Susza w Polsce w 2020 roku jest wyjątkowo dotkliwa dla rolnictwa. Na jakie sposoby zagrożenia klimatyczne i ekologiczne wpływają na polskie rolnictwo? Jak susza dotknie konsumentów żywności?
Na te pytania odpowiada w najnowszym raporcie Fundacja Kaleckiego, niezależny think tank zajmujący się polityką gospodarczą. Autorzy próbowali się dowiedzieć jak susza w Polsce wpływa na kondycję krajowych gospodarstw.
Przepytali w internecie młodszych (średni wiek: 33 lata) rolników prowadzących większe i nowoczesne gospodarstwa. Przeciętny rozmiar gospodarstwa uczestników grupy mieści się w przedziale między 50 a 80 hektarów (dla porównania średnia powierzchnia gruntów rolnych wg GUS wyniosła w 2019 r. 10,95 ha). Badanie objęło 474 rolników.
Dlatego rezultaty badania nie odzwierciedlają poglądów wszystkich rolników w Polsce. Mimo to, są indykatywne w sensie gospodarczym.
1. Susza największym zagrożeniem dla rolnictwa
Na pytanie o to jakie zagrożenie najbardziej zagraża ich gospodarstwu rolnemu, rolnicy najczęściej stwierdzali, że susza. Najwięcej, bo 74 proc. ankietowanych rolników wskazało niedobory opadów, a w efekcie małe plony jako główny problem.
Do tego 48 proc. odpowiedziało, że wyzwaniem jest dla nich brak zasobów wody w ziemi. Inne, mniej bezpośrednio związanym z pogodą czynniki, to wzrost kosztów produkcji oraz spadek cen sprzedawanych produktów (62 i 63 proc.).
Czytaj też: Aż 39% Polaków źle ocenia jakość powietrza – 5 najważniejszych wykresów o smogu w Polsce
2. Susza 2020 wpływa na gospodarstwa.
Rolnicy zapytani wprost o suszę udzielili następujących odpowiedzi. 86 proc. badanych stwierdziło, że susza ma duży lub raczej duży wpływ na działalność ich gospodarstw. Zaledwie 3 proc. uznało, że miała raczej mały, mały lub żaden wpływ na ich pracę.
3. Jak rolnicy przeciwdziałają suszy?
Susza dotyka też rolników finansowo. Oprócz zmniejszonych plonów mierzą się oni ze skutkami koronawirusa, a także spadającymi cenami skupu produktów rolnych.
Żeby poradzić sobie z wyzwaniem suszy, rolnicy przede wszystkim ograniczą inwestycje (66 proc.). W drugim kroku ograniczą wydatki prywatne (prawie 52 proc. ), a na trzecim miejscu ograniczą wydatki na produkcję (35 proc.).
4. Co Polacy wiedzą o skutkach suszy?
Zdaniem rolników – bardzo mało. 80 proc. respondentów ma negatywne zdanie o świadomości polskich konsumentów na temat wpływu procesów meteorologicznych i klimatycznych na sytuację w gospodarstwach rolnych.
“Na marginesie warto zwrócić uwagę, że majowe opady sprawiły, że wielu konsumentów niesłusznie uważa, że w związku z tym problem braku wody już nie występuje. Niestety, susza jest złożonym procesem, na który składają się między innymi deficyt opadów w poprzednich latach, większe nasłonecznienie, brak pokrywy śnieżnej w zimie czy nieskuteczna bądź szkodliwa polityka w zakresie gospodarki i infrastruktury wodnej” – głosi raport Fundacji Kaleckiego.
5. Susza a bezpieczeństwo żywnościowe Polski
Klimat ma wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe, czyli stan, w którym “wszyscy ludzie przez cały czas mają fizyczny, społeczny i ekonomiczny dostęp do wystarczającej, bezpiecznej i odżywczej żywności” (za Fundacją Kaleckiego).
Zdaniem rolników nawyki konsumpcyjne Polaków mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe. Recepta jest prosta – ograniczyć produkty importowane na rzecz lokalnej produkcji żywności. Tego zdania jest 62 proc. pytanych.
Czytaj: 4 mapy, które pokazują, jak wygląda susza w Polsce
Co dalej?
Problem susz dla rolnictwa może raczej narastać. W międzynarodowych mediach zwraca się uwagę, że susza w Polsce i kilku innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej może wywrzeć większy negatywny wpływ na życie społeczne i ekonomiczne niż pandemia koronawirusa. Badania Fundacji Kaleckiego wydają się potwierdzać, że już teraz susza wpłynęła na rolnictwo mocniej niż koronawirus.
Jak wskazują specjaliści, susze to wyzwanie, któremu należy przeciwdziałać zgodnie z najnowszą wiedzą naukową.
“Retencja wody deszczowej w skali małej i mikro, tworzenie ogródków deszczowych, rozwijanie tzw. zielonej i błękitnej infrastruktury miast to dużo lepsze rozwiązania, niż budowa dużych, sztucznych zbiorników” – stwierdziła Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego, ekspertka Koalicji Klimatycznej.
Działać trzeba natychmiast, bo zmiany klimatu nie pozostawią rolnictwa w spokoju.
Czytaj: To rolnikom powinno najbardziej zależeć na ochronie klimatu, bo najmocniej odczują zmiany – wywiad z dr Zbigniewem Karaczunem
