Wydatki na obronność w Polsce będą szybko rosnąć w najbliższych latach. Na tyle, że po 2025 roku dług sektora finansów publicznych przekroczy 60 proc. PKB, oceniają ekonomiści Credit Agricole Bank Polska.
Credit Agricole Bank Polska opublikował nową analizę dotyczącą wpływu planowanych wydatków na modernizację techniczną polskich sił zbrojnych na polską gospodarkę kraju. Raport, będący aktualizacją analizy z listopada 2022 roku, przedstawia szacunki dotyczące skali i struktury wydatków obronnych w latach 2022-2035.
Według najnowszych prognoz, łączna kwota zrealizowanych i planowanych wydatków na modernizację techniczną sił zbrojnych w okresie 2022-2035 ma wynieść 713,4 mld zł, co stanowi około 20 proc. PKB Polski z 2024 roku. Jest to duży wzrost w porównaniu z poprzednimi szacunkami z 2022 roku, które przewidywały wydatki na poziomie 505,4 mld zł. A więc około 14 proc. PKB z 2024 roku.
Kto skorzysta na wzroście wydatków?
Wzrost szacowanej kwoty wydatków o 208,1 mld zł wynika z kilku czynników. Po pierwsze, od czasu poprzedniej analizy ogłoszono wiele nowych programów zbrojeniowych. Po drugie, zaobserwowano wzrost kosztów w już istniejących programach. Największe różnice w porównaniu z poprzednią analizą dotyczą lat 2027-2035, na które zaplanowano realizację wielu nowych programów.
Ekonomiści z Credit Agricole zwracają uwagę na zwiększenie prognozowanego udziału polskiego przemysłu w realizacji zamówień. Obecnie szacuje się, że udział ten sięgnie 39 proc., a więc znacznie więcej niż 26 proc. przewidywanych w poprzedniej analizie. Oznacza to silniejszy pozytywny wpływ wydatków zbrojeniowych na PKB Polski. Dla lat 2024-2035 zamówienia skierowane do polskiego przemysłu szacowane są na 263,4 mld zł, co stanowi około 7 proc. PKB z 2024 roku.
Wydatki będą rosły. I dług również
Analitycy prognozują, że wydatki zbrojeniowe będą rosły do 2027 roku. Od 2028 roku, kiedy rozpocznie się spłata zadłużenia Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, mogą one zacząć kształtować się w trendzie spadkowym. Dodatkowo, na ograniczenie wydatków na zakup uzbrojenia wpłyną rosnące koszty utrzymania już zakupionego sprzętu oraz zwiększające się wydatki osobowe związane z planowanym wzrostem liczebności sił zbrojnych.
Finansowanie rosnących wydatków na modernizację techniczną polskich sił zbrojnych będzie w znacznej mierze oparte na długu. Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych przewiduje znaczne przyśpieszenie wzrostu zadłużenia Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) w perspektywie najbliższych 4 lat. W latach 2024-2027 planowany jest wzrost zadłużenia funduszu o 267,6 mld zł, podczas gdy oszacowane na te lata wydatki wynoszą 247,4 mld zł. Oznacza to, że planowane jest praktycznie pełne sfinansowanie modernizacji polskich sił zbrojnych emisją długu w ramach FWSZ.
Łączny poziom zadłużenia FWSZ w 2027 roku ma wynieść zgodnie z planem 314,6 mld zł. Realizacja tego planu będzie miała istotny wpływ na zwiększenie potrzeb pożyczkowych sektora finansów publicznych i wynikający z niego wzrost podaży długu, co może prowadzić do wzrostu rentowności obligacji emitowanych przez jednostki sektora publicznego.
Raport zwraca uwagę, że oprócz samych kosztów zakupu sprzętu wojskowego, należy uwzględnić również koszty jego utrzymania, modernizacji i wycofania. Przyjmując, że koszt zakupu stanowi około 33 proc. całego kosztu cyklu życia danego wyposażenia, średni roczny koszt utrzymania zakupionego sprzętu powinien narastać do kwoty 49,8 mld zł, od 2028 roku utrzymując się na poziomie 0,5 proc.-0,7 proc. polskiego PKB.
Wpływ zwiększonych wydatków na obronność na PKB Polski będzie większy niż szacowano w analizie z 2022 roku, jednak jednocześnie większy będzie również ich wpływ na poziom zadłużenia państwa. Skala wydatków na zakup i utrzymanie uzbrojenia jest znacząca i rośnie, co w najbliższej dekadzie doprowadzi do zwiększenia ogólnych potrzeb pożyczkowych sektora finansów publicznych. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo wzrostu relacji długu sektora finansów publicznych do PKB powyżej 60 proc. po 2025 roku, ocenia Credit Agricole Bank Polska.
Jaki będzie efekt zwiększenia wydatków na wojsko?
Ekonomiści są zdania, że zwiększone inwestycje w polski przemysł zbrojeniowy mogą przyczynić się do rozwoju technologicznego i tworzenia nowych miejsc pracy w tym sektorze. Może to stymulować wzrost gospodarczy w taki sposób, że zwiększone wydatki w jednym sektorze prowadzą do wzrostu aktywności w innych powiązanych sektorach.
Z drugiej strony, duży wzrost zadłużenia publicznego może prowadzić do zwiększenia kosztów obsługi długu i ograniczenia środków dostępnych na inne cele, takie jak inwestycje w infrastrukturę cywilną, edukację czy służbę zdrowia. Może to również wpłynąć na ocenę wiarygodności kredytowej Polski przez agencje ratingowe, co z kolei może przełożyć się na wyższe koszty pożyczania dla państwa i podmiotów prywatnych.
Istotnym czynnikiem będzie również to, w jakim stopniu uda się zwiększyć udział polskiego przemysłu w realizacji zamówień zbrojeniowych. Im większy będzie ten udział, tym większy pozytywny wpływ na polską gospodarkę. Jednakże wymaga to znaczących inwestycji w badania i rozwój oraz w modernizację przemysłu zbrojeniowego, oceniają autorzy raportu.
oprac. Marek Chądzyński
Polecamy także:
- Polska z najwyższymi nakładami na obronność. Na wojsko wydajemy najwięcej w NATO
- Ile będzie kosztować zwiększenie wydatków na wojsko. Rządy Europy stają przed dylematem
- Młodzi z pokolenia Z nie garną się do wojska. Niemcy zastanawiają się jak to zmienić
