Wzrost liczby procedur medycznych, starzejące się społeczeństwo oraz doświadczenia związane z pandemią COVID-19 uwypukliły znaczenie skutecznego i bezpiecznego systemu zarządzania odpadami medycznymi w Polsce.
Z raportu „Diagnoza branży odpadów medycznych i weterynaryjnych w Polsce” na zlecenie EMKA S.A. wynika, że choć sektor ten jest ściśle regulowany, nadal zmaga się z ograniczoną dostępnością nowoczesnych instalacji przystosowanych do unieszkodliwiania tego rodzaju odpadów. Odpady medyczne, w tym zakaźne, stanowią jedno z największych wyzwań dla systemu ochrony zdrowia. Ich nieodpowiednie przetwarzanie grozi skażeniem środowiska oraz stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.
W Polsce jedyną dopuszczalną metodą unieszkodliwiania tego typu odpadów jest spalanie w temperaturze co najmniej 1100°C (proces D10). Małgorzata Rdest z firmy EMKA S.A. podkreśla, że rygorystyczne przepisy, choć wymagające, zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa biologicznego i ekologicznego.
Energia z odpadów medycznych
W ostatnich latach rośnie zainteresowanie przekształcaniem odpadów medycznych w źródło energii. Dzięki zaawansowanym technologiom termicznego przetwarzania odpady te mogą być wykorzystywane jako surowiec energetyczny o wysokiej kaloryczności, porównywalnej do węgla brunatnego. Ich spalanie pozwala nie tylko na unieszkodliwienie niebezpiecznych substancji, ale również na odzysk ciepła i energii elektrycznej.
Przykładem takiego podejścia jest zakład w Bydgoszczy, który wykorzystuje energię pozyskaną z przetwarzania odpadów medycznych do ogrzewania i klimatyzowania budynków Centrum Onkologii. To rozwiązanie łączy troskę o zdrowie pacjentów z odpowiedzialnością za środowisko, pokazując, jak technologia może wspierać zrównoważony rozwój instytucji publicznych.
Zastosowanie spalania z odzyskiem energii jest zgodne z unijnymi celami klimatycznymi i wpisuje się w strategię gospodarki o obiegu zamkniętym. W tym podejściu odpady przestają być problemem, a stają się zasobem energetycznym.
Potrzeba inwestycji i modernizacji
Obecnie w Polsce działa jedynie nieco ponad 20 instalacji przeznaczonych do unieszkodliwiania odpadów medycznych. To zdecydowanie za mało, zwłaszcza w kontekście rosnącego zapotrzebowania na tego typu usługi. Dla porównania: w Niemczech czy Norwegii funkcjonuje znacznie więcej tego typu zakładów. To pozwala na bardziej efektywne gospodarowanie niebezpiecznymi odpadami w skali kraju.
Brak odpowiedniej liczby instalacji powoduje, że niektóre odpady transportuje się setki kilometrów do najbliższego miejsca przetwarzania. To nie tylko generuje dodatkowe koszty i emisje związane z transportem, ale także zwiększa ryzyko logistyczne i zagrożenia dla zdrowia. Inwestycje w nowe zakłady powinny być priorytetem zarówno dla władz centralnych, jak i samorządów.
Nowoczesne instalacje odzysku energii spełniają bardzo restrykcyjne normy ochrony środowiska. Stosowane w nich technologie przewyższają pod względem bezpieczeństwa wymagania stawiane nie tylko gospodarstwom domowym, ale także tradycyjnym elektrociepłowniom. Pozwala to na bezpieczne i ekologiczne włączenie ich w infrastrukturę miejską, bez zagrożenia dla mieszkańców czy lokalnego ekosystemu.
Samowystarczalność energetyczna placówek medycznych
Rozwój instalacji termicznego przetwarzania odpadów medycznych może przyczynić się do zwiększenia niezależności energetycznej placówek ochrony zdrowia. W dobie rosnących cen energii oraz konieczności redukcji emisji gazów cieplarnianych możliwość częściowego samodostarczania energii z własnych źródeł staje się coraz cenniejsza.
Szpitale i inne jednostki medyczne produkują znaczne ilości odpadów zakaźnych. Gdyby część z nich była odpowiednio przetwarzana na miejscu lub w małej odległości od placówek medycznych, można by nie tylko zoptymalizować koszty utylizacji, ale również znacząco ograniczyć ślad węglowy. Lokalna instalacja przetwarzająca odpady mogłaby wspierać funkcjonowanie placówki w sposób efektywny i zrównoważony.
Odpowiedzi na obecne wyzwania
Branża unieszkodliwiania odpadów medycznych w Polsce stoi przed wyzwaniami, ale również przed ogromną szansą. Nowoczesne technologie spalania z odzyskiem energii mogą rozwiązać problem bezpiecznego przetwarzania odpadów zakaźnych. Równocześnie mają potencjał, by stać się elementem transformacji energetycznej w sektorze publicznym.
Realizacja tego potencjału wymaga skoordynowanych inwestycji, przejrzystych regulacji, zaangażowania władz oraz edukacji społecznej w zakresie znaczenia odpowiedniego zarządzania odpadami medycznymi. Tylko w ten sposób Polska może stworzyć nowoczesny, bezpieczny i efektywny system gospodarki odpadami, spójny z europejskimi i globalnymi ambicjami klimatycznymi.
Polecamy również:
- Dane napędzają postęp w medycynie. Centra danych zmieniają ochronę zdrowia
- Nie musisz ratować świata w pojedynkę. Jak zamienić eko-lęk w działanie
- Too Good To Go: jak Polacy pomogli uratować 15 milionów paczek żywności
- Drugie życie opakowań. Gospodarka obiegu zamkniętego przestaje być wyborem
