Powszechny system kaucyjny w Polsce zacznie obowiązywać już za kilka miesięcy. Dla handlu i producentów napojów to wyzwanie organizacyjne i inwestycyjne, choć dla konsumentów to nowy, wygodniejszy sposób zwrotu opakowań. Z punktu widzenia środowiska system kaucyjny to szansa na skuteczniejsze domykanie obiegu surowców.
Kluczowe okaże się jednak, czy Polska postawi na automatyzację, czy zatrzyma się na rozwiązaniach manualnych.
Od 1 października system kaucyjny staje się faktem
Nowy system obejmie sklepy o powierzchni powyżej 200 m² i będzie obowiązywał wszystkie opakowania po napojach z tworzyw sztucznych, szkła i metalu. Zgodnie z założeniami, konsument będzie mógł zwrócić butelkę czy puszkę bez okazywania paragonu, a sklepy będą miały obowiązek przyjęcia surowca i wypłaty kaucji.
Producenci napojów zostaną zobowiązani do oznaczania opakowań symbolem kaucji i osiągania wskaźników zwrotu na poziomie 77 proc. w 2025 r. i 90 proc. w 2029 r. W przypadku niedotrzymania tych poziomów grozi opłata produktowa.
Manualnie czy automatycznie? Dylemat detalistów
Placówki handlowe mogą wybrać między dwoma sposobami zbierania opakowań: manualnym i automatycznym. Zbiórka manualna wymaga zaangażowania personelu i odpowiedniego przygotowania zaplecza logistycznego. Z kolei automaty – tzw. butelkomaty – zapewniają szybki, zautomatyzowany odbiór opakowań i zwrot kaucji w formie kuponu.
– Kluczowe jest, aby już na etapie zbiórki dochodziło do segregacji frakcji, co ograniczy koszty systemu i zminimalizuje obciążenia dla konsumenta – mówi Jakub Ogórek, prezes Polskiego Systemu Kaucyjnego S.A.
Zbiórka automatyczna wiąże się z kosztami zakupu, leasingu i obsługi urządzeń, ale jest bardziej przewidywalna i skalowalna. Automaty są też mniej podatne na nadużycia, np. zwrot zniszczonych opakowań, i znacznie przyspieszają obsługę.
Jak dodaje Jakub Ogórek, PSK przygotowało minimalne wymagania techniczne dla automatów oraz gotowe interfejsy do podłączenia ich do systemu. Dzięki temu sklepy mogą skrócić czas uruchomienia zbiórki i zmniejszyć jej koszt operacyjny.
Doświadczenia Europy pokazują: automatyzacja działa
W Słowacji zastosowanie zbiórki automatycznej pozwoliło podnieść wskaźnik zwrotu opakowań z 71 do ponad 92 proc. w dwa lata. W Niemczech, gdzie dominuje zbiórka automatyczna, poziom zwrotu przekracza 98 proc. Również Litwa, wprowadzając system hybrydowy z przewagą automatów, osiągnęła ponad 90 proc. zwrotów już w pierwszym roku.
System kaucyjny to nie tylko wyzwanie. Dla producentów to szansa na lepsze zarządzanie odpadami, a dla sprzedawców – na wzmocnienie relacji z klientem. Konsumentom pozwala to na realny wpływ na dobrostan środowiska. System kaucyjny to krok dla Polski w kierunku trwałego zbliżenie się do standardów gospodarki obiegu zamkniętego.
Przeczytaj również:
- System kaucyjny rusza jesienią. Polacy podchodzą do zmian z ostrożnym optymizmem
- Handel chce opóźnienia systemu kaucyjnego. I wyłączenia dla sklepów jednej kategorii
- Podejrzenie zmowy przetargowej na Śląsku. UOKiK oskarża przewoźników o podział rynku
- UOKiK stawia zarzuty Temu. Chodzi o nieprawidłowe prezentowanie promocji
