trzeciego mieszkańca.
To jeden z kluczowych wniosków z raportu Habitat for Humanity Poland „Sytuacja mieszkaniowa w Polsce 2025”. Jak wynika z danych, 14 proc. obywateli wydaje ponad połowę swoich dochodów na mieszkanie. 47 proc. przeznacza na ten cel od 30 do 50 proc. budżetu.
Między rynkiem a pomocą państwa
Problem dotyka szczególnie młodych dorosłych, którzy nie mogą pozwolić sobie ani na kredyt hipoteczny, ani na stabilny najem. Według raportu Habitat for Humanity aż 57 proc. osób między 18. a 35. rokiem życia mieszka z rodziną lub współlokatorami, mimo że chciałoby się usamodzielnić.
– Zarabiamy zbyt mało, by kupić lub wynająć mieszkanie dopasowane do naszych potrzeb, a jednocześnie za dużo, by skorzystać ze wsparcia mieszkaniowego państwa – mówi Justyna Nakielska, starsza ekspertka ds. mieszkalnictwa z Habitat for Humanity Poland.
Dla wielu osób oznacza to konieczność dzielenia lokali z innymi. 34 proc. Polaków żyje w przeludnionych mieszkaniach, a co 10. osoba mieszka z kimś, z kim nie chce mieszkać. Problem dotyka również seniorów, którzy często mieszkają w niedogrzanych, zawilgoconych i źle wentylowanych lokalach. Aż 14 proc. mieszkańców Polski nie stać na odpowiednie ogrzanie swojego mieszkania.
Mieszkanie decyduje o życiu
Według Habitat for Humanity Poland brak stabilnego mieszkania ogranicza możliwość założenia rodziny, zmiany pracy czy zadbania o zdrowie. Dla 29 proc. osób młodych to główna bariera w założeniu lub powiększeniu rodziny.
– Nie ma poczucia bezpieczeństwa i dobrostanu bez odpowiedniego miejsca do życia. Mieszkanie, na które nas stać, niepochłaniające większej części naszej pensji, dobrze wentylowane czy ogrzewane, niezagrażające naszemu życiu oraz zdrowiu – to podstawa. Nie tylko w przypadku zakładania rodziny. Gdy mamy dach nad głową i komfortowe, godne warunki życia, możemy myśleć o rozwoju, planować przyszłość. Jeżeli tak się nie dzieje, mamy poczucie ciągłej walki i wykluczenia – dodaje Justyna Nakielska.
Z danych zawartych w raporcie wynika również, że brak odpowiedniego mieszkania ma realny wpływ na rynek pracy. Aż 38 proc. ankietowanych przyznało, że ograniczone możliwości mieszkaniowe uniemożliwiły im podjęcie lepszej pracy w innej miejscowości.
Czas na mieszkania społeczne
Zdaniem Habitat for Humanity Poland rozwiązaniem jest rozwój dostępnego cenowo budownictwa społecznego. Bo choć deweloperzy wypełniają lukę mieszkaniową, to wysokie ceny sprawiają, że takie mieszkania są niedostępne dla wielu.
– Luka mieszkaniowa wypełniana jest przez deweloperów. Ale wysokie ceny sprawiają, że są one poza zasięgiem tych, którzy potrzebują mieszkania najbardziej – tłumaczy Aleksandra Krugły, dyrektorka rzecznictwa z Habitat for Humanity Poland.
Fundacja postuluje, by inwestycje państwowe kierować w stronę budowy i remontów lokali komunalnych, odzyskiwania pustostanów i zarządzania mieszkaniami przez samorządy oraz organizacje społeczne. W Polsce istnieje około 1,8 mln pustych lokali, z których wiele można przekształcić w mieszkania dostępne cenowo.
Polacy muszą zmienić podejście
Habitat for Humanity apeluje o zmianę myślenia o mieszkalnictwie społecznym. Mieszkania społeczne powinny być postrzegane jako pełnoprawny segment rynku, oferujący stabilność i jakość porównywalną z ofertą komercyjną, a nie jako rozwiązanie ostateczne dla najuboższych. W Polsce kojarzy się ono głównie z lokalami komunalnymi o niskim standardzie. Tymczasem np. w Wiedniu z mieszkań społecznych korzysta ponad 60 proc. mieszkańców.
– Nie mają poczucia wstydu w związku z korzystaniem ze wsparcia, nie uważają, że są nieporadni i ktoś musiał im stworzyć miejsce do życia. Po prostu korzystają z jednej z usług społecznych, które są im oferowane. W Polsce również powinniśmy przyjąć taką perspektywę i zmienić sposób myślenia o mieszkalnictwie społecznym – mówi Mateusz Piegza, dyrektor programowy Fundacji.
Jak wynika z badania, 80 proc. Polaków oczekuje wsparcia państwa w zakresie uzyskania mieszkania, zwłaszcza dla seniorów, osób z niepełnosprawnościami oraz młodych, których nie stać ani na najem, ani na zakup.
Polecamy także:
- Klimatyzacja w mieszkaniu jest popularniejsza na rynku najmu niż sprzedaży
- W pierwszym półroczu 2025 r. złoto bije rekordy. Eksperci prognozują, co będzie dalej
- Brakuje jeszcze 400 tys. mieszkań. Co czeka polski rynek nieruchomości w najbliższych latach?
- Polacy zmieniają adres, ale nie miasto. Przeprowadzki wewnątrz miejscowości coraz popularniejsze
