Zmiana klimatu to nie tylko wyzwanie ekologiczne, lecz także strategiczne zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego – wynika z raportu „Wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo narodowe Polski” przygotowanego przez Koalicję Klimatyczną. Według dokumentu Polska nie posiada skutecznych narzędzi, by przeciwdziałać skutkom klimatycznych zagrożeń.
Bezpieczeństwo to więcej niż obrona granic
Autorzy raportu podkreślają, że bezpieczeństwo narodowe powinno być rozumiane szerzej niż tylko w kategoriach militarnych. Obejmuje ono także stabilność fizyczną, psychiczną i ekonomiczną obywateli. Tymczasem zmiana klimatu prowadzi do coraz częstszych i groźniejszych zjawisk pogodowych, takich jak susze, pożary, powodzie czy fale upałów, które zagrażają życiu, zdrowiu i dobrostanowi mieszkańców Polski.
W raporcie wymieniono szereg konsekwencji zmian klimatu. To m.in. wzrost zachorowań na choroby odkleszczowe i ograniczenie samowystarczalności żywnościowej. Problemem są wynikające ze zjawisk pogodowych uszkodzenia infrastruktury, przerwy w dostawach prądu, zakłócenia w transporcie czy straty w sektorze przemysłowym.
Z wyliczeń Polskiej Izby Ubezpieczeń wynika, że w latach 2001–2019 ekstremalne zjawiska pogodowe kosztowały Polskę średnio 6 mld zł rocznie. Do 2050 roku PKB może spaść o 3–10 proc.
Krytyczna diagnoza – zmiana klimatu już jest odczuwalna
– Polska jest niemal zupełnie bezbronna wobec negatywnych oddziaływań powodowanych przez zmianę klimatu z powodu ich wieloletniego lekceważenia. Nie mamy służb zapobiegających dezinformacji klimatycznej. Jesteśmy słabo przygotowani na skutki katastrof naturalnych czy zagrożenia zdrowotne, nie podejmujemy działań, aby zapobiec utracie bezpieczeństwa żywnościowego – komentuje prof. Zbigniew Karaczun, ekspert Koalicji Klimatycznej i współautor raportu.
Jego zdaniem dokument powinien być „dzwonkiem alarmowym” dla władz i punktem wyjścia do realnych zmian. Ekspert przypomina, że NATO już w 2021 roku przyjęło Agendę Sojuszu w sprawie zmian klimatu i bezpieczeństwa, a Polska nie powinna pozostawać w tyle.
Dezinformacja jako narzędzie wojny hybrydowej
Raport zwraca też uwagę na zagrożenie ze strony dezinformacji klimatycznej. Wskazano, że Rosja wykorzystuje tego typu narracje do destabilizacji społeczeństw, osłabiania zaufania do instytucji i opóźniania wdrażania polityk klimatycznych.
– Zjawisko dezinformacji klimatycznej nie jest marginalnym problemem, lecz strategicznym zagrożeniem dla państwowego bezpieczeństwa, szczególnie w kontekście rosnącej polaryzacji społecznej. Manipulowanie informacjami i danymi o kryzysie klimatycznym, przede wszystkim w mediach społecznościowych, znacąco wpływa na spowolnienie wdrażania polityk ograniczających emisje i wspierających dostosowanie do skutków zmiany klimatu – ostrzega Anna Siewiorek, Senior Campaign Lead z Fundacji Climate&Strategy.
Czas na działanie
Koalicja Klimatyczna przedstawia także konkretne rekomendacje dla rządu. Dotyczą one m.in. funkcjonowania państwa w warunkach zmian klimatycznych, zwalczania dezinformacji, wzmocnienia bezpieczeństwa zdrowotnego, energetycznego i żywnościowego.
– Jest wiele działań, które możemy i musimy podjąć, by zwiększyć naszą odporność. Niektóre są proste, jak ochrona zieleni i lepsze gospodarowanie wodą. Inne bardziej złożone – jak przygotowanie szpitali na fale upałów. Najlepsze są te, które jednocześnie łagodzą wpływ na klimat i dostosowują gospodarkę do zachodzących zmian – mówi Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego, ekspertka Koalicji Klimatycznej.
Autorki i autorzy raportu apelują, by Polska jak najszybciej uzupełniła Strategię Bezpieczeństwa Narodowego o kwestie klimatyczne i połączyła działania adaptacyjne z ograniczaniem emisji. To klucz do stabilności państwa w warunkach rosnących zagrożeń klimatycznych.
Polecamy również:
- Niepokojące skutki zmian pogodowych. Kryzys klimatyczny zagraża zapasom krwi
- Europa w cieniu ekstremów. Rok 2024 najcieplejszy w historii pomiarów
- Choroby serca, przeciążenie, odwodnienie, agresja. Tak upał wpływa na nasz organizm
- Upały odbierają życie Europejczykom. Polska w czołówce krajów, gdzie sytuacja jest najgorsza
