Dygestorium laboratoryjne to niezastąpiony element wyposażenia, kluczowy dla bezpieczeństwa pracy z niebezpiecznymi substancjami w laboratorium. Chroniąc personel przed toksycznymi oparami i gazami, minimalizuje ryzyko wypadków. Istnieją dwa główne systemy wentylacji: kanałowy, który usuwa zanieczyszczenia na zewnątrz, oraz bezkanałowy, który filtruje i recyrkuluje powietrze. Wybór odpowiedniego rozwiązania jest strategiczną decyzją dla każdego laboratorium.
Czym jest dygestorium i jakie są jego dwa główne systemy wentylacji?
Dygestorium laboratoryjne, znane również jako wyciąg laboratoryjny, to kluczowy element wyposażenia gwarantujący bezpieczeństwo pracy w laboratorium. Jego podstawowym zadaniem jest ochrona personelu przed niebezpiecznymi substancjami, takimi jak toksyczne opary, gazy czy aerozole. Urządzenie to skutecznie minimalizuje również ryzyko wystąpienia pożaru lub eksplozji. Wyróżniamy dwa główne typy tych systemów wentylacyjnych. Dygestoria kanałowe usuwają zanieczyszczone powietrze bezpośrednio na zewnątrz budynku, natomiast modele bezkanałowe działają na zasadzie filtracji, oczyszczając powietrze i bezpiecznie zawracając je do wnętrza pomieszczenia.
Jak działa dygestorium z wyciągiem (kanałowe)?
Dygestorium kanałowe wymaga stałego połączenia z wewnętrznym systemem wentylacyjnym budynku. Jego działanie opiera się na silnym wyciągu mechanicznym, realizowanym przez wydajny wentylator (zazwyczaj umieszczony na dachu), który zapewnia bezpieczeństwo operatora. Mechanizm ten generuje podciśnienie w komorze roboczej, wymuszając ciągły, kierunkowy ciąg powietrza. Kierunkowe usuwanie zanieczyszczeń odbywa się w następujący sposób:
- wentylator generuje podciśnienie bezpośrednio w komorze roboczej,
- podciśnienie wymusza ciągły, kierunkowy ciąg powietrza,
- powietrze zawsze płynie od operatora do wnętrza okapu,
- szkodliwe opary, gazy i aerozole są skutecznie przechwytywane,
- zanieczyszczenia są usuwane poza atmosferę.
Aby zapewnić optymalną efektywność, wewnątrz okapu stosuje się zaawansowane rozwiązania dystrybucji powietrza. Przykładem jest wentylacja szyberkowa (idealna dla oparów o różnej gęstości) lub wentylacja szczelinowa, którą zapewnia specjalnie zaprojektowana podwójna ściana tylna.
Jak działa dygestorium z recyrkulacją (bezkanałowe)?
Dygestorium bezkanałowe to w pełni niezależne stanowisko pracy, niewymagające podłączenia do zewnętrznej wentylacji. Jego działanie opiera się na zaawansowanej filtracji i recyrkulacji powietrza, co stanowi kluczową różnicę wobec rozwiązań tradycyjnych. Zanieczyszczone powietrze jest zasysane z komory roboczej i trafia do wielostopniowego systemu oczyszczania. System ten składa się z dwóch kluczowych elementów: filtrów węglowych (aktywnych), które absorbują i neutralizują toksyczne opary chemiczne, oraz filtrów HEPA lub ULPA, które skutecznie zatrzymują pyły, cząstki stałe oraz niebezpieczne aerozole. Po skutecznym oczyszczeniu powietrze bezpiecznie wraca do laboratorium. Aby zapewnić ciągłe bezpieczeństwo, niezbędna jest rygorystyczna i terminowa wymiana wkładów filtracyjnych, przeprowadzana zgodnie z wytycznymi producenta i intensywnością stosowanych chemikaliów.
Który system wentylacji zapewnia większe bezpieczeństwo pracy?
Wentylacja kanałowa zapewnia najwyższy poziom ochrony, niezbędny przy pracy z chemikaliami toksycznymi lub reaktywnymi. Zanieczyszczenia są całkowicie usuwane poza budynek, co eliminuje ryzyko wtórnego narażenia personelu. Modele bezkanałowe działają inaczej. Ich bezpieczeństwo zależy krytycznie od właściwego doboru i terminowej wymiany wkładów filtrujących. Jakiekolwiek uchybienie w konserwacji (np. użycie niewłaściwego wkładu) stanowi poważne zagrożenie, narażając użytkownika na szkodliwe opary. Niezależnie od wybranego mechanizmu, przednia szyba pozostaje kluczowym elementem.
Jak porównać koszty instalacji i eksploatacji obu dygestoriów?
Kluczowe jest porównanie kosztów instalacji. Dygestoria bezkanałowe zapewniają niższe koszty początkowe, ponieważ nie wymagają drogiego systemu wentylacyjnego. Warianty kanałowe wiążą się z wyższym nakładem inwestycyjnym. Różnice są widoczne w wydatkach eksploatacyjnych. W modelach bezkanałowych głównym kosztem jest regularna wymiana kosztownych filtrów. Dygestoria kanałowe generują natomiast wysokie zużycie energii, ponieważ usuwają z laboratorium duże ilości klimatyzowanego powietrza, które musi być stale uzupełniane. Warto jednak pamiętać, że w systemach kanałowych możliwe jest oszczędzanie energii. Stosuje się nowoczesne rozwiązania wentylacyjne, takie jak VAV (Variable Air Volume), które dynamicznie dostosowują przepływ powietrza do bieżących potrzeb laboratorium.
