Prezes Urzędu Ochrony konkurencji i Konsumentów (UOKiK) nałożył łącznie ponad 24 mln zł kar na spółki iGenius (14,67 mln zł) oraz International Markets Live (9,48 mln zł). Zarzuty dotyczą prowadzenia zakazanych prawem systemów promocyjnych typu piramida, w których korzyści uzależnione są przede wszystkim od angażowania kolejnych osób, a nie sprzedaży lub konsumpcji produktów. Wcześniej Urząd wystosował ostrzeżenia publiczne wobec obu podmiotów.
„Systemy promocyjne typu piramida na pierwszy rzut oka przypominają firmy działające w formule marketingu wielopoziomowego (MLM), który co do zasady jest legalny. Różnica jest taka, że w legalnym MLM zyski pochodzą przede wszystkim ze sprzedaży produktów. W projekcie typu piramida możliwość otrzymania korzyści materialnych zależy głównie od wprowadzenia nowych osób do systemu. Postępowania przeprowadzone przez UOKiK wykazały, że właśnie w taki sposób działały zarejestrowane w USA spółki iGenius oraz International Markets Live” – podał Urząd w komunikacie.
Firmy deklarują działalność edukacyjną. Mimo to ich model funkcjonowania spełnia określoną w przepisach definicję zabronionych systemów promocyjnych typu piramida. Uczestnicy pobierają wynagrodzenie głównie za rekrutację kolejnych osób, a nie za sprzedaż produktów. Takie systemy są zakazane w Polsce i w UE, bo niosą za sobą duże ryzyko strat finansowych dla konsumentów. Piramidy potrzebują ciągłego dopływu nowych członków i ich wpłat, co w dłuższej perspektywie nie jest możliwe. W efekcie system upada, a konsumenci tracą pieniądze.
Ujawniono niezgodne z prawem praktyki
iGenius to zarejestrowana w USA spółka, która za pośrednictwem platformy oferuje szkolenia online z inwestowania przez internet. W zamian za jednorazową opłatę w wysokości od niespełna 100 dolarów do ok. 1500 dolarów internauci otrzymują miesięczny dostęp do wybranych treści. Jednocześnie są zachęcani, by dołączyć do programu partnerskiego promującego platformę, w którym po opłaceniu stałego abonamentu za dostęp do platformy, będą mogli otrzymać wynagrodzenie za rekrutowanie kolejnych członków. Wielu robiło to np. poprzez intensywne działania w mediach społecznościowych (zdaniem spółki niezgodnie z modelem biznesowym iGenius) – informuje UOKiK.
„W przekazach promotorów iGenius dominowała narracja, że dzięki platformie każdy może zostać milionerem i w mgnieniu oka zmienić swoje życie. Wyobraźnię nowych członków miały pobudzać zdjęcia epatujące bogactwem czy relacje z egzotycznych podróży. To charakterystyczne dla systemów promocyjnych typu piramida, które kuszą członków atrakcyjnym wynagrodzeniem za rekrutację kolejnych osób oraz budowanie struktury sprzedażowej, co ostatecznie potwierdziło postępowanie przeprowadzone przez UOKiK” – podaje Urząd.
W rozstrzygnięciu wobec spółki iGenius Prezes Urzędu nakazał zaprzestanie opisanej praktyki i nałożył 14 668 589 zł kary. Decyzja jest nieprawomocna, dlatego spółka może odwołać się od niej do sądu.
Nagradzano nie za sprzedaż, tylko za rekrutację
Spółka International Markets Live (IML) podobnie jak iGenius, ma siedzibę w Stanach Zjednoczonych. Firma jest właścicielem platformy internetowej, za pośrednictwem której sprzedawała cyfrowe produkty i usługi edukacyjne z zakresu rynków finansowych, kryptowalut oraz e-commerce w ramach miesięcznych dostępów do pakietów zwanych akademiami.
W celu promocji swojej działalności IML prowadziła program partnerski. Aby do niego wejść, w momencie rejestracji należało zaakceptować warunki określone w umowie Niezależnego Przedsiębiorcy (IBO od Independent Business Owner), uiścić opłatę początkową oraz dokonywać comiesięcznych wpłat w tej samej wysokości. Jak wyjaśnia UOKiK, IBO otrzymywał prowizje w oparciu o skuteczną sprzedaż produktów i usług IML dokonywaną osobiście lub przez partnerów, których zwerbował do struktury sprzedaży.
Postępowanie przeprowadzone przez UOKiK wykazało, że korzyści z udziału w programie uzależniono przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków. To świadczy o tym, że spółka prowadziła system promocyjny typu piramida. Dlatego Prezes Urzędu nałożył na International Markets Live 9 483 604 zł kary. Stwierdzono jednocześnie, że firma zaniechała stosowania niedozwolonej praktyki 23 maja 2025 r. (decyzja jest prawomocna).
Podobnie jak w przypadku iGenius, UOKiK wydał wcześniej wobec International Markets Live ostrzeżenie konsumenckie i zawiadomił organy ścigania.
– Systemy typu piramida przybierają postać ukrywającą ich prawdziwy charakter. Tak jest zarówno w przypadku spółki iGenius, jak i International Markets Live. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że ich domeną są usługi edukacyjne i dostęp do wiedzy. Jednak po bliższym spojrzeniu okazuje się, że filarami działalności spółek są powiązane z ofertą programy partnerskie – komentuje prezes UOKiK.
Przeczytaj także:
- Kolejna zmowa na rynku maszyn rolniczych. UOKiK nałożył kary sięgające 340 mln zł
- UE rusza na ratunek rynkowi mieszkań. Jest plan i miliardy na inwestycje
- AI w rekrutacji przyspieszyło, ale nadal ma ogromne luki bezpieczeństwa
